 |
Chỉ trong vòng một tuần, Việt Nam ghi nhận 3 chuỗi lây nhiễm SARS-CoV-2 tại Yên Bái, Hà Nam và mới nhất là Vĩnh Phúc khiến tình hình phòng, chống dịch Covid-19 tại Việt Nam phức tạp.
Zing có cuộc trao đổi với Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng Sự kiện y tế công cộng, về tình hình dịch bệnh và biện pháp người dân cần làm sau kỳ nghỉ lễ.
Quán bar, karaoke là môi trường lây nhiễm phức tạp
- Mối lo ngại chính trong ổ dịch tại tỉnh Vĩnh Phúc là gì, thưa ông?
- Điều chúng ta lo ngại nhất là bệnh nhân người Trung Quốc đã đi nhiều nơi, đến nhiều tỉnh, thành phố và tiếp xúc nhiều người. Nơi mà bệnh nhân từng đến có quán bar, karaoke, nhà hàng ăn uống… Vì vậy, ổ dịch ở Vĩnh Phúc phức tạp do có sự lây nhiễm trong quán bar.
 |
| 6 nhân viên của quán bar Sunny tại Vĩnh Phúc đã được xác định mắc Covid-19. Ảnh: Mạnh Cường. |
Trong khi đó, từ trước đến nay, Bộ Y tế luôn khuyến cáo quán bar, karaoke, vũ trường…, là những môi trường tạo điều kiện thuận lợi cho việc lây nhiễm SARS-CoV-2.
Bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 đã đi đến nhiều tỉnh, thành phố khác. Do đó, điều chúng ta cần quan tâm nhất hiện nay là nhanh chóng phát hiện, truy vết tất cả trường hợp tiếp xúc thuộc diện F1, F2 để khoanh vùng, dập dịch.
- Nhóm chuyên gia Trung Quốc dương tính với SARS-CoV-2 cách ly tập trung cùng khách sạn Như Nguyệt 2 tại Yên Bái, gần như cùng thời gian với đoàn chuyên gia người Ấn Độ. Điều này có phải là nguy cơ lớn?
- Hiện tại, chúng ta cần chờ cơ quan chức năng, Bộ Y tế xác định được có hay không việc lây nhiễm chéo trong khu cách ly tại khách sạn ở Yên Bái. Tuy nhiên, điều chúng ta có thể nhận thấy rõ là đã xảy ra sơ sót trong quản lý người cách ly tập trung tại khách sạn này.
Nhóm chuyên gia Trung Quốc có thể nhiễm biến chủng SARS-CoV-2 mới, lây lan nhanh. Chúng ta cần chờ kết quả giải trình tự gene và thông báo từ Bộ Y tế. Việc giải trình tự gene có thể giúp ngành y tế biết được các bệnh nhân bị lây nhiễm chủng virus nào, đặc tính của virus, mức độ lây lan, độc lực… Tất cả thông tin đó sẽ phục vụ cho công cuộc chống dịch của Việt Nam.
Do đó, bên cạnh Vĩnh Phúc, các tỉnh, thành liên quan cần nhanh chóng truy vết, phát hiện toàn bộ F1 và F2.
 |
| Bên trong khu cách ly, điều trị bệnh nhân Covid-19 trong đợt bùng phát dịch tại Vĩnh Phúc năm 2020. Ảnh: Phạm Thắng. |
- Chúng ta từng ghi nhận ổ dịch tại quán bar như Buddha (quận 2, TP.HCM) và ở Cẩm Giàng (Hải Dương). Theo đánh giá của ông, ổ dịch tại quán bar Sunny ở Vĩnh Phúc có điểm gì đặc biệt?
- Điều trước tiên chúng ta thấy rõ là tính chất của các ổ dịch này đều phức tạp như nhau. Tuy nhiên, sự lây nhiễm vừa được ghi nhận tại Vĩnh Phúc có thể phức tạp hơn do biến chủng virus mới. Tôi nhấn mạnh lại quán bar, karaoke, vũ trường... là những môi trường rất thuận lợi để virus lây lan. Do đó, chúng ta phải truy vết thần tốc và thật kỹ lưỡng.
