|
|
Nhiều yếu tố có thể dẫn đến nguy cơ gây khô mắt. Ảnh: Dailyadvent. |
Nhiều người cho rằng khô mắt là bệnh của người già. Song độ tuổi mắc phải bệnh lý khô mắt đang có xu hướng trẻ hóa. Nguyên nhân từ môi trường làm việc hiện đại với các thiết bị được điện tử hóa, cường độ làm việc cao kết hợp cùng không gian có độ ẩm thấp do máy điều hòa khiến cho bệnh lý này trở thành vấn đề đáng được quan tâm.
Để hiểu rõ và đúng hơn về căn bệnh này, Zing cùng nhãn hàng dung dịch nhỏ mắt Systane Ultra tổ chức chuỗi tọa đàm "Chăm sóc và bảo vệ đôi mắt mỗi ngày" với chủ đề "Hiểu đúng về khô mắt".
Yếu tố gia tăng nguy cơ khô mắt
Theo dược sĩ Nguyễn Đình Bảo Ngọc, Quản lý sản phẩm nhãn hàng dung dịch nhỏ mắt Syntane Ultra, nhiều yếu tố có thể dẫn đến nguy cơ gây khô mắt. Khô mắt là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên, phần lớn người trung niên và cao niên sẽ có một số triệu chứng của khô mắt. Bên cạnh đó, làm việc với máy tính trong thời gian dài hoặc quá tập trung, không chớp mắt thường xuyên cũng góp phần gây khô mắt.
"Bệnh khô mắt cũng sự khác biệt ở giới tính. Nữ giới dễ bị khô mắt hơn nam do thay đổi hormone sau khi mang thai, sử dụng thuốc tránh thai, thời kỳ mãn kinh, thường xuyên trang điểm mắt", dược sĩ Bảo Ngọc cho hay.
PGS.TS Võ Thị Hoàng Lan, chuyên khoa Mắt, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM; giảng viên cao cấp Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết khi sử dụng các thuốc kháng histamine, thuốc chống viêm, thuốc chống tăng huyết áp và thuốc giảm đau có thể làm giảm số lượng nước mắt tiết ra. Đặc biệt, vấn đề dùng thuốc nhỏ mắt không đúng chỉ định cũng có thể là yếu tố dẫn đến hội chứng khô mắt.
 |
| PGS.TS Võ Thị Hoàng Lan, giảng viên cao cấp – Bộ môn Mắt, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM chia sẻ trong buổi tọa đàm cùng Zing. Ảnh: Phương Lâm. |
Ngoài ra, người bị viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường... cũng có thể có hội chứng khô mắt. "Những người từng phẫu thuật liên quan đến mắt ít nhiều sẽ tạo một vết thương trên tròng đen của bệnh nhân, thay đổi tương tác giữa tròng đen và mi mắt. Do đó, nước mắt có thể bị thiếu, gây khô mắt", bác sĩ Lan nói.
Triệu chứng khô mắt không nên bỏ qua
Theo PGS.TS. BS. Võ Thị Hoàng Lan, hội chứng khô mắt nếu không được điều trị có thể sẽ dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về mắt. Đặc biệt, các triệu chứng khô mắt rất dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề khác về mắt.
Nước mắt rất cần thiết để bào vệ bề mặt nhãn cầu và duy trì thị lực. Với mỗi lần nháy mắt, nước mắt sẽ dàn đều trên bề mặt nhãn cầu. Những người bị khô mắt là do thiếu lượng nước mắt hoặc chất lượng phim nước mắt không tốt.
