Nguyên nhân gây mất khứu giác sau khi khỏi Covid-19

Lý giải nguyên nhân virus SARS-CoV-2 gây mất khứu giác, ở góc độ y học cổ truyền, bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, cho biết các nghiên cứu giai đoạn đầu cho rằng virus tấn công và gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh trong mũi.

Đây là nguyên nhân gây mất khứu giác, trong đó có hai loại tế bào liên quan gồm tế bào cảm nhận mùi và tế bào hỗ trợ thần kinh.

Bác sĩ Vũ dẫn lại một nghiên cứu của Đại học Harvard (Mỹ) đã phát hiện ra rằng tế bào hỗ trợ thần kinh có rất nhiều thụ thể ACE2, trong khi tế bào cảm nhận mùi thì không. Virus SARS-CoV-2 lại chỉ tấn công vào những tế bào có thụ thể ACE2.

Như vậy, giả thuyết virus tấn công các tế bào hỗ trợ thần kinh gây mất khứu giác hoặc rối loạn ở mức độ nhất định, đã dần nhận được sự đồng thuận của giới khoa học.

Khi SARS-CoV-2 liên kết với ACE2/TMPRSS2 trên các tế bào bền vững trong mũi, các tế bào này sẽ chết dẫn đến mất các lông mao cảm giác trên các tế bào thần kinh thụ cảm khứu giác. Do đó, chất tạo mùi không liên kết được với lông mao của tế bào thần kinh.

Virus có thể tấn công và gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh trong mũi. Ảnh minh họa: Uhhospitals.

Tất cả điều này có thể xảy ra rất nhanh chỉ trong một hoặc 2 ngày. Trong khi điều này xảy ra, tế bào gốc có thể nhanh chóng tái tạo các tế bào trung tâm (thường trong vòng 3-7 ngày), cho phép các lông mao trên tế bào thần kinh khứu giác tái tạo, các chất tạo mùi cũng một lần nữa liên kết với các tế bào thần kinh và khứu giác phục hồi.

Tình trạng mất khứu giác đối với đa số bệnh nhân nhiễm bệnh có xu hướng diễn ra trong thời gian ngắn (thường dưới 2 tuần) và phục hồi nhanh chóng (trong vòng 10 ngày).

Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân có thể tồn tại triệu chứng này lâu hơn, thậm chí không thể phục hồi, đặc biệt là với Covid-19 kéo dài.

Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí JAMA Network Open công bố kết quả khảo sát 97 bệnh nhân có tình trạng mất khứu giác sau khi khỏi Covid-19.

Nhóm nghiên cứu đã khảo sát sự hồi phục khứu giác của những người này sau mỗi 4 tháng, 8 tháng và 12 tháng. Một số người được thực hiện bài kiểm tra chuyên biệt để đánh giá khả năng ngửi.

Kết quả ở thời điểm sau 4 tháng, 51 bệnh nhân (khoảng 84%) cho biết đã lấy lại được khứu giác. Sau 8 tháng, 6 trong tổng số 8 người còn lại cũng hồi phục. Riêng 2 người (trên tổng số 51) bị suy giảm khứu giác chưa hồi phục sau khi được phân tích bằng các xét nghiệm chuyên biệt.

Nhóm nghiên cứu thông báo kết quả khả quan là 96% bệnh nhân phục hồi khứu giác một cách khách quan sau 12 tháng kể từ khi khỏi Covid-19.

"Tự tập luyện, tự xoa bóp bấm huyệt có thể giúp chúng ta thúc đẩy quá trình hồi phục mất/giảm vị giác và khứu giác sau khi mắc Covid-19", bác sĩ Vũ khuyến cáo.

Chuyên gia đưa ra một số giải pháp cải thiện khứu giác như xoa thân mũi, cánh mũi, vuốt mũi hoặc day huyệt nghinh hương, lập đi lập lại 10-20 lần.