 |
Gần 150 ngày kể từ đợt bùng phát dịch Covid-19 lần 4, cả nước ghi nhận số ca nhiễm kỷ lục, đưa Việt Nam đứng thứ 156/222 quốc gia và vùng lãnh thổ về số lượng F0 tính theo tỷ lệ ca nhiễm/một triệu dân.
Theo đồ thị ca nhiễm, số F0 cao nhất tại Việt Nam được ghi nhận trong thời gian từ 26/8 đến 12/9. Trong ngày 20/9, số F0 còn 8.668, thấp nhất một tháng qua.
Trao đổi với Zing, PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, cho biết nhờ đẩy nhanh tiêm chủng vaccine, số ca F0 tại Việt Nam đang giảm.
Đỉnh dịch đã qua
- Số ca F0 cả nước đang giảm trong những nhiều ngày qua, nhất là điểm nóng như TP.HCM, Hà Nội, Bình Dương. Vậy đỉnh dịch tại Việt Nam trong đợt bùng phát này đã qua chưa, thưa ông?
- Theo biểu đồ về số lượng ca nhiễm mới hiện nay theo công bố hàng ngày của Bộ Y tế, chúng ta có thể thấy TP.HCM và các tỉnh lân cận có lẽ đã qua đỉnh dịch rồi.
Để đạt được điều này là nhớ thực hiện đồng loạt các biện pháp chống dịch cao nhất, từ việc tập trung tiêm vaccine phòng Covid-19, nhiều chiến lược giãn cách, khoanh vùng, cách ly phù hợp. Đặc biệt là giải pháp không tập trung cách ly F0, có giải pháp cách ly F1 và điều trị F0 không triệu chứng ở nhà.
 |
| Người dân phường An Lạc (quận Bình Tân) chờ từ chiều đến tối muộn để được lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2, thời điểm cuối tháng 6. Ảnh: Duy Hiệu. |
Ngoài ra, còn có chiến lược phân tầng điều trị phù hợp như tại Bình Dương, TP.HCM. Bên cạnh đó, theo quy luật dịch tễ học khi virus đã lây lan đến mức độ nhất định thì dịch cũng dần dần giảm. Trong giai đoạn này, sự lây lan của virus đã giảm hơn.
Tôi nói riêng TP.HCM, đỉnh dịch có lẽ đã cách đây khoảng 10 ngày. Hiện tại, dịch xuôi dần lại, số ca tử vong cũng đã giảm hơn.
Theo tôi có lẽ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10, dịch sẽ còn xuống thấp tiếp nữa nhưng không thể về trạng thái hết F0. Tất nhiên là ở những khu vực đông dân khác mà số lượng người chưa tiêm vaccine chưa nhiều sẽ nguy cơ bùng phát trở lại.
- Ông đánh giá tình hình tại 2 điểm nóng nhất hiện nay là TP.HCM và Hà Nội thế nào?
- Tại TP.HCM, theo tôi, dịch đã thực sự giảm và đến cuối tháng 9, tình hình sẽ ổn định dần dần. Nguyên nhân là tỷ lệ tiêm chủng ở thành phố này đã rất cao.
Còn ở Hà Nội thì chưa thể xác định được đỉnh dịch vì lúc này sự lây nhiễm vẫn còn âm thầm trong cộng đồng. Bên cạnh đó, Hà Nội đang áp dụng nhiều biện pháp chống dịch, nếu tận dụng được cơ hội này mà phủ nhanh vaccine thì khả năng bùng phát dịch mạnh sẽ thấp.
Theo biểu đồ về số lượng ca nhiễm mới hiện nay theo công bố hàng ngày của Bộ Y tế, chúng ta có thể thấy có lẽ đã qua đỉnh dịch
PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng
Tuy nhiên, tôi cho rằng chuyên gia về dịch tễ cần tham vấn cho các địa phương về đặc điểm dịch tễ dựa vào số liệu, từ đó tổng kết ưu, khuyết điểm trong đợt dịch, lý giải nguyên nhân khiến tỷ lệ tử vong cao, tại sao nhiều biện pháp được sử dụng mà dịch vẫn tăng cao.