Mỗi lần nháy mắt, nước mắt sẽ dàn đều trên bề mặt nhãn cầu. Nước mắt sẽ làm bôi trơn bề mặt nhãn cầu, giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn mắt, rửa trôi các dị vật trong mắt và giữ cho bề mặt giác mạc, kết mạc phẳng, sạch sẽ.
 |
| Những người bị khô mắt là do thiếu lượng nước mắt hoặc chất lượng phim nước mắt không tốt. Ảnh: Klikdokter. |
Bác sĩ Hoàng Lan cho hay màng phim nước mắt của chúng ta có 3 lớp: Lớp mỡ, lớp nước và lớp nhầy. Mỗi lớp đảm nhiệm một chức năng trong việc bảo vệ và nuôi dưỡng bề mặt nhãn cầu. Lớp mỡ giúp hạn chế sự bốc hơi nước của lớp nước. Lớp nhầy có chức năng giúp thấm ướt và lưu giữ nước mắt trên bề mặt giác mạc. Nếu phim nước mắt không đủ hay bốc hơi quá nhanh sẽ gây ra khô mắt.
"Triệu chứng của khô mắt ít được người bệnh để ý. Triệu chứng đầu tiên của bệnh là khô rát mắt sau khi thức đêm. Nếu sáng thức dậy, bạn cảm thấy khó chịu, khô rát mắt, có thể do tổn thương lớp dầu ở phim nước mắt. Trường hợp khó chịu ở mắt vào buổi chiều, bạn có thể bị tổn thương ở lớp nhầy. Lớp nước của mắt bị ảnh hưởng sẽ gây cảm khác khó chịu trong cả ngày", bác sĩ Hoàng Lan nói.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp triệu chứng "khi tỏ khi mờ", thị giác không ổn định. Khi bệnh nặng hơn, những dây thần kinh cảm giác ở bề mặt nhãn cầu bị kích thích, gây đau rát mỗi lúc người bệnh ngồi trước gió.
Vị chuyên gia này nhấn mạnh khô mắt có thể diễn tiến nguy hiểm hay không sẽ tùy theo giai đoạn và bệnh lý đi kèm của mỗi người. Ví dụ, một vật lạ rơi vào mắt nhưng bạn bị thiếu nước mắt, không thể đẩy dị vật ra ngoài, có thể gây nhiễm trùng. Bệnh lý này cũng có thể làm thay đổi kết quả phẫu thuật khúc xạ. Một số trường hợp khác tạo thành sợi trong giác mạc, gây khó chịu, giảm chất lượng cuộc sống.
Vì vậy, bác sĩ Lan khuyến cáo khi có dấu hiệu của khô mắt, người dân nên thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Sai lầm khi điều trị khô mắt
Tại tọa đàm, dược sĩ Bảo Ngọc chia sẻ người Việt hay có thói quen mách nhau sử dụng thuốc khi gặp những người có triệu chứng bệnh giống mình mà không qua sự tư vấn của bác sĩ.
"Một số bệnh có triệu chứng tương tự nhau nhưng mắc bệnh lỹ hoàn toàn khác nhau, sử dụng thuốc theo đơn của người khác có thể dẫn đến dùng sai chỉ định, lạm dụng thuốc, hậu quả đáng tiếc sau này", dược sĩ Bảo Ngọc nói.
Vị dược sĩ này khuyến cáo khi có triệu chứng mắt mỏi mệt, khô mắt, mắt nhìn mờ, bạn có thể tìm mua các sản phẩm tác dụng dưỡng ẩm, giúp bôi trơn mắt (nước mắt nhân tạo) để "cửa sổ tâm hồn" dễ chịu, không ảnh hưởng tới các hoạt động trong ngày. Một sản phẩm bạn có thể dùng như dung dịch nhỏ mắt Systane Ultra được sản xuất bởi thương hiệu Alcon tại Mỹ, có thể mang đến cảm giác dễ chịu nhanh chóng cho mắt, giúp bạn sớm trở lại các hoạt động thoải mái nhất.
