Kim Nhẫn (37 tuổi, Phú Thọ) cho biết chồng chị phát hiện ung thư tuyến giáp cách đây 3 năm. Chị đọc nhiều bài quảng cáo có thông tin sử dụng nước ion kiềm sẽ hỗ trợ điều trị cũng như phòng bệnh ung thư nên muốn mua loại máy lọc nước này để gia đình sử dụng.
Tràn lan quảng cáo máy lọc nước ion kiềm
"Tôi rất lo sợ một ngày cũng mắc bệnh như chồng mình. Bỏ ra một khoản tiền 10-20 triệu đồng nhưng phòng được bệnh, chồng tôi dùng sức khỏe cải thiện thì số tiền này cũng xứng đáng. Tuy vậy, tôi còn phân vân vì không biết tác dụng của máy có đúng như quảng cáo hay không", chị Nhẫn chia sẻ.
Gõ từ khóa "máy lọc nước ion kiềm", Google hiện lên hơn 7 triệu kết quả khác nhau. Trên mạng xã hội, trang thương mại điện tử cũng xuất hiện rất nhiều quảng cáo về loại máy lọc nước này. Chúng đến từ nhiều thương hiệu khác nhau, mức giá chênh lệch lớn, từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng.
Đặc biệt, loại máy lọc nước ion kiềm này được quảng cáo có công dụng phòng ngừa bệnh ung thư và chữa được nhiều bệnh dạ dày, rối loạn tiêu hóa, kéo dài tuổi thọ...
Nhiều bài viết đưa ra ý kiến các tế bào ung thư có tính axit, trong khi các tế bào khỏe mạnh mang tính kiềm. Việc bổ sung nước ion kiềm mỗi ngày là biện pháp hàng đầu để kiềm hóa cơ thể hiệu quả. Bên cạnh đó, thói quen ăn nhiều thịt đỏ, thức ăn nhanh, rượu bia... khiến cơ thể dư thừa axit.
 |
| Các loại máy lọc nước ion kiềm được quảng cáo có công dụng phòng ngừa ung thư. Ảnh: Aliexpress. |
Các bài viết quảng cáo máy lọc nước ion kiềm cũng khẳng định khi môi trường bên trong cơ thể bị axit hóa, sức khỏe con người kém đi và dễ mắc các loại bệnh tật. Bổ sung nước ion kiềm với độ pH 8,5-9,5 để trung hòa axit dư thừa và kiềm hóa cơ thể. Các đặc tính của nước ion kiềm sẽ góp phần ngăn chặn nguy cơ mắc ung thư.
Hơn thế, các trang này còn cho rằng nước ion kiềm đã và được sử dụng phổ biến trong bệnh viện để hỗ trợ và điều trị cho các bệnh nhân ung thư, tiểu đường, tim mạch…
Sự thật
TS Bùi Lê Minh, Trưởng ngành Công nghệ Sinh học (Viện Kỹ thuật Công nghệ cao, Đại học Nguyễn Tất Thành), cho biết nước ion kiềm cũng có một số lợi ích sức khỏe như giảm các tác nhân oxy hóa trong cơ thể và giúp bệnh nhân trào ngược dạ dày dễ chịu hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng loại nước này với bệnh nhân hoặc để phòng ung thư là không có cơ sở khoa học.
Theo TS Lê Minh, đúng là người ta thấy các vị trí có tế bào ung thư môi trường xung quanh tế bào có pH giảm (mang tính axit). Tuy nhiên, đây không phải nguyên nhân hình thành tế bào ung thư mà là hệ quả. Các tế bào ung thư chuyển từ cơ chế hô hấp hiếu khí sang cơ chế đường phân (glycolysis), tạo ra axit lactic nên làm môi trường xung quanh tế bào ung thư bị giảm pH.
"Từ 2019 mới có nghiên cứu đưa giả thuyết là điều kiện axit có thể làm tế bào tại u mô đệm dễ phát triển và di căn hơn. Tuy nhiên, đây cũng mới là nghiên cứu ban đầu đưa ra kết luận dưới dạng giả thuyết, chưa có cơ chế khái quát. Mặt khác, pH của thực phẩm, nước uống hay thậm chí pH giảm tại các khối u cũng khó có thể làm thay đổi pH trong máu hoặc làm giảm pH của cơ thể. Vì vậy, tôi không hiểu kiến thức về việc kiềm hóa thực phẩm để ngừa ung thư của những người bán máy lọc nước ion kiềm hay thực phẩm chức năng là từ đâu ra", TS Lê Minh nói.
Ông giải thích thêm giống như việc người vô gia cư vì không có nhà cửa nên điều kiện vệ sinh kém, dễ mắc bệnh truyền nhiễm, việc tăng cường vệ sinh đường phố không thể làm giảm tỷ lệ người vô gia cư được. Sự nhập nhằng giữa nguyên nhân và hệ quả rất dễ khiến chúng ta lầm tưởng về hiệu quả sử dụng của sản phẩm.
 |
| Việc sử dụng loại nước này với bệnh nhân hoặc để phòng ung thư là không có cơ sở khoa học. Ảnh: Alfemminile. |
Theo Nguyễn Hồng Vũ, Viện Nghiên cứu City of Hope, California, Mỹ, môi trường axit không tạo ra ung thư. Ngược lại, quá trình phát triển của khối tế bào ung thư tạo nên môi trường axit. Suy nghĩ trung hòa axit để điều trị, phòng ngừa ung thư và hàng loạt các bệnh khác là một sai lầm cơ bản. Nó giống như việc dập lửa bằng cách hút bớt khói.
"Một số người bán loại máy này đưa ra lý thuyết 'kiềm hóa cơ thể', tức là làm cho cơ thể có độ pH > 7 để phòng và điều trị bệnh. Đây là lý thuyết không tưởng vì trong cơ thể của con người luôn có một cơ chế cân bằng mà người ta gọi là 'homeostasis'. Chúng tự điều chỉnh độ pH ở khoảng nhất định ở từng nơi trong cơ thể để đảm bảo hoạt động bình thường, như máu có độ pH luôn luôn ở khoảng 7,35-7,45, trong bao tử khoảng 1,5-3,5… Sự thay đổi bất thường khiến độ pH của chúng ở ngoài các khoảng trên, cơ thể sẽ bị bệnh", TS Nguyễn Hồng Vũ cho hay.
Ông cũng khẳng định người dân không nên suy nghĩ rằng uống nước kiềm hóa là có thể kiềm hóa được cơ thể. Nếu cơ thể “bị kiềm hóa” vì bất cứ lý do gì, lúc đó bạn sẽ gặp tình trạng buồn nôn, run tay, co giật cơ bắp, ngứa ran ở tứ chi và mặt, thậm chí lú lẫn.
Với những trường hợp sử dụng nước kiềm hóa lâu năm, TS Lê Minh cho biết hiện chưa có nghiên cứu về nguy cơ người dùng có thể gặp phải. Tuy nhiên, ông cho rằng khi chưa biết rõ, chúng ta không nên lạm dụng. Những người có có thói quen uống nhiều nước hàng ngày nên sử dụng cả nước thường thay vì hoàn toàn là nước ion kiềm. Nước sạch, có đủ muối khoáng là loại nước tốt nhất người dân nên sử dụng. Nếu công nghệ lọc nước làm mất khoáng chất, chúng không phù hợp để dùng thường xuyên.
