Bước ra từ truyền thuyết Hùng Vương kén rể
Giáp Tết, ngoài các loại cây cảnh, nhiều người còn săn lùng những sản vật quý hiếm để làm quà biếu, chơi Tết. Một trong số này là gà 9 cựa được nuôi nhiều ở Phú Thọ.
Gà 9 cựa được xem như "linh vật" bước ra từ truyền thuyết Hùng Vương kén rể. Đây cũng là sản vật dùng để tiến vua, chúa thời xưa.
Loại gà này có vẻ ngoài bệ vệ với bộ lông ngũ sắc, mào đỏ tươi, mắt sáng tinh anh, ngực nở, đuôi cong vút như cầu vồng. Giống gà này có tiếng gáy vang, mỗi chân có 4-5 cựa. Trong đó, cựa trên cùng được cấu tạo từ sừng, hình dáng cong như lưỡi liềm.
 |
| Gà nhiều cựa trở thành mặt hàng được nhiều người săn lùng vào dịp Tết. |
Anh Nguyễn Văn Đức (SN 1985, huyện Tân Sơn, Phú Thọ), một trong những người thành công trong việc nuôi gà 9 cựa cho biết, loại gà này đã có từ bao đời nay. Người xưa nuôi gà 9 cựa như những vật nuôi bình thường và không hề chú ý đến truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh.
Năm 2012, loại gà này được nghiên cứu và có tên khoa học là gà nhiều cựa, gà nhiều ngón.
Anh Đức chia sẻ: “Ngoài ngoại hình đẹp, có nhiều cựa, thịt của loại gà này thơm ngon, giòn khác biệt hoàn toàn với những giống khác. Đặc biệt, gà nhiều cựa nuôi càng lâu thịt càng giòn, ngọt, thơm ngon chứ không xơ, dai như gà bình thường.
Trước đây, gà nhiều cựa là lễ vật trong những dịp trọng đại của người Mường. Mỗi dịp Tết, người dân vẫn làm thịt gà 9 cựa để cúng tổ tiên, ông bà. Tuy nhiên bây giờ, gà 9 cựa có giá trị kinh tế rất cao nên không phải gia đình nào cũng có”.
 |
| Khách muốn sở hữu gà 9 cựa vào dịp Tết thì phải đặt hàng từ trước. |
Do vậy, các hộ nuôi gà nhiều cựa tại địa phương chủ yếu phục vụ nhu cầu của những cá nhân, gia đình có điều kiện. Vào dịp Tết, gà có đầy đủ 9 cựa được nhiều người săn lùng bởi mang nhiều ý nghĩa, tượng trưng cho may mắn, tài lộc.
Nhận thấy giá trị kinh tế của gà nhiều cựa, anh Đức bắt đầu nuôi loại gà này từ năm 2013. Năm đó, anh rong ruổi ở các bản làng, vùng đồi núi để tìm, mua lại giống gà nhiều cựa.
Khi có được đàn gà nhiều cựa thuần chủng, anh xây dựng không gian nuôi riêng để tránh lai tạp với giống khác. Sau nhiều năm nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm, hiện nay, tỉ lệ ấp nở gà 9 cựa trong trang trại của anh đạt 65%. Số còn lại là gà có từ 8 cựa trở xuống.
 |
| Nhiều người sẵn sàng trả mức giá hàng chục triệu đồng để sở hữu con gà nhiều cựa đẹp dùng làm quà biếu, chơi Tết. |
Muốn có phải đặt trước
Năm 2023, anh Đức thành lập hợp tác xã, liên kết với 32 hộ nông dân cùng nhau nuôi gà nhiều cựa. Tuy vậy, vào dịp cuối năm, nhu cầu sử dụng giống gà này tăng cao. Trang trại của anh Đức luôn trong tình trạng cung không đủ cầu.
Hiện, anh chia mặt hàng gà nhiều cựa của mình thành các loại sản phẩm khác nhau như: hàng bình thường, trung cấp, cao cấp, siêu cấp. Trong đó, gà nhiều cựa cao cấp là những chú gà được người tiêu dùng mua về để làm quà tặng trong dịp Tết.
Mặt hàng này có giá dao động từ 850.000 đồng -1.2 triệu đồng/con. Loại gà này cũng được bán theo cặp có số cựa ứng với các cặp số đẹp như: 68 (gà trống 6 cựa, gà mái 8 cựa); 86 (gà trống 8 cựa, gà mái 6 cựa), 66 (gà mái, gà trống đều có 6 cựa) và 88 (gà trống, gà mái đều có 8 cựa). Mỗi cặp gà như trên có giá từ 1.7-3,5 triệu đồng.
Tuy nhiên, loại gà được nhiều người săn lùng, ưa chuộng nhất vẫn là gà đủ 9 cựa. Đây là mặt hàng hiếm gặp nên có giá thành rất cao.
 |
| Giá gà đủ 9 cựa có thể dao động từ 30-50 triệu đồng/con. |
Anh nói: “Dù là giống gà nhiều cựa nhưng không phải con nào khi lớn lên cũng có đủ 9 cựa. Thông thường, 1.000 con gà nhiều cựa mới có một con đủ 9 cựa. Vì vậy, gà 9 cựa rất hiếm và giá trị kinh tế cao.
Đối với những con gà đủ 9 cựa, tùy vào ngoại hình, màu lông, kiểu mào… được bán với giá từ 30-50 triệu đồng/con. Hiện, tôi bán mặt hàng siêu cấp này với giá cao nhất là 30 triệu đồng/con”.
Dù giá cao nhưng vào dịp Tết, anh Đức và các hộ nuôi gà nhiều cựa trong hợp tác xã cũng không có đủ số gà 9 cựa cung cấp cho người cần. Để có được những chú gà 9 cựa ưng ý vào dịp Tết, khách hàng phải đặt mua từ trước.
Mỗi năm, anh Đức chỉ nuôi, cung cấp gà 9 cựa cho 60-100 khách quen đã đặt hàng với mình.
Với ngoại hình đẹp, đôi chân độc đáo và gắn với truyền thuyết Vua Hùng kén rể, gà nhiều cựa, đặc biệt là gà đủ 9 cựa đã trở thành món quà biếu Tết được nhiều người giàu có săn lùng.