Theo bác sĩ Hoàng Lan, nước mắt nhân tạo thường không cần kê đơn của bác sĩ, người dân có thể dễ dàng mua được tại các hiệu thuốc. Tuy nhiên, một số trường hợp có chất gây dị ứng trong mắt hay nặng hơn như bội nhiễm vi trùng (có ghèn vàng đục, xanh đục...), người bệnh đơn thuần sử dụng nước mắt nhân tạo sẽ không thể điều trị khỏi. Họ cần sử dụng thêm kháng sinh. Vì vậy, khi sử dụng nước mắt nhân tạo nhưng mắt không hết ghèn, người dân cần đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
Để đảm bảo hiệu quả của các thuốc, các chuyên gia cho rằng thời gian sử dụng thuốc trong ngày cũng rất quan trọng, cần đảm bảo đủ liều dùng, và khi cần dùng nhiều loại thuốc nhỏ mắt. Người bệnh nên nhỏ các loại thuốc cách nhau 5-10 phút để hoạt chất kịp ngấm vào mô tại chỗ ở mắt. Lưu ý, nước mắt nhân tạo luôn được sử dụng cuối cùng.
Lưu ý khi chọn mua nước mắt nhân tạo
"Trên thị trường có nhiều loại nước mắt nhân tạo, nhiều người thường nghĩ loại nào cũng giống nhau, chung chỉ định là làm giảm tình trạng khô mắt. Tuy nhiên, mỗi sản phẩm lại có các thành phần khác nhau như hoạt chất, tá dược và công nghệ bào chế. Do đó, thời gian lưu và hiệu quả của mỗi sản phẩm thường khác nhau", dược sĩ Bảo Ngọc nhận định.
Sản phẩm có thời gian lưu lâu giúp người bệnh không phải dùng quá nhiều lần trong ngày. Vị quản lý sản phẩm nhãn hàng Syntane Ultra hướng dẫn người dân có thể kiểm tra bằng cách nhỏ một giọt dung dịch nhỏ mắt lên tay, nếu cảm thấy hơi trơn và có độ nhớt cao, sẽ có thời gian lưu lâu hơn so với sản phẩm khác.
Chia sẻ thêm về kinh nghiệm khám, chữa bệnh, PGS.TS.BS. Võ Thị Hoàng Lan, cho biết khi khám một bệnh nhân, bác sĩ sẽ đánh giá họ bị tổn thương ở lớp nào. Trường hợp tổn thương lớp nước, các chuyên gia sẽ chọn chế phẩm có độ nhầy ít, tổn thương lớp nhầy sẽ chọn loại có nồng độ chất bôi trơn cao hơn. Trường hợp bệnh nhân tổn thương lớp mỡ, bác sĩ sẽ chọn chế phẩm có đủ 3 thành phần. Hiện cũng có nhiều công nghệ bào chế giúp người dân dễ dàng chọn lựa dung dịch phù hợp.
Giảng viên cao cấp Đại học Y Dược TP.HCM cũng cho rằng ngoài việc dưỡng da, uống nước hàng ngày, người dân nên chú ý việc dưỡng ẩm mắt bằng các dung dịch bôi trơn nhãn khoa.
"Một động tác đơn giản những không phải ai cũng biết để bảo vệ cơ quan này là chớp mắt. Đây là cơ chế tự nhiên, giúp trải một lớp nước mắt lên tròng đen khiến bạn dễ chịu hơn. Bạn cũng nên cung cấp thêm nước trong thời gian làm việc", bác sĩ Lan chia sẻ.
Học viện Mắt của Mỹ (The American Academy of Ophthalmology) giải thích rằng việc nhìn lâu vào các thiết bị điện tử không hẳn là sẽ gây hỏng mắt nhưng sẽ làm cho chúng rất mệt mỏi căng thẳng. Quy tắc 20-20-2-20 sẽ giúp những người làm việc lâu trên máy tính hay các em học sinh thư giãn, giúp mắt nghỉ ngơi trong lúc học hoặc làm việc.
Quy tắc này bao gồm 2 phần:
20 - 20: Sau khi nhìn màn hình 20 phút, bạn nhìn xa và đếm chậm đến 20. Trong lúc đếm đến 20, bạn có thể tranh thủ uống nước vì khi cơ thể được cung cấp nước đầy đủ sẽ giúp mắt đỡ khô hơn.
2 - 20: Nghĩa là sau khi làm việc 2 tiếng trên thiết bị điện tử máy tính, bạn nên nghỉ ngơi từ 15 đến 20 phút và vận động trước khi quay lại sử dụng.
