Trước tiên, hãy tóm tắt lại cuộc đua Oscar 2016 kể từ sau ba liên hoan phim danh giá hồi mùa thu 2015 là Toronto, Venice và Telluride .
Spotlight xuất hiện và chiếm trọn cảm tình của giới phê bình, lặng lẽ trở thành cái tên được nhiều người nhắc tới nhất cho buổi lễ trao giải thưởng diễn ra vào cuối tháng 2 của Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh nước Mỹ (AMPAS).
 |
| "We all dream in gold" (tạm dịch: Tất cả chúng ta đều mang giấc mộng vàng) là chủ đề của buổi lễ trao giải thưởng Oscar lần thứ 88, diễn ra vào ngày 28/2. MC của sự kiện năm nay là danh hài Chris Rock. Ảnh: AMPAS |
Cùng lúc đó, The Martian của đạo diễn Ridley Scott ra rạp, thắng lớn tại phòng vé với gần 600 triệu USD, trở thành đối thủ tiềm tàng dành cho Spotlight nhờ những lời khen có cánh từ công chúng và truyền thông.
Thế rồi, Carol và Mad Max: Fury Road bắt đầu hâm nóng lại cảm tình mà chúng nhận được từ đợt LHP Cannes hồi tháng 5, có tên trong nhiều danh sách top 10 phim xuất sắc 2015 của các tổ chức, hiệp hội và giới phê bình điện ảnh.
Nhưng giải thưởng quan trọng đến từ các hiệp hội trong nghề tại Mỹ bao gồm đạo diễn (DGA), diễn viên (SAG), nhà sản xuất (PGA) còn trao cơ hội cho cả những Trumbo, Straight Outta Compton và The Big Short - cái tên có mặt rất muộn do hãng Paramount quyết định đẩy phát hành sớm vào phút chót. Brooklyn, Creed, The Danish Girl và Room cũng thường xuyên được báo chí nhắc tới trong những ngày cuối năm 2015, đặc biệt là ở mảng diễn xuất.
Cuối cùng, lễ trao giải thưởng Quả cầu vàng 2016 diễn ra hôm 10/1 lại chứng kiến sự lên ngôi của The Revenant - bộ phim gây chú ý chủ yếu nhờ màn diễn xuất ấn tượng của Leonardo DiCaprio, hơn là bản thân tác phẩm hay đạo diễn Alejandro González Iñárritu quãng thời gian trước đó.
Hiệp hội Báo chí nước ngoài tại Hollywood (HFPA) cũng trao cho The Martian các giải thưởng quan trọng ở mảng phim hài, dù khó có thể xếp đây là một tác phẩm hài hước, bất chấp không khí lạc quan mà nhân vật phi hành gia Mark Watney đem lại.
Steve Jobs, quả bom xịt tại phòng vé của Universal sau một thời gian dài im hơi lặng tiếng, bất ngờ ra về với hai chiến thắng dành cho Aaron Sorkin ở hạng mục Kịch bản và Kate Winslet ở hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc. Cùng lúc đó, cả Spotlight, Carol lẫn Mad Max: Fury Road cùng nhau ra về tay trắng.
Sự thật là hiện vẫn chưa có tác phẩm nào thực sự vượt trội trên đường đua Oscar 2016.
Giải Phim truyện xuất sắc: Spotlight và phần còn lại
Kết quả giải thưởng Quả cầu vàng 2016 liệu có gây ảnh hưởng tới Oscar tới đây? Có và không. Không, bởi lá phiếu dành cho các đề cử đã chốt từ trước hôm 10/1 để AMPAS có thể công bố vào sáng 14/1 theo giờ địa phương. Có, chỉ sau khi toàn bộ danh sách đề cử ấy được tiết lộ.
Do đó, một số tác phẩm hay cá nhân mới nhận giải từ HFPA chưa chắc đã có tên trong chặng cuối của Oscar 2016.
