C
ăn nhà phía sau trường Lương Thế Vinh (Hà Nội), nơi PGS Văn Như Cương và vợ là bà Đào Kim Oanh ở, hôm nay khép cửa. Qua lối đi nhiều cây, nơi những con chim trong lồng ủ rũ, mở cánh cửa kính vào nhà là hình ảnh bà Oanh đầu gục lên tay, đôi mắt trũng sâu, nặng trĩu nỗi buồn.
Trong phòng, các ô cửa, tranh ảnh, mặt tivi đều được dán kín một màu bìa. Tôi nắm lấy bàn tay run run của vợ PGS Văn Như Cương, giọng bà nghẹn lại: “Ông nhà đi rồi cháu ạ”.
Bà Oanh có tiền sử tăng huyết áp nên khách đến thăm được người nhà nhắc nhở tránh gây xúc động. Sau một vài câu nói, không kìm được nước mắt, vợ PGS Văn Như Cương và khách đến thăm lại im lặng. Mọi người nắm lấy đôi bàn tay lạnh của bà mà ủ ấm.
Trên máy đo của bác sĩ, huyết áp của bà Oanh lại tăng nên phải vào trong nghỉ. Phòng khách trở nên yên tĩnh, căn nhà chìm vào cơn mưa.
Chỉ mới ngày hôm qua thôi, nơi đây còn tiếng cười đùa của các con, cháu, chắt về sum họp. Thế mà nay, PGS Văn Như Cương - người thầy lớn của nhiều thế hệ học trò - đã không còn nữa.
'Bố ra đi thanh thản như chìm vào giấc ngủ'
C
ô Văn Thùy Dương - Phó hiệu trưởng trường Lương Thế Vinh, con gái PGS Văn Như Cương - cho tôi xem bức ảnh cuối trước khi thầy mất. Trong ảnh, thầy đặt trọn bàn tay của mình sát gương mặt vợ. Bà Oanh quàng tay ôm chồng. Xung quanh giường, con cháu tề tựu đông đủ.
 |
| PGS Văn Như Cương ôm vợ trước khi mất. Ảnh: Gia đình cung cấp. |
Theo lời cô Dương, các bác sĩ tại Bệnh viện Vinmec tiên lượng sức khỏe của thầy yếu nên đồng ý cho gia đình đưa về nhà từ ngày 6/10.
Đến hôm 7/10, Kiều Anh (cháu dâu của PGS Văn Như Cương) sinh con đầu lòng. Thầy rất vui, hỏi lúc nào chắt ra đời? Khi thấy ảnh chắt, ông mỉm cười mãn nguyện.
21h ngày 8/10, cháu ngoại Đặng Tiểu Tô Sa (tên ở nhà là Hin) bay từ Australia về thăm ông. Gia đình đông đủ, thầy Cương không giấu nổi xúc động, cất giọng nói: “Oanh ơi, Hin về rồi kìa, học hành thế nào rồi cháu?”.
Minh mẫn trò chuyện với mọi người nhưng đến khoảng 22h cùng ngày, bác sĩ ở Bệnh viện Y học Cổ truyền khám, nói mạch của PGS Văn Như Cương đã yếu, ánh mắt trùng dần xuống. Cả gia đình ngồi quây quần bên người cha, người ông của mình.
“Giây phút cuối cùng, bố mở mắt thật to, nhìn từng người trong gia đình đông đủ. Rồi thở nhẹ nhàng, bố nhắm mắt như đang ngủ. Lúc đó là 0h27 sáng 9/10, bố mất, khép lại một cuộc đời trọn vẹn”, cô Dương xúc động kể lại.
Theo lời con gái PGS Văn Như Cương, ba ngày cuối đời sau khi từ bệnh viện trở về, thầy đã sống trong yên bình, thảnh thơi, không hề đau đớn.
Tâm hồn thầy như đứa trẻ, hàng ngày nhìn ngắm mọi người trong gia đình, mỉm cười mãn nguyện khi nghe các cô con gái nay đã dần lên chức “bà” hỏi vui: “Đố bố biết, con gái Thùy Dương và Quỳnh Dao ai yêu bố hơn?".
   |
| PGS Văn Như Cương và vợ đã cùng nhau đi qua 60 năm cuộc đời. Ảnh: Gia đình cung cấp. |
“Chúng tôi luôn miệng nói yêu bố. Nhắc về kỷ niệm thời ấu thơ, tôi hỏi: 'Lâu rồi bố không gọi con là Bưởi nhỉ, bố lại cười”, cô Dương kể.
Cũng trong những ngày này, PGS Cương không xa vợ nửa bước. Ông luôn miệng hỏi “Mẹ con đâu rồi” nếu không thấy bà xã đâu.
“Trước khi mất, bố dặn dò chúng tôi rất kỹ lưỡng về việc chăm sóc sức khỏe cho mẹ. Vài tuần trước, khi mẹ bị đau chân, bố tra cứu trên Internet thấy người ta bán kem giãn tĩnh mạch liền đặt mua 3 tuýp và gọi người chuyển đến tận nhà. Đó là chuyện chưa bao giờ bố từng làm”, cô Dương bồi hồi nhớ lại.