Quán bar, karaoke, vũ trường... là những môi trường thuận lợi cho virus SARS-CoV-2 lây lan.
Phó giáo sư Trần Đắc Phu
Về bản chất, SARS-CoV-2 vẫn lây truyền từ F0 sang F1 và F2 theo đường hô hấp với hình thức giọt bắn và tiếp xúc với vật dụng có dính virus. Do đó, truy vết càng nhanh, chúng ta càng sớm phát hiện ra người lây nhiễm. Từ đó, chúng ta sẽ sớm khoanh vùng, dập dịch được ngay.
Việc cần làm để dập ổ dịch tại Vĩnh Phúc
- Theo ông, việc cần làm trong thời điểm này để sớm dập được ổ dịch ở Vĩnh Phúc là gì?
- Chúng ta đã phát hiện các trường hợp liên quan tại nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Yên Bái, Đà Nẵng. Vì vậy, điều quan trọng nhất cần làm là thần tốc truy vết, chạy đua với SARS-CoV-2 và chặn đứng con đường lây của virus. Các địa phương cần rà soát, tìm kiếm và cách ly toàn bộ F1, F2 và xét nghiệm sớm. Thời gian càng lâu, virus càng đi xa hơn và lây lan khắp nơi.
Vấn đề thứ 2 mà người dân cần làm để chung tay dập dịch là tuân thủ nghiêm thông điệp 5K của Bộ Y tế, đặc biệt là đeo khẩu trang, không tập trung và khai báo y tế.
Trước khi kỳ nghỉ lễ kết thúc, các địa phương, đặc biệt là những thành phố lớn cần tăng cường biện pháp phòng bệnh, đẩy mạnh nhiệm vụ phát hiện ca bệnh sau khi một lượng lớn người dân đi nơi khác trở về. Hiện nay, Hà Nội đã thông báo yêu cầu mọi người dân khi trở lại sau kỳ nghỉ buộc phải khai báo y tế.
Thứ 3, ngành y tế địa phương cần nhanh chóng chấn chỉnh lại việc quản lý khu cách ly tập trung ở khách sạn và việc tự cách ly tại nhà của người dân. Bởi việc quản lý cách ly đang có lỗ hổng.
 |
| Phó giáo sư Trần Đắc Phu cho rằng ngành y tế cần truy vết thần tốc, đi trước đường đi của virus để chặn đứng nguồn lây. Ảnh minh họa: VGP News. |
- Liên quan bệnh nhân là ca bệnh đầu tiên ở Hà Nam và chuyên gia Trung Quốc ở Vĩnh Phúc, nhiều người thắc mắc tại sao họ đi nhiều nơi, tiếp xúc nhiều người khi vừa kết thúc cách ly tập trung. Điều này có sai quy định hay không?
- Những trường hợp này có vi phạm. Theo quy định của Bộ Y tế đối với người thuộc diện cách ly, sau thời gian cách ly tập trung 14 ngày, khi về lại địa phương, họ cần thông báo với chính quyền và áp dụng biện pháp theo dõi sức khỏe và phòng hộ cá nhân gồm khẩu trang, khử khuẩn, hạn chế tiếp xúc với người khác và không đến các địa điểm công cộng khi không cần thiết.
Tuy nhiên, những bệnh nhân này lại đi ăn uống, liên hoan, đến các quán bia, karaoke, massage và di chuyển nhiều tỉnh, thành phố khác.
- Sau 2 vụ việc này, chúng ta cần thiết điều chỉnh quy định về thời gian cách ly và sau cách ly tập trung 14 ngày không?
