Gần 5 ngày trước khi Milton đổ bộ vào Florida, các nhà dự báo của Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ đã dự đoán đường đi của cơn bão chỉ cách nơi bão đổ bộ khoảng 20 km.
Dự báo về bão Helene cũng chính xác tương tự: Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ đã cảnh báo từ lâu trước khi bão đổ bộ vào bờ rằng "lũ lụt kỷ lục" ở North Carolina, cách bờ biển khoảng 650 km, sẽ là "một trong những hiện tượng thời tiết quan trọng nhất" trong lịch sử của tiểu bang.
John Morales, nhà khí tượng học và chuyên gia về bão của NBC 6 South Florida, cho biết: "Các dự báo khá chính xác và không ai có thể nói rằng họ ngạc nhiên về vị trí đổ bộ, cường độ của những cơn bão này".
 |
| Nhà khí tượng học John Morales bật khóc khi dự báo bão Milton. Ảnh: NBC News. |
Tuy nhiên, vào thời điểm dự báo bão chính xác nhất, một số nhà khí tượng học cho biết họ lại phải đối mặt với nhiều sự hoài nghi, thù hận và phản ứng tiêu cực. Một số người đã báo cáo các mối đe dọa bạo lực trực tuyến, trong khi những người khác nói rằng họ đã trải qua các cuộc tấn công cá nhân.
"Trong hai tháng qua, đã có sự gia tăng các thuyết âm mưu, đặc biệt là trên mạng xã hội, điều này khiến công việc của tôi bị ảnh hưởng", Matthew Cappucci, nhà khí tượng học của MyRadar Weather và The Washington Post cho biết. "Có những người thậm chí còn nghĩ rằng chúng tôi có thể điều khiển bão vào các tiểu bang".
Cappucci cho biết những người bình luận trên mạng xã hội đã chỉ trích ông vì trình độ học vấn tại Harvard và nói rằng ông nên bị đuổi việc. Cappucci cho biết thêm, tại một quán bar ở Louisiana, một người đã làm phiền ông khi nhìn thấy chiếc áo MyRadar của ông và khăng khăng rằng Cappucci làm việc cho Bill Gates.
"Anh ta đã quấy rối tôi, nói tôi thay đổi thời tiết suốt nhiều phút", Cappucci kể.
Bradley Panovich, nhà khí tượng học tại WCNC ở Charlotte, North Carolina, cho biết các thông điệp đã trở nên "cá nhân, đê tiện và dai dẳng hơn". "Nó cũng làm mất thời gian và công sức của công việc dự báo thời tiết", ông nói thêm.
Dự báo chính xác hơn
Dự báo bão đã được cải thiện đáng kể trong 50 năm qua.
Shel Winkley, nhà khí tượng học của nhóm nghiên cứu phi lợi nhuận Climate Central, cho biết những tiến bộ trong công nghệ máy tính và hiểu biết sâu sắc hơn về vật lý bão (storm physics) hiện cho phép Trung tâm Bão quốc gia Mỹ đưa ra các hình nón dự báo (forecast cone) - đường đi có thể xảy ra - trước khi một cơn bão nhiệt đới hình thành.
Winkley cho biết: "Các nón bão của chúng ta đã trở nên mỏng hơn". Điều này có nghĩa là các nhà dự báo thời tiết chắc chắn hơn về đường đi của cơn bão.
Trung tâm Bão quốc gia Mỹ công bố dữ liệu hàng năm về cách dự báo của họ phù hợp với thực tế như thế nào và xu hướng cho thấy lỗi đường đi đã giảm kể từ những năm 1970. Vào thời điểm đó, dự báo bão được đưa ra trước 36 giờ có khả năng sai lệch khoảng 370 km, theo NOAA. Trong những năm từ 2020 cho đến nay, lỗi đó chỉ khoảng 90 km.
 |
| Màu xám thể hiện đường bão dự báo và màu cam thể hiện đường đi thực tế của bão Milton. Ảnh: NBC News. |
Cappucci gọi dự báo của trung tâm về cơn bão Milton là "gần như có tính tiên tri" và là một trong những dự báo tốt nhất trong lịch sử.
Nhưng khi dự báo ngày càng chính xác, tin giả cũng lan truyền trực tuyến.