Để đánh giá được vấn đề này, TP.HCM và các địa phương phải cung cấp số liệu cụ thể thì các nhà dịch tễ mới có thể có căn cứ để tổng kết.
- Liệu chúng ta có thể đưa cả nước trở về giai đoạn Zero Covid-19 như giai đoạn trước?
- Việc xác định đỉnh dịch mang tính chất tương đối nhưng cũng là căn cứ để chúng ta dự đoán được tình hình, từ đó có quyết sách phù hợp. Tuy nhiên, với biến chủng Delta, hy vọng đưa cả nước về Zero Covid-19 là điều không thể.
 |
| PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế. Ảnh: T.D. |
Nguyên nhân là dịch lây lan trong cộng đồng. Sự di chuyển từ nơi này sang nơi khác cũng khiến dịch âm thầm lây lan cho đến khi có miễn dịch cộng đồng.
Do đó, không thể tách hết F0 được kể cả khi có tỷ lệ miễn dịch cộng đồng cao . Những người đã tiêm vaccine phòng Covid-19 vẫn có thể nhiễm virus (Breakthrough infection).
Việc đưa cả nước về trạng thái Zero Covid rất khó, chỉ có thể đạt được ở những địa phương chưa có dịch như Cao Bằng và các huyện miền núi. Còn tại các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng cao, sự lây lan chỉ giảm dần.
Khi cả nước có độ bao phủ vaccine tương đối cao và có miễn dịch cộng đồng, Covid-19 có thể sẽ trở thành bệnh truyền nhiễm lưu hành như một số loại cúm, sốt xuất huyết, HIV…, có thể tỷ lệ tử vong vẫn còn nhưng ít đi, ca nhiễm vẫn sẽ phát sinh lai rai.
Giải pháp chống dịch trong giai đoạn mới
- TP.HCM cân nhắc việc mở cửa trở lại, tuy nhiên, với số ca nhiễm nhiều như hiện nay, điều này có mạo hiểm?
- Nguyên nhân dẫn đến sự lây nhiễm rất cao của TP.HCM là hệ quả của hàng loạt đợt tập trung đông đúc, từ việc tập trung đông đúc F1 dẫn đến sự lây nhiễm do quá tải tập trung tiêm chủng, tập trung xét nghiệm cộng đồng…
Trong khi đặc thù của thành phố là nhiều con hẻm nhỏ, đông đúc. Việc giãn cách xã hội được thực hiện bên ngoài nhưng trong các ngõ hẻm không nghiêm túc. Các chuỗi lây nhiễm này từ đó tiếp tục lây lan theo cấp số nhân. Thực tế số liệu dương tính được phát hiện nhờ xét nghiệm chỉ là phần tảng băng nổi.
 |
| Shipper xếp hàng hàng trăm mét để chờ xét nghiệm Covid-19 sáng 20/9. Ảnh: Duy Hiệu. |
Tuy nhiên, dịch sẽ lây lan mức độ nhất định sẽ giảm dần, đó là quy luật của dịch bệnh truyền nhiễm. Vì vậy, việc cân nhắc mở cửa để trở lại cuộc sống bình thường mới, phục hồi nền kinh tế là điều cần thiết.
Có thể khi bỏ giãn cách lại dịch có thể tăng trở lại ở một mức nào đó nhưng vấn đề quan trong nhất là tỷ lệ tử vong phải giảm. Nếu tỷ lệ tử vong tăng lên là dấu hiệu xấu phải có biện pháp không chế.
- Trở lại cuộc sống bình thường mới trong tình huống số ca nhiễm vẫn rất cao trong cộng đồng, điều này có nguy hiểm?
- Theo tôi đến cuối tháng 9 đầu tháng 10 thì dịch sẽ thật sự giảm. Tuy nhiên, sẽ thể hoàn toàn hết dịch được. Chúng ta cũng không thể cầu toàn. Giãn cách xã hội đã quá lâu, đã đến lúc cần tạo điều kiện để nới rộng giãn cách, đi lại tự do, phục hồi kinh tế.