- Việc cách ly tập trung 14 ngày và tiếp tục tự theo dõi sức khỏe, tự cách ly tại nhà đã được Bộ Y tế quy định rõ. Chúng ta không cần thiết điều chỉnh lại các quy định này vì đã chặt chẽ và trên thế giới, hầu như các quốc gia đều áp dụng thời gian cách ly tập trung tối đa là 14 ngày đối với người nhập cảnh.
Không được chủ quan, lơ là mà đâu đó lại xuất hiện ổ dịch khác nhất là trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
Phó giáo sư Trần Đắc Phu
Còn với trường hợp bệnh nhân ở Hà Nam, Vĩnh Phúc, họ không áp dụng khuyến cáo, vi phạm quy trình. Thứ nhất là vi phạm quy trình cách ly trong khách sạn. Thứ 2 là không áp dụng quy định về theo dõi sức khỏe, phòng ngừa cá nhân sau khi hoàn tất cách ly tập trung và trở về địa phương. Quy định, hướng dẫn đã có mà người dân không thực hiện thì chẳng khác gì việc cố tình vượt đèn đỏ.
Đây không phải lần đầu Việt Nam đối mặt 2 ổ dịch song song trong cộng đồng. Nếu xác định đúng nguyên nhân bùng phát dịch và thực hiện truy vết thần tốc, xét nghiệm toàn bộ người tiếp xúc gần, cách ly ca dương tính và khoanh vùng ổ dịch tốt, có thể chúng ta sẽ sớm kiểm soát được các ổ dịch này.
Nhưng tôi cũng khuyến cáo mọi người không được chủ quan, lơ là mà đâu đó lại xuất hiện ổ dịch khác. Đặc biệt là trong dịp lễ 30/4 và 1/5, người dân đi lại và giao lưu nhiều, nếu bùng phát ổ dịch lớn thì rất nguy hại.
Tính từ 29/4 đến 15h ngày 3/5, Việt Nam ghi nhận tổng cộng 24 ca mắc Covid-19 trong cộng đồng. Việt Nam cùng lúc phải đối mặt 2 chùm ca bệnh tại Hà Nam và Vĩnh Phúc.
Tại ổ dịch Vĩnh Phúc, ngày 2/5, 6 người phụ nữ tiếp xúc chuyên gia Trung Quốc ở quán bar Sunny đã được xác định mắc Covid-19, trong đó 2 trường hợp cư trú tại Hà Nội.
Tối 3/5, Bộ Y tế tiếp tục công bố thêm 8 người ở địa phương này mắc Covid-19 (gồm 5 nữ nhân viên Trung tâm chăm sóc sức khỏe Hoa Sen và 3 người đàn ông từng đến quán bar Sunny).
Theo nhận định của Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, số lượng người dương tính có thể chưa dừng lại.
Dịch Covid-19
Phát hiện mới về hậu quả của Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy Covid-19 gây hại cho hệ vi sinh vật đường ruột, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác như đầy hơi và trào ngược axit.
Covid-19 vẫn gây chết người nhưng đã thay đổi về nhân khẩu học
Bang California, Mỹ, đang có sự thay đổi về nhân khẩu học trong số ca tử vong. Theo các chuyên gia, xu hướng này tương tự với toàn nước Mỹ và nhiều nước khác trên thế giới.
Phát hiện virus bí ẩn giống SARS-CoV-2 ở Nga
Với protein gai có thể dễ dàng bám vào tế bào người như nCoV, loại virus này khiến các nhà khoa học lo lắng. Đặc biệt, vaccine và kháng thể Covid-19 không có tác dụng với nó.
Đại dịch mới ở những người khỏi Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy ngay cả người nhiễm nCoV nhẹ cũng có nguy cơ bị đau tim, đột quỵ cao hơn. Điều này dấy lên mối lo về đại dịch bệnh tim mạch ở những người khỏi Covid-19.
Triệu chứng nhiễm biến chủng BA.5
Về cơ bản, người nhiễm BA.5 sẽ có các triệu chứng như những chủng Covid-19 trước đó. Song, tần suất gặp phải của từng triệu chứng lại khác nhau.