Ở hạng mục quan trọng nhất, Phim truyện xuất sắc, sẽ có từ 5-10 tác phẩm được AMPAS trao cơ hội. Trở lại thời điểm trước khi sự kiện Quả cầu vàng 2016 diễn ra, mới chỉ có Spotlight là gần như chắc chắn nhận đề cử nhờ vô số phản hồi tích cực từ các liên hoan phim uy tín dành cho phần nội dung đầy nhân văn.
Bộ phim xoay quanh chiến công báo chí của nhóm phóng viên điều tra Spotlight, khi họ phanh phui những bí mật kinh tởm về nạn ấu dâm tại các nhà thờ Công giáo ở Boston, Mỹ. Năm 2003, tờ The Boston Globe nhận giải thưởng Pulitzer chính nhờ loạt phóng sự ấy.
The Martian của Ridley Scott - cuộc chiến sinh tồn của phi hành gia Mark Watney (Matt Damon) trên Hỏa tinh, và Bridge of Spies của Steven Spielberg - cuộc đàm phán trao đổi tù binh giữa Mỹ và Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh của luật sư James B. Donovan (Tom Hanks), có lợi thế nhất định nhờ doanh thu phòng vé ấn tượng.
Ngoài sự ưu ái của giới phê bình, đây cũng là một tiêu chí quan trọng để AMPAS trao đề cử, bởi họ hẳn muốn thu hút thêm lượng người xem cho đêm trao giải nhờ các tác phẩm mang tính quảng đại cao.
 |
| Mad Max: Fury Road tuy trắng tay tại Quả cầu vàng 2016 nhưng các fan của Max Điên cũng không cần quá lo lắng, bởi danh sách đề cử Oscar đã được chốt từ trước hôm 10/1 và bom tấn vốn rất được giới phê bình trong hơn 6 tháng qua. Ảnh: Warner Bros. |
Mad Max: Fury Road được giới phê bình ưu ái nhất năm qua. Đây là sự thật khi thống kê từ trang Critics Top 10 cho thấy tác phẩm hành động hậu tận thế có mặt ở 539 danh sách phim hay nhất năm của giới phê bình, với 154 lần xếp ở vị trí số một! Carol của đạo diễn Todd Haynes - câu chuyện tình éo le giữa hai người phụ nữ hồi thập niên 1950 tại New York, Mỹ, cũng rất đáng gờm khi có mặt ở 320 danh sách, với 58 lần xếp vị trí số một.
Tuy nhiên, trong mắt nhiều người, Mad Max: Fury Road vẫn đơn thuần là một tác phẩm mang đậm tính giải trí và cơ hội Oscar của phim chỉ nằm ở các hạng mục kỹ thuật. Tròn 10 năm sau Brokeback Mountain (2005) mới có một bộ phim đồng tính được nhắc tới nhiều tại Bắc Mỹ như Carol. Nhưng chẳng có gì đảm bảo rằng sự bảo thủ từng cướp đi chiến thắng của tác phẩm do Lý An thực hiện chưa biến mất.
Cũng không thể bỏ qua Inside Out - bộ phim ăn khách của xưởng Pixar với 856 triệu USD, có mặt trong 330 danh sách top 10 với 26 lần đứng đầu. Tuy nhiên, trở ngại là tác phẩm thuộc dòng hoạt hình, thể loại vốn có hạng mục riêng. Trong lịch sử giải thưởng Oscar, mới chỉ có Beauty and the Beast (1991), Up (2009) và Toy Story 3 (2011) là các phim hoạt hình từng nhận đề cử Phim truyện xuất sắc của AMPAS.
Chiến thắng mới đây của The Revenant chỉ thực sự có giá trị nếu như phim có tên trong danh sách đề cử sắp được công bố. Nếu điều đó xảy ra, tác phẩm kể lại cuộc chiến sinh tồn phi thường của người thợ săn Hugh Glass (Leonardo DiCaprio) hồi thế kỷ XIX sẽ trở thành “ngựa ô” và là đối thủ thực sự dành cho Spotlight, nhất là sau khi bộ phim của đạo diễn Tom McCarthy trắng tay trong tối 10/1.