Còn mục tiêu chống dịch vẫn thực hiện song song, xét nghiệm có trọng tâm và điều trị sớm, tập trung cứu chữa bệnh nhân nặng, phủ vaccine toàn bộ và mua thuốc điều trị tốt để giảm tử vong.
- Trong tình hình mới, những biện pháp phong tỏa, cách ly diện rộng, chốt chặn có lẽ không còn phù hợp, liệu chúng ta có giải pháp nào trong bối cảnh mới?
- Chúng ta vẫn phải thực hiện mục tiêu chống dịch nhưng bùng phát ở điểm nào thì phong tỏa, cách ly diện hẹp chứ không phải diện rộng như trước đây để không gây ảnh hưởng khu vực khác.
Khi cả nước có độ bao phủ vaccine tương đối cao và có miễn dịch cộng đồng, Covid-19 có thể sẽ trở thành bệnh truyền nhiễm lưu hành như một số loại cúm, sốt xuất huyết, HIV/AIDS...
PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng
Về quy định chống dịch, có lẽ đến lúc chúng ta cân nhắc thay đổi các quy định về cách ly, phong tỏa. Các quy định theo chỉ thị 15, 16, 19 phải thay đổi lại, thậm chí, xem xét Covid-19 còn là dịch bệnh “tối nguy hiểm” hay chỉ là “nguy hiểm” theo Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm, từ đó cân nhắc biện pháp thích hợp.
Dịch bệnh “tối nguy hiểm” là bệnh truyền nhiễm nhóm A. Lúc này, chỉ một ca bệnh phát sinh sẽ được xem như có dịch, toàn hệ thống được kích hoạt, công tác cách ly, xét nghiệm, kiểm dịch chặt chẽ.
Còn bệnh “nguy hiểm” là bệnh truyền nhiễm nhóm B, tương tự dịch cúm, HIV, sốt xuất huyết chỉ khi bùng phát trên mức bình thường mới trở thành dịch…
Trong quá khứ, chúng ta từng xem HIV/AIDS, phong..., là những căn bệnh rất nguy hiểm phải cách ly khỏi cộng đồng, nhưng dần dần khoa học đã có biện pháp chống lại bệnh dịch, người nhiễm HIV hay phong vẫn được hòa nhập cộng đồng.
Hiện chúng ta đã hiểu rõ hơn về chủng virus SARS-CoV- gây bệnh Covid-19, hiểu đường lây truyền, cách phòng bệnh, cách điều trị của bệnh này, lại có vaccine.
Do đó, chúng ta cần phải bình tĩnh và biết cách phòng chống virus này chứ không cần thiết áp dụng biện pháp phong tỏa khẩn cấp như trước đây, khi chủng virus này còn được xem là căn bệnh viêm phổi lạ.
Dịch Covid-19
Phát hiện mới về hậu quả của Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy Covid-19 gây hại cho hệ vi sinh vật đường ruột, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác như đầy hơi và trào ngược axit.
Covid-19 vẫn gây chết người nhưng đã thay đổi về nhân khẩu học
Bang California, Mỹ, đang có sự thay đổi về nhân khẩu học trong số ca tử vong. Theo các chuyên gia, xu hướng này tương tự với toàn nước Mỹ và nhiều nước khác trên thế giới.
Phát hiện virus bí ẩn giống SARS-CoV-2 ở Nga
Với protein gai có thể dễ dàng bám vào tế bào người như nCoV, loại virus này khiến các nhà khoa học lo lắng. Đặc biệt, vaccine và kháng thể Covid-19 không có tác dụng với nó.
Đại dịch mới ở những người khỏi Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy ngay cả người nhiễm nCoV nhẹ cũng có nguy cơ bị đau tim, đột quỵ cao hơn. Điều này dấy lên mối lo về đại dịch bệnh tim mạch ở những người khỏi Covid-19.
Triệu chứng nhiễm biến chủng BA.5
Về cơ bản, người nhiễm BA.5 sẽ có các triệu chứng như những chủng Covid-19 trước đó. Song, tần suất gặp phải của từng triệu chứng lại khác nhau.