'Ông truyền nghị lực cho chính đội ngũ y bác sĩ chúng tôi'
N
ói về tình cảm của vợ chồng PGS Văn Như Cương, thạc sĩ, bác sĩ Đoàn Trung Hiệp, phụ trách ung bướu người lớn, Bệnh viện Vinmec, Hà Nội, cho biết ông đã chứng kiến nhiều cảnh “bà chăm ông” nhưng chưa bao giờ lại cảm động như khi thấy bà Oanh chăm sóc thầy Cương.
“80 tuổi, họ luôn gọi nhau là anh xưng em, hiện đại như đôi lứa tuổi 20. Bà Oanh dù bị cao huyết áp, tai biến nhưng luôn túc trực, chăm sóc bên chồng hàng ngày”, bác sĩ nói.
Hình ảnh gia đình thầy Cương với 3, 4 đời quây quần bên giường bệnh cũng khiến bác sĩ Hiệp cảm kích.
    |
| PGS Văn Như Cương và cháu, chắt trong gia đình. Ảnh: Gia đình cung cấp. |
Bác sĩ Hiệp kể hơn 3 năm, PGS Văn Như Cương chiến đấu với căn bệnh ung thư gan, thời gian khó khăn nhất là những ngày đầu tiên, khi thông báo tình hình bệnh tật cho ông.
"Với nhiều người, ung thư là điều gì đó kinh khủng lắm, nhưng thầy Cương lại đón nhận rất bình tĩnh, chữa trị với tinh thần hợp tác. Thầy khiến những người xung quanh không có cảm giác nặng nề", bác sĩ Hiệp nói.
Ông cũng cho biết thêm với bệnh tình của thầy Cương, theo thống kê trên thế giới, bệnh nhân chỉ sống được 6 tháng. Vì vậy, cuộc chiến đấu trong suốt hơn 3 năm qua của thầy là điều phi thường.
Bác sĩ Hiệp nhiều lần ví sức khỏe thầy Cương như “xiếc đi trên dây”. Nhưng may mắn, thầy là người tuyệt đối tuân thủ phác đồ điều trị và luôn có niềm tin vào y học.
"Một cốc sữa con gái pha, nếu chưa có ý kiến của bác sĩ, thầy cũng không uống", bác sĩ Hiệp thông tin.
Suốt quãng thời gian sống chung với ung thư, thầy Cương đã nhiều lần đi qua những khúc cua tử thần. Ở đó, bác sĩ có vai trò như huấn luyện viên, còn chiến thắng hay không phần nhiều phụ thuộc những người bệnh không chịu đầu hàng.
Đã có những lúc thầy Cương bị hôn mê gan, nói lẫn, không đi lại được. Ngày 31/8 năm ngoái, khi vào viện cấp cứu vì tiền hôn mê gan, ai cũng nghĩ thầy không thể trở về với học trò ngày khai giảng. Nhưng đến 5/9, thầy vẫn trở về, minh mẫn phát biểu 15 phút rồi lại nhập viện.
Tháng 2 vừa qua, thầy bị khó thở, sốt, nhiễm khuẩn - tràn dịch màng phổi. Qua các cuộc hội chẩn, bác sĩ nói với gia đình cần xác định bệnh nhân có thể không qua khỏi khi phải sử dụng morphine, truyền tĩnh mạch mà vẫn không thể có một giấc ngủ.
Tuy nhiên, bằng các nỗ lực điều trị như chống nhiễm trùng, chống nấm, truyền dinh dưỡng, giảm đau, thầy lại qua được khúc cua tử thần. Những lần điều trị của thầy đều sử dụng phương pháp hiện đại trên thế giới.
Nhưng đến lần nhập viện này, với tiên lượng xấu, bác sĩ Hiệp khuyên gia đình đưa thầy về nhà, như lá sẽ rụng về cội, cần nơi yên bình, ý nghĩa, thân quen.
"Khi đưa thầy về, tôi hỏi ông có đau không? Thầy có tâm nguyện gì về y khoa không? Thầy trả lời, cứ điều trị như thế này là ổn rồi. Sáng 9/10, tôi nhận được tin nhắn của gia đình báo thầy qua đời. Biết sức khỏe của thầy như ngọn đèn trước gió nhưng vẫn không thể nào nguôi bớt đau thương”, bác sĩ Hiệp tâm sự.
Đã nhiều lần tiễn đưa bệnh nhân, nhưng lần này, bác sĩ Hiệp bày tỏ PGS Văn Như Cương đã khép lại cuộc đời viên mãn, trở về với cát bụi trọn vẹn với những ngày tháng cuối cùng không đau đớn nên người ở lại cũng nhẹ nhàng hơn.
Người thầy, bệnh nhân 80 tuổi để lại trong bác sĩ trẻ tinh thần lạc quan đáng ngưỡng mộ.
“Tôi vẫn thường kể về tấm gương của thầy Cương với những bệnh nhân ung thư khác để khích lệ, có nhiều người đã kéo dài thời gian sống ý nghĩa khi từ 6 tháng lên đến 2, 3 năm. Thầy Cương không chỉ truyền cảm hứng cho các thế hệ học trò, cho xã hội về giáo dục, ông còn truyền nghị lực cho chính đội ngũ y bác sĩ chúng tôi”, bác sĩ Hiệp nói khi nhớ về người thầy vừa khuất.
