“Vết sẹo phía đuôi mắt này, dù có lành lại cũng không xóa được ám ảnh của mình”, Huệ Linh (20 tuổi, TP.HCM) nói.
Linh vẫn nhớ như in lúc mới 4, 5 tuổi, cô thường được bố chở đi dạo Sài Gòn mỗi tối cuối tuần. Ngày hôm đó vẫn như mọi khi, đang chạy đến đoạn đường gần nhà thì bỗng từ xa, có ánh đèn của chiếc xe máy, vượt qua ngã tư khi đèn vẫn còn đỏ, lao thẳng đến bố con cô.
May mắn thay, bố Linh né được chiếc xe kia, nhưng phần đuôi xe bị quẹt trúng, thế là đảo bánh, cả hai chiếc xe cùng té xuống đường.
Bố Linh bị xây xát ngoài thân, Linh thì nặng hơn, cô bị một vết rách dài ở đuôi mắt.
Người điều khiển chiếc xe kia là một cậu thanh niên 18 tuổi. Cậu khai vừa đi sinh nhật bạn về, vốn là người không quen uống rượu nhưng bị bạn bè chuốc gần say nên mới xảy ra nông nỗi thế.
 |
| Uống rượu bia thường là cách bước đầu trong quá trình "tập làm người lớn" của không ít trẻ vị thành niên. Ảnh: Pinterest. |
Hầu hết thanh thiếu niên ở bậc trung học và đại học thường rơi vào các cuộc vui mà mọi người xung quanh uống rượu bia một cách liên tục, thiếu kiểm soát.
Và những người có mặt tại đó nếu không uống sẽ bị đem ra làm trò đùa cho bạn bè, hoặc bị ép tới khi uống thì mới thôi.
Điều gì khiến rượu bia trở thành một vấn đề lớn đối với giới trẻ và nhiều người lớn như thế?
Không phải cứ có "gen nhậu" thì sẽ nghiện rượu
Tiến sĩ Frances Wang (Đại học Pittsburgh, người từng nghiên cứu về yếu tố di truyền và tác động ngoại cảnh dẫn đến chứng rối loạn sử dụng rượu), yếu tố di truyền vẫn là nguyên nhân phổ biến nhất của những chứng rối loạn, bao gồm rối loạn sử dụng rượu, và cả những rối loạn về tâm lý, thái độ, như hành vi hung hăng và chống đối xã hội (antisocial).
TS Wang là tác giả đầu tiên của nghiên cứu được công bố vào năm 2018 trên tạp chí Phát triển và Tâm lý học nói về hoạt động của serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh, được xác định bởi sự kết hợp của các yếu tố di truyền.
Cũng trong nghiên cứu này, bà và đồng nghiệp thấy rằng tác dụng của serotonin cũng có thể liên quan đến vấn đề trầm cảm, thúc đẩy những cảm xúc tiêu cực của con người.
“Thế nhưng, không phải chỉ vì chứng rối loạn sử dụng rượu có yếu tố di truyền mà bạn sẽ trở thành một kẻ nghiện rượu”, bà Wang khẳng định.
 |
| "Không phải chỉ vì chứng rối loạn rượu có yếu tố di truyền mà bạn sẽ trở thành một kẻ nghiện rượu", người trẻ có thể học cách từ chối. Ảnh: Shutterstock. |
Bên cạnh đó, tiền sử sức khỏe gia đình, mối quan hệ với đồng nghiệp, những người xung quanh cũng là yếu tố không nhỏ dẫn đến thói quen uống rượu bia của giới trẻ.
“Bạn nên kiên định trước những quyết định, hiểu rõ bản thân mình, sau đó giải thích với bố mẹ hành động đó chỉ là nhất thời hay sẽ diễn ra lâu dài, giúp họ cảm thấy bớt lo lắng, hoặc ít nhất hướng sự lo lắng của họ đi đúng hướng”, cô chia sẻ.
Uống rượu giúp giảm bớt lo lắng?
Theo PGS Rose Wesche, chuyên gia về Khoa học Gia đình của khu Công nghệ Virginia, việc lạm dụng rượu bia ở thanh thiếu niên và người chưa trưởng thành rất nguy hại.
Mặc dù vậy, đối với nhóm người này, rượu bia luôn có những lợi ích riêng, chẳng hạn như giảm bớt áp lực hay cảm xúc tiêu cực.
Vì thế, dù là bố mẹ, việc ngăn chặn hay khuyên răn hành động của con cũng không mấy dễ dàng nếu không thật sự kiên định.
 |
| Nhiều người vẫn luôn nghĩ rằng rượu bia sẽ giúp họ quên đi mọi buồn phiền, giảm bớt áp lực, nhưng sự thật không phải vậy. Ảnh: Alamy. |
Trong một nghiên cứu với 1.439 thanh thiếu niên vào năm 2018, bà Wesche và cộng sự đã chỉ ra rằng tần suất say rượu của nhóm người này gần tương đương với tần suất say rượu của những người trưởng thành, đi làm.
Từ đó, nhóm nghiên cứu thấy được tỉ lệ thuận giữa tần suất đi nhậu và mức độ tương tác với xã hội của họ, và sẽ càng tăng khi nhóm người này lớn lên và không có sự giám sát bởi phụ huynh.
Do vậy, phụ huynh nên học cách trò chuyện với con, đặt câu hỏi và cung cấp thông tin một cách khéo léo.
Bố mẹ nên nghiêm túc cảnh báo con về tác hại từ việc lái xe sau khi uống rượu bia, hay thậm chí nâng cao cảnh giác khi bước vào xe có tài xế đang say rượu hoặc có nồng độ cồn cao.
Bà Wesche kết luận: “Tôi biết rằng chúng ta luôn có những lý do nhất định khiến việc uống rượu trở nên dễ dàng và thường xuyên hơn, nhưng điều đó không giúp chúng ta giải quyết vấn đề. Hơn hết, nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, hay gặp vấn đề nào đó, chia sẻ và tìm đến lời khuyên mới là cách giải quyết chúng”.