Có một sự thật thú vị cho thấy cuộc đua Oscar năm nay rộng mở ra sao. Hội đồng Phê bình Quốc gia Mỹ và hai hiệp hội phê bình phim lớn của xứ sở cờ hoa là New York và Los Angeles đều đã công bố danh sách tôn vinh trong cuối năm 2015. Giải Phim truyện xuất sắc đem đến ba cái tên khác nhau: Mad Max: Fury Road, Carol và Spotlight. Đây là điều chưa từng xảy ra kể từ năm 1988, và chúng mới cùng nhau trắng tay tại Quả cầu vàng 2016!
 |
| Năm nay, giới truyền thông Mỹ đánh giá đạo diễn Ridley Scott của The Martian, hay George Miller của Mad Max: Fury Road, cao hơn Alejandro González Iñárritu - người mới giành chiến thắng tại Quả cầu vàng 2016 với The Revenant. Ảnh: Fox |
Hạng mục Phim truyện thường đi kèm với Đạo diễn xuất sắc. Nhưng ngoại lệ vẫn có khi xảy ra, như trường hợp Argo (2012) được trao Oscar, trong khi đạo diễn Ben Affleck thậm chí còn không có đề cử dành cho cá nhân.
Năm nay, giới quan sát quốc tế đánh giá rằng ngay cả khi Mad Max: Fury Road và The Martian không có tên ở hạng mục dành cho phim truyện, thì lần lượt George Miller và Ridley Scott vẫn nhiều khả năng được tranh giải thưởng đạo diễn.
Tom McCarthy chắc chắn hưởng lợi nhờ Spotlight, nhưng hai suất đề cử còn lại tới giờ vẫn là dấu hỏi. Cũng giống như tác phẩm The Revenant, Alejandro González Iñárritu chỉ có thể trở thành “ngựa ô” khi ông có tên trong danh sách đề cử.
Các giải diễn xuất: Bóng ma “đánh tráo hạng mục”
Giải thưởng Quả cầu vàng cho các diễn viên phim truyện được phân theo hai thể loại: chính kịch và hài/ca vũ nhạc. Bởi vậy mà cùng hai hạng mục dành cho diễn viên phụ, có tổng cộng 6 ngôi sao điện ảnh được vinh danh hôm 10/1. Đó là Leonardo DiCaprio (The Revenant), Matt Damon (The Martian), Brie Larson (Room), Jennifer Lawrence (Joy), Sylvester Stallone (Creed) và Kate Winslet (Steve Jobs).
Cuộc đua ở Oscar cạnh tranh hơn do chỉ có bốn hạng mục dành cho Nam, Nữ diễn viên chính, phụ xuất sắc. Năm nay, cụm từ “category fraud” (tạm dịch: đánh tráo hạng mục) được báo chí quốc tế nhắc tới rất nhiều khi các studio cố gắng giành thêm cơ hội cho ứng cử viên của họ.
 |
| Chưa biết Oscar 2016 sẽ dành cho Rooney Mara (trái) của Carol đề cử Nữ diễn viên chính hay Nữ diễn viên phụ xuất sắc. Điều đó sẽ gây ảnh hưởng rất lớn tới cuộc chạy đua giữa các minh tinh năm nay. Ảnh: Weinstein Company |
Đơn cử như với bộ phim đồng tính nữ Carol, hãng Weinstein Company muốn đưa Cate Blanchett tới hạng mục Nữ diễn viên chính, còn Rooney Mara tới hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc. Trong khi đó, LHP Cannes 2015 từng dành cho Mara giải nữ chính. Giả sử đây là một câu chuyện tình nam nữ thông thường, Weinstein hẳn sẽ vận động cho hai ngôi sao của họ tại hai hạng mục chính của mỗi giới tính.
