Hơn nửa triệu đơn vị thuốc được phát hiện bị chỉnh sửa hạn sử dụng đã quá date chỉ trong một cuộc kiểm tra nhỏ lẻ đang làm dấy lên lo ngại về mức độ nguy hại khi người dân uống phải các loại thuốc này.
Trao đổi với Zing.vn, PGS.TS. bác sĩ Nguyễn Hoài Nam - Tổng thư ký Hội Phẫu thuật Lồng ngực và Tim mạch TP HCM cảnh báo, cũng như thực phẩm hỏng, thuốc hết hạn sử dụng không thể sử dụng song mức độ nguy hại của chúng hơn rất nhiều khi ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng bệnh nhân.
Thuốc bao gồm hoạt chất chính và phụ dược, tức là chất được thêm vào để bảo quản viên thuốc đó. Khi quá hạn, thuốc sẽ tự động bị phân hủy hàm lượng các hoạt chất có tác dụng điều trị khiến tác dụng bị suy giảm, hầu như không còn tác dụng điều trị, thậm chí nguy hiểm trực tiếp tới tính mạng bệnh nhân. Chưa kể đến việc chúng có thể biến thành các độc tố gây hại.
Chính vì vậy, sử dụng thuốc quá hạn còn khiến các bệnh nhân dùng gặp nguy hiểm bởi lúc này, thuốc họ uống đã không còn tác dụng, nhất là với người bị bệnh mạn tính phải duy trì thuốc hàng ngày. Cụ thể:
Cao huyết áp
PGS Nguyễn Hoài Nam cho hay thuốc điều trị huyết áp có vai trò sống còn trong việc giúp bệnh nhân không bị hạ huyết áp, tránh tình trạng tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Đây là những bệnh nhân bắt buộc phải dùng thuốc hạ huyết áp hàng ngày.
“Đối với bệnh nhân cao huyết áp, bao giờ cũng phải duy trì bộ ba thuốc hàng ngày, bao gồm thuốc ức chế men chuyển, thuốc hạ huyết áp; thuốc điều chỉnh lượng mỡ trong máu, rối loạn mỡ máu và loại thứ ba là thuốc chống đông máu. Đó là bộ 3 trong điều trị bệnh chuẩn. Nếu uống phải thuốc hết hạn đồng nghĩa thuốc mất tác dụng điều trị, khi đó, bệnh nhân không thể kiểm soát được huyết áp gây ra đột quỵ, vỡ mạch máu ở các chỗ khác, phổ biến nhất là vỡ mạch máu não gây liệt nửa người, hôn mê. Đặc biệt với thuốc chống đông máu khi không có tác dụng điều trị sẽ làm máu tăng đông lên, tạo các cục máu đông nghẹn động mạch…”, PGS Nguyễn Hoài Nam cho hay.
Tim mạch
Vẫn theo chuyên gia này, bệnh nhân mắc các bệnh tim mạch cũng cần duy trì thuốc uống hằng ngày để kiểm soát bệnh. Ngay cả với bệnh nhân cao huyết áp nếu uống thuốc hết hạn, mất tác dụng cũng sẽ làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim. Đây là những căn bệnh cần đặc biệt chú ý tới việc uống thuốc đúng, chuẩn. Trong đó, hạn dùng đặc biệt quan trọng.
Đái tháo đường
Tương tự, bệnh nhân đái tháo đường buộc phải uống thuốc thường để hạ đường huyết. “Thuốc không đủ hàm lượng hoặc biến chất, bệnh nhân sẽ không kiểm soát được đường huyết làm đường huyết tăng lên đột ngột, bệnh nhân có thể rơi vào hôn mê”, PGS Hoài Nam cảnh báo.
Kháng sinh
Loại thuốc này chỉ dùng trong tình trạng cấp tính, nếu không đủ liều lượng – tức thuốc hết hạn hoặc bị hỏng - sẽ làm nặng thêm tình trạng nhiễm trùng của cơ thể.
PGS Nguyễn Hoài Nam đặc biệt lo ngại về tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh hiện nay. Theo đó, việc lạm dụng kháng sinh làm cho vi khuẩn nhờn thuốc, kháng thuốc ngày càng nhiều, từ đó việc chữa trị bệnh càng khó khăn, gây tác động lớn tới sức khỏe cộng đồng.
Thuốc nhỏ mắt
Dù không phải bệnh mạn tính, song bệnh nhân đau mắt nếu vô tình mua thuốc nhỏ mắt bị gian lận về hạn dùng sẽ không những khiến bệnh không khỏi mà còn khiến tình trạng viêm nhiễm nặng nề hơn.
Ngoài các bệnh nhân trên, PGS Nam cho hay, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cũng phải uống thuốc thường xuyên hàn ngày. Do đó, nếu xảy ra sơ suất với thuốc uống sẽ dẫn đến tình trạng nguy hiểm cho bệnh nhân.
Do đó, chuyên gia này khuyến cáo người dân tuyệt nhiên không được sử dụng thuốc quá hạn. Để làm được điều này ngoài việc chủ động bảo quản, kiểm soát thuốc dùng hàng ngày, người dân cần tìm tới những địa chỉ tin cậy để mua thuốc. Không tự ý mua thuốc thay vì sử dụng theo đơn bác sĩ.
