Hai năm trước, Lily, sinh viên ở Quảng Châu (Trung Quốc) đã mua một hộp sữa đậu nành gần hết hạn sử dụng với số tiền chỉ bằng một phần ba giá gốc.
Cô đã rất vui mừng và chia sẻ "món hời" này với một người bạn, nhưng người đó nói rằng ăn thực phẩm này sẽ gây hại cho sức khỏe. Lily không bao giờ kể chuyện mua đồ sắp hết hạn với bạn bè nữa. Cô sợ mọi người có thể nghĩ mình là người tằn tiện quá mức.
Dù vậy, nữ sinh này vẫn tiếp tục mua vì mức giảm giá hấp dẫn. Thay vì chia sẻ vấn đề này với bạn bè, Lily đã thành lập một nhóm trực tuyến chuyên giới thiệu các mẹo mua thực phẩm sắp hết hạn mỗi ngày. Hiện tại, cộng đồng này đã có hơn 57.000 thành viên, hầu hết là người trẻ.
"Tôi thấy trên mạng có rất nhiều người mua những loại thực phẩm tương tự và chắc chắn việc làm này chẳng có gì sai trái cả", cô nói với SCMP.
 |
| Thực phẩm sắp hết hạn sử dụng được nhiều người trẻ ở đất nước tỷ dân săn đón. Ảnh: Kristen Zeis. |
Giảm giá để chống lãng phí
Luật chống lãng phí thực phẩm của Trung Quốc được thông qua vào tháng 4 cũng góp phần thúc đẩy xu hướng trên. Luật này cấm các chương trình phát sóng ăn uống vô tội vạ (mukbang) và phạt các nhà hàng "lôi kéo, lừa dối" khách hàng đặt, gọi quá nhiều thức ăn.
Ngay trước khi luật chống lãng phí có hiệu lực, nhiều siêu thị ở Trung Quốc đua nhau giảm giá các mặt hàng. Tại Siêu thị Yongwang ở Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, cuối mỗi lối đi có những kệ thực phẩm chứa đầy mì ống, trà, dầu và nước sốt lẩu sẽ hết hạn trong vòng hai tháng tới.
Một nhân viên bán hàng tên Liu cho biết thực phẩm ở đó được giảm tới 70%. Các nhân viên phải xem xét kệ hàng mỗi ngày để đảm bảo không có sản phẩm nào quá hạn sử dụng.
 |
| Luật chống lãng phí thực phẩm của Trung Quốc cấm các chương trình phát sóng cảnh ăn uống vô độ. Ảnh: Boki. |
"Cách làm này chắc chắn cắt giảm rất nhiều chất thải. Các siêu thị được yêu cầu vứt bỏ thực phẩm quá hạn sử dụng và giảm giá để thúc đẩy doanh số bán hàng", Liu nói.
Trong nhiều năm qua, người cao tuổi là nhóm khách chủ yếu săn lùng những món đồ sắp hết hạn sử dụng để tiết kiệm tiền. Nhưng dần dần, giới trẻ đang bắt đầu áp dụng xu hướng này.
Lily cho biết lúc đầu, cô cũng băn khoăn liệu thực phẩm sắp hết hạn có thể gây hại cho sức khỏe của mình hay không, nhưng mức giảm 50-70% lại quá hấp dẫn.
“Cửa hàng bánh mì sẽ giảm giá 50% món bánh mì cuộn sau 16h mỗi ngày. Các cửa hàng khác giảm giá 70% hoặc 80%. Nếu tôi có thể ăn chúng nhanh chóng, tôi sẽ chọn mua tất cả”.
"Chúng tôi không xấu hổ"
Trên kênh Douban do Lily tạo ra, có tên "I love near-expired food" (tạm dịch: Tôi thích thực phẩm sắp hết hạn sử dụng), các thành viên nói về nhãn hiệu, cửa hàng trực tuyến thường giảm giá và những loại thực phẩm nào nên mua.
Một bài đăng phổ biến trên kênh này hỏi: "Bạn có xấu hổ khi mua thực phẩm sắp hết hạn sử dụng không?" Hầu hết câu trả lời đều nói rằng không có gì phải xấu hổ khi có thể tiết kiệm tiền và không lãng phí thức ăn.
Các video khám phá những siêu thị và cửa hàng bán loại thực phẩm này cũng đã trở nên phổ biến. Một vlogger trên Bilibili mua một chiếc xe đẩy đầy đồ ăn nhẹ chỉ với 100 NDT (15,55 USD) trong một cửa hàng ở Bắc Kinh.
 |
| Chiến dịch chống lãng phí thực phẩm được chính phủ Trung Quốc tái khởi động vào năm ngoái. Ảnh: CGTN. |
HotMaxx, cửa hàng chuyên bán thực phẩm sắp hết hạn với mức giảm 50-80%, đã nhanh chóng mở rộng quy mô kể từ năm 2020, với hơn 50 chi nhánh ở Thượng Hải. Cửa hàng này liên kết với hơn 200 thương hiệu thực phẩm nổi tiếng, bao gồm công ty bánh kẹo Italy Ferrero và nhà sản xuất đồ ăn nhẹ Đài Loan Want Want.
Chính phủ Trung Quốc không có chính sách khuyến khích hoặc điều tiết thị trường thực phẩm sắp hết hạn sử dụng. Nhưng ngành công nghiệp này có vẻ đang được lợi kể từ khi luật chống lãng phí thực phẩm được thông qua.
Mới đây, đài truyền hình CCTV đã giới thiệu kênh của Lily như một ví dụ của chiến dịch chống lãng phí thực phẩm. Nhờ vậy, kênh của cô có thêm 10.000 người đăng ký.
“Những người như chúng tôi vẫn mua thực phẩm giảm giá lâu nay, nhưng nhờ có luật chống lãng phí mà mọi người bắt đầu được chú ý hơn trước", Lily nói.
