Một lần, chúng tôi được mời đến khám cho một người đàn ông mắc bệnh đái tháo đường ở quận Gò Vấp, TP.HCM. Trong căn nhà trống tuềnh toàng, một người đàn ông to béo, khoảng hơn 50 tuổi, nằm trên chiếc chõng tre với bàn chân bị phù và có các cục u rất lớn ở khớp gối và ngón chân khiến bệnh nhân không thể đi lại được.
Chống stress bằng... ăn uống, bia rượu
Người đàn ông nói trên mắc bệnh đái tháo đường đã hơn 20 năm nay. Do ăn uống không điều độ, lại chán đời nên uống rượu nhiều để quên đi nỗi sầu do thất bại trong làm ăn..., ông mắc một lúc 2 thứ bệnh nan y. Để giảm nhẹ những cơn đau thể xác và để dễ ngủ, ông lại uống rượu li bì. Bệnh vì thế càng nặng thêm, tạo ra cái vòng luẩn quẩn mà thầy thuốc dù rất giỏi cũng không thế nào tháo gỡ được.
Bệnh gout (hay còn gọi là thống phong) đã được biết đến từ thời Hypocrates ở thế kỷ thứ IV trước Công nguyên. Qua hàng ngàn năm, gout vẫn được coi là bệnh của giới thượng lưu giàu có. Tuy nhiên, trong khoảng 20 năm gần đây, bệnh có chiều hướng đảo ngược, nhất là ở các nước phát triển. Ở những nơi này, giới giàu có thuộc tầng lớp thượng lưu không còn giữ thói quen ăn uống thiếu điều độ như trước. Họ rất kỹ lưỡng trong nghệ thuật ẩm thực, từ chọn lựa loại thực phẩm, các loại thức uống và cả cách ăn uống nữa. Do vậy mà tỉ lệ mắc bệnh gout trong tầng lớp giàu có đã giảm nhanh. Rất nhiều người đã ý thức được vai trò rất quan trọng của thể dục thể thao trong việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhằm phòng tránh và đẩy lùi bệnh tật.
Bệnh gout tuy không làm chết người nhưng gây tàn phế nặng. |
Ngược lại, sự gia tăng các loại thức ăn, sự lan tràn các loại rượu bia rẻ tiền cùng tình trạng thờ ơ với các hoạt động thể lực... đã làm cho khá nhiều người nghèo trở thành nạn nhân của bệnh gout. Các thống kê y học gần đây cho thấy tỉ lệ người béo phì đang tăng cao ở những người lao động nghèo. Một đặc điểm rất dễ nhận thấy là việc chống và giải tỏa stress trong cuộc sống của những người nghèo rất đơn điệu, thường chỉ bằng thú vui ăn uống và bia rượu.
Ở Việt Nam, trong thực hành bệnh viện và ghi nhận ở các phòng khám bệnh mỗi ngày, chúng tôi nhận thấy những người nghèo bị bệnh gout bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều, ngược với chiều hướng giảm dần trong giới người giàu mắc bệnh này.
Đau không chịu nổi
Gout là một bệnh mạn tính, kéo dài trong nhiều năm và có những thời điểm bệnh ngừng xuất hiện khiến cho người bệnh tưởng mình đã hết bệnh. Bệnh có những cơn đau cấp tính thường xảy ra vào lúc nửa đêm về sáng, đau dữ dội không chịu nổi. Chúng tôi đã từng thấy những bệnh nhân ngày thường uy nghiêm là thế, đến khi cơn bệnh bộc phát, họ bỗng gào khóc, rên rỉ như một đứa trẻ.
Theo thống kê, có đến 50% số bệnh nhân bị đau ở ngón chân cái, một số bệnh nhân do bị bệnh lâu năm nên có thể có những dấu hiệu báo trước giúp họ biết cơn đau sắp xảy ra.
Ở những bệnh nhân bị gout, xét nghiệm thường cho thấy có sự gia tăng axít uric trong máu. Tuy nhiên, cũng có một hiện tượng đáng lưu ý khác là ở một số bệnh nhân tuy có biểu hiện lâm sàng của bệnh nhưng lượng axít uric đo được trong máu luôn bình thường. Điều đó xảy ra ở những bệnh nhân trung niên, với cơn đau thỉnh thoảng giống hệt cơn đau của bệnh và thường xuất hiện sau một bữa ăn nhiều chất đạm kèm theo rượu bia. Người ta gọi đó là tình trạng giả gout.
Bệnh gout tuy không làm chết người nhưng gây tàn phế nặng và ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống. Người bị gout luôn trong tâm trạng khổ sở, không dám ăn uống bất kỳ loại thức ăn nào và trong người thì luôn thủ sẵn thuốc giảm axít uric...
Rượu bia, đặc biệt là các loại rượu bia rẻ tiền và thói quen ăn uống vô độ để giảm stress của một số người là nguyên nhân quan trọng dẫn đến bệnh gout. Một chế độ ăn hợp lý, một chút rượu ngon trong bữa ăn vừa phải là thú vui trong ẩm thực, có tác dụng phòng bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải hiểu rằng bệnh gout ngày nay không còn là “độc quyền” của người giàu!
Những nghiên cứu gần đây cho thấy việc ăn uống các loại thực phẩm có nhiều chất purin chưa hẳn là nguyên nhân gây ra bệnh gout mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Ngay cả việc ăn kiêng thái quá cũng có thể gây nên tình trạng tăng axít uric trong máu, tạo ra các đợt gout cấp rất nguy hiểm.