“Đây là hai người đàn ông quan trọng của đời tôi. Đây là chồng tôi, người tôi phải đi 6 tỉnh biên giới mới tìm được, đã không bỏ tôi khi bạo bệnh. Còn đây là bác sĩ Liêm, người cho tôi sống lại lần nữa”, nữ trinh sát Bùi Thị Mùi nắm tay 2 người đàn ông nghẹn ngào nói với mọi người trong phòng bệnh.
Bà Bùi Thị Mùi (62 tuổi, Thanh Ba, Phú Thọ) là chứng nhân của lịch sử, được biết đến qua khoảnh khắc cứu em bé hơn 2 tuổi Hoàng Thị Thu Hiền, bế bé suốt một ngày đêm ra khỏi rừng khi mẹ bé bị bắn trọng thương trong chiến tranh biên giới phía Bắc năm 1979 ở Cao Bằng. Khoảnh khắc chân thực được nhà báo Trần Mạnh Thường ghi lại qua bức ảnh lịch sử nổi tiếng “Cô bộ đội bế em bé”.
 |
| Bức ảnh "Cô bộ đội bế em bé" tại cầu Tài Hồ Sìn (xã Thạch Bằng, Hòa An, Cao Bằng) do nhiếp ảnh gia Trần Mạnh Thường chụp ngày 24/2/1979. |
“‘Chân khôn ngoan’ này giờ đã nhấc lên được, còn chân bên kia đã có thể tung đá cầu”, bà Mùi hồ hởi khoe với cả phòng bệnh. Nữ trinh sát năm xưa vẫn đùa với các bác sĩ, gọi chân trái của mình là “chân không ngoan”. Trước khi được ghép tế bào gốc tại Vinmec, chân đó liệt hoàn toàn, chân còn lại chỉ có thể nhúc nhích.
Là người bước ra từ cuộc chiến từ những năm đôi mươi, bà Mùi lập gia đình. Tai nạn bất ngờ ập đến vào năm 2015, lúc vào rừng lấy củi, bà bị cây đổ đè qua người, bất tỉnh. Hai lần mổ nối động mạch cổ, gỡ xương sườn đâm vào phổi… giúp bà thoát được lưỡi hái tử thần nhưng toàn bộ phần cơ thể phía dưới bị liệt. Kinh tế gia đình của đôi vợ chồng già đã khó khăn lại càng thêm kiệt quệ. Gia tài lớn nhất là 2 con trâu phải bán để trang trải khoản viện phí.
 |
| Nụ cười rạng rỡ của bà Mùi khi chứng kiến sự kỳ diệu của y học xảy ra với bản thân. |
Bốn năm rưỡi nằm một chỗ, đến việc vệ sinh cá nhân cũng không làm được, nhiều lúc thương chồng, bà đã định quyên sinh. Mọi thử tưởng như tuyệt vọng cho đến khi nhận duyên đưa bà đến gặp bác sĩ Liêm.
“Khi có thể cử động được, tôi hào hứng tập đi như một đứa trẻ. Vận động cứng dần lên, tôi có thể tự ngồi dậy và lo vệ sinh cá nhân, đỡ vất vả cho chồng. Việc được như hôm nay nằm ngoài sức tưởng tưởng của tôi”, bà Mùi nghẹn ngào nói, vẫn nắm chặt tay bác sĩ Liêm.
 |
| Ca ghép tế bào gốc lần 2 cho bà Mùi tại Bệnh viện Vinmec diễn ra thuận lợi. |
Bác sĩ Liêm trong câu chuyện của cô Mùi là GS. TS Nguyễn Thanh Liêm - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec.
“Trường hợp của cô Mùi rất đặc biệt. Cô bị liệt tủy sống do chấn thương, gần như liệt hoàn toàn chi dưới, 4 năm qua dù có tập luyện, phục hồi chức năng nhưng chưa có tiến triển. Vì thế, chúng tôi quyết định lấy tế bào gốc ở xương chậu của cô để ghép. Sau 2 lần ghép, bệnh nhân có những tiến triển khiến chúng tôi không khỏi bất ngờ”, GS Liêm chia sẻ.
Là giáo sư đầu ngành trong lĩnh vực nghiên cứu ghép tế bào gốc, GS Nguyễn Thanh Liêm cho biết, đây phương pháp mới, hướng đi mới dù đòi hỏi kỹ thuật cao nhưng mang lại hiệu quả trong điều trị chấn thương tủy sống ở Việt Nam và trên thế giới.
Tế bào gốc có tác dụng làm giảm viêm, chống phù nề, đồng thời tế bào gốc làm làm tăng sinh các mạch máu, tiết ra nhiều yếu tố đặc biệt (các growth factor) giúp nuôi dưỡng các tế bào thần kinh tốt hơn.
  |
| Sau một tuần ghép tế bào gốc lần 2, đôi chân bà Mùi đã có tiến triển bất ngờ. |
Các tế bào gốc cũng có thể biệt hóa thành các tế bào thần kinh giúp kết nối vùng tủy lành phía trên với vùng tủy lành phía dưới đoạn tủy bị tổn thương. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã nghiên cứu áp dụng ghép tế bào gốc, điều trị nhiều loại tổn thương thần kinh đối với các bệnh bại não, tự kỷ, thoát vị màng não tủy… để phục hồi khả năng vận động.
“Kết quả ngoạn mục này cho chúng tôi niềm tin, nếu như chúng ta chỉ định phù hợp, chọn đúng liều lượng cũng như đường truyền tế bào gốc, phương pháp này sẽ mang lại nhiều hi vọng cho các bệnh nhân có nguy cơ tàn tật suốt đời”, GS Liêm nói.
Viện Nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec (VRISG) là một viện nghiên cứu y sinh phi lợi nhuận thuộc hệ thống y tế Vinmec, được thành lập vào tháng 10/2016 với tiền thân là Trung tâm Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec, hoạt động từ tháng 3/2014. VRISG được Vingroup đầu tư trọng điểm, để trở thành đơn vị nghiên cứu chiến lược trong lĩnh vực y sinh với sứ mệnh phát minh, phát triển, và ứng dụng các liệu pháp tế bào và gen trong điều trị bệnh cho người Việt.
Mục tiêu bao trùm của viện là tập trung nghiên cứu theo hướng ứng dụng nhằm chuyển đổi nhanh các phát minh trong nghiên cứu khoa học cơ bản thành ứng dụng trong lâm sàng, gồm phát triển các liệu pháp y học trên cơ sở gen/tế bào nhằm điều trị các bệnh nan y, sản xuất các chế phẩm thuốc (off-the-self) từ tế bào gốc, phát triển và kiểm định các công nghệ tế bào gốc.