Mong muốn của các nhà sản xuất đã không xảy ra tại Quả cầu vàng khi HFPA trao đề cử Nữ diễn viên chính xuất sắc - Thể loại chính kịch cho cả Cate Blanchett lẫn Rooney Mara. Nhưng rốt cuộc, điều đó vô tình "làm hại" hai ngôi sao khi lượng phiếu bầu của họ bị chia cắt, mở đường cho Brie Larson của Room giành chiến thắng và trở thành ứng cử viên số một ở thời điểm hiện tại.
 |
| Nếu Alicia Vikander trong The Danish Girl có mặt tại Oscar ở hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc, cơ hội để Kate Winslet lặp lại chiến thắng với Steve Jobs giống như tại Quả cầu vàng là rất nhỏ. Ảnh: Universal |
Hoặc như với The Danish Girl, hãng Universal muốn Alicia Vikander - mỹ nhân Thụy Điển sắm vai cô vợ hy sinh của người chuyển giới đầu tiên trong lịch sử nhân loại, tới hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc, bất chấp cô sở hữu đất diễn nhiều ngang tài tử Eddie Redmayne.
Cũng bởi bóng ma “đánh tráo hạng mục” mà hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc trở nên cực kỳ chật chội. Kate Winslet ở Steve Jobs khó có cơ hội lặp lại chiến thắng giống như tại Quả cầu vàng, nếu Alicia Vikander và Rooney Mara xuất hiện.
Ngoài ra, những cái tên tiềm năng của phái đẹp tại hạng mục còn có Jane Fonda từ Youth, Jennifer Jason Leigh từ The Hateful Eight, Elizabeth Banks từ Love & Mercy, hay thậm chí là cô nàng chuyển giới Mya Taylor từ Tangerine và Kristen Stewart từ Clouds of Sils Maria.
Sau khi trở thành ngôi sao hạng A với bom tấn Titanic (1997), Leonardo DiCaprio liên tục cộng tác với các đạo diễn hàng đầu Hollywood như Martin Scorsese hay Quentin Tarantino. Nhưng cả ba lần có đề cử Oscar trong thế kỷ XXI, Leo đều ra về trắng tay và trở thành đề tài tiếu lâm mỗi khi mùa giải thưởng điện ảnh diễn ra.
Nhưng “cơn khát” của tài tử 41 tuổi nhiều khả năng sẽ chấm dứt bằng màn diễn xuất đỉnh cao và đầy thử thách ở The Revenant. Sau khi được giới quan sát đánh giá là ứng cử viên số một, Leo tiếp tục ẵm giải Quả cầu vàng và hiện tiến băng băng tới tượng vàng Oscar đầu tiên sự nghiệp.
Các đối thủ chính của anh có Matt Damon từ The Martian, Michael Fassbender từ Steve Jobs, Eddie Redmayne từ The Danish Girl, Bryan Cranston từ Trumbo, cùng Johnny Depp từ Black Mass. Họ đều có những ưu, nhược điểm nhất định với tác phẩm của mình, nhưng tất cả khó lòng có thể khiến Leonardo DiCaprio buồn lòng vì Oscar thêm một lần nữa.
 |
| Sylvester Stallone (phải) vừa có chiến thắng ấn tượng tại Quả cầu vàng 2016 với Creed. Nhưng chưa ai dám khẳng định ông có niềm vui tương tự tại Oscar trong cuối tháng 2 tới. Ảnh: Warner Bros. |
Sylvester Stallone đã có một bài diễn văn đầy cảm động tại Quả cầu vàng sau khi thắng giải Nam diễn viên phụ xuất sắc với Creed. Nhưng hàng loạt các ngôi sao như Michael Keaton, Mark Ruffalo của Spotlight, Christian Bale, Steve Carell của The Big Short, Mark Rylance của Bridge of Spies, Idris Elba của Beasts of No Nation, Tom Hardy của The Revenant, Benicio del Toro của Sicario… vẫn còn nguyên hy vọng lật đổ tượng đài Rocky Balboa.
Toàn bộ danh sách đề cử Oscar sẽ được AMPAS công bố vào lúc 20 giờ 30 ngày 14/1, theo giờ Việt Nam.