"Cho dù dự báo của bạn tốt đến đâu, nó cũng không còn quan trọng nữa nếu mọi người không lắng nghe. Nếu mọi người chuyển sang kênh sai lệch hoặc các thuyết âm mưu trên X, thì dự báo đúng cũng chẳng còn ý nghĩa", Cappucci nói.
Bằng chứng cho thấy biến đổi khí hậu đang khiến nhiều cơn bão nhiệt đới mạnh lên nhanh hơn so với trước đây, khiến việc dự báo cường độ bão trở nên khó khăn.
Winkley cho biết: "Các mô hình dự báo chưa tính đến đầy đủ độ ấm của đại dương và khía cạnh khí hậu".
Sức gió của cơn bão Milton tăng thêm 150 km/h trong khoảng 24 giờ. Sự tăng cấp thần tốc này khiến Morales, nhà khí tượng học chuyên nghiệp với 40 năm kinh nghiệm, nghẹn ngào khi xem truyền hình trực tiếp. Morales cho biết: "Tần suất và mức độ nghiêm trọng ngày càng tăng của các sự kiện thời tiết khắc nghiệt đang thay đổi tôi. Nó khiến tôi lo lắng hơn trước đây".
Thuyết âm mưu
Làn sóng phản đối và tấn công xảy ra khi các nhà khí tượng học cũng đang phải đối mặt với tổn thất về mặt cảm xúc do những cơn bão dữ dội và gây thiệt hại ngày càng tăng khi biến đổi khí hậu gia tăng.
Kim Klockow McClain, nhà khoa học xã hội cấp cao hỗ trợ cho Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ, cho biết: "Chết người trong thảm họa thời tiết cũng giống như một bác sĩ mất bệnh nhân trên bàn mổ vậy. Các nhà dự báo cảm thấy họ có thể đã cứu được mọi người. Họ coi đó là chuyện cá nhân".
Klockow McClain cho biết các nhà khí tượng học có thể cần những chiến lược mới để chống lại thông tin sai lệch, như nhân cách hóa các nhà khoa học hơn, hoặc truyền tải thông điệp được thiết kế để "phòng ngừa" các loại fake news phổ biến.
"Chúng ta phải giải thích gieo mây là gì, tác động của nó là gì, nó được thực hiện như thế nào và tần suất thực hiện ra sao?", Klockow McClain lấy ví dụ.
 |
| Ảnh vệ tinh chụp mắt bão Milton. Ảnh: NASA. |
Con người không thể kiểm soát các hệ thống thời tiết lớn như bão. Tuy nhiên, đã có những nỗ lực để thay đổi thời tiết theo cách rất hạn chế thông qua các công nghệ gieo hạt mây, có từ những năm 1950. Phương pháp này thường bao gồm việc phun bạc iodide vào các đám mây để hút nước ra khỏi khí quyển và tạo ra tuyết hoặc mưa. Ngày nay, các chương trình gieo hạt mây chủ yếu được sử dụng ở các tiểu bang phía Tây nước Mỹ nhằm mục đích tăng nguồn cung cấp nước - ở quy mô nhỏ hơn nhiều so với bão.
Tuy nhiên, không phải công nghệ như gieo hạt mây, chính những hành vi có hại của con người với môi trường, dưới hình thức đốt nhiên liệu hóa thạch, mới đang gây biến đổi khí hậu. Đại dương ấm hơn cung cấp cho bão nhiệt đới nhiều nhiên liệu hơn và nhiệt độ cao hơn cho phép bầu khí quyển chứa nhiều nước hơn, dẫn đến lượng mưa lớn hơn.
"Chúng ta không có khả năng điều khiển, thay đổi thời tiết, chỉ trong vài giờ hoặc vài ngày", Winkley nói.
AI có cướp đi công việc của chúng ta?
Trong cuốn AI chuyện chưa kể, tác giả Tomoe Ishizumi cho rằng đây chỉ là công cụ tối ưu không hơn không kém. Có một điều chắc chắn rằng AI có thể thay thế phần lớn công việc mà con người đang làm hiện nay. Tuy nhiên, chúng ta không nên nghĩ máy móc sẽ cướp đi công việc của con người mà hãy nghĩ rằng máy móc sẽ làm những công việc vất vả để con người có thời gian sáng tạo hơn.
