Quan niệm ‘không học thêm là không thể giỏi được’

Ngày nay, chuyện học hành của con cái luôn là mối quan tâm lớn của các bậc phụ huynh học sinh. Những gia đình có điều kiện thường không tiếc tiền để đầu tư cho con cái, tìm cho con mình những thầy cô giáo giỏi nhất để học thêm.

Điều này có những hiệu quả tích cực nhất định. Thầy cô giáo dạy kèm, dạy thêm sẽ có điều kiện để giải thích, rèn kỹ năng kĩ hơn so với các thầy cô ở trên lớp chính khóa, vốn có số tiết dạy khá eo hẹp và phải lo cho cả một lớp 40-50 học sinh. Đâu đó còn xuất hiện quan niệm: “Không học thêm là không thể giỏi được”.

TS Trần Nam Dũng.

Tuy nhiên, cũng có những trường hợp học sinh học thêm rất nhiều nhưng vẫn không giỏi, thậm chí có dấu hiệu dừng lại và đi xuống. Trong khi có học sinh không học thêm hoặc học thêm rất ít lại có những tiến bộ không ngừng. Có điều gì mâu thuẫn ở đây, tại sao học nhiều lại không giỏi bằng học ít?

Điều quan trọng không phải là học bao lâu, mà là học bao sâu.

Câu trả lời là: Kết quả học tập không tỷ lệ thuận với thời lượng học. Nó có phụ thuộc, nhưng không phải học càng nhiều càng giỏi. Học nhiều mà học nhồi nhét, học thụ động không thể bằng tự học dưới sự hướng dẫn, giải thích, gỡ rối của thầy. Descartes - Nhà toán học và vật lý học nổi tiếng người Pháp, ông tổ của tư duy khoa học và phương pháp - từng nói “Để cải thiện trí óc, ta cần học ít, thấu hiểu nhiều”.

Như vậy ở đây cái ta cần là sự thấu hiểu, chứ không phải những kiến thức, quy tắc, công thức máy móc. Học sinh đi học thêm quá nhiều sẽ không còn thời gian tự học, nghiền ngẫm, cho nên dù học nhiều mà toàn là nhớ kiến thức và suy luận của người khác, không có gì là của mình. Với cách học như thế, chẳng may trúng bài quen có thể làm rất nhanh, nhưng chỉ cần ra bài lạ một chút, phát biểu khác đi một chút là không xoay sở được. Đặc biệt với cách học thụ động, khi đi làm cũng sẽ không xử lý được các tính huống phát sinh trong công việc, trong cuộc sống.

Vì thế, các phụ huynh cần hết sức cân nhắc trong việc sắp xếp học thêm cho con. Làm sao để có thời gian cho con tự học, vì tự học vẫn là cách học tốt nhất, hiệu quả nhất và quan trọng nhất. Có thầy để hướng dẫn thêm, giải quyết cho con em mình những khó khăn, khúc mắc là tốt, nhưng đừng để thầy học thay cho con mình. Đặc biệt, đừng “chạy đua vũ trang”, thấy con người khác học thầy B, cô C cũng cố xin học cho bằng được. Vì cuối cùng, nhân vật quan trọng nhất trong chuyện này chính là con em chúng ta, chứ không phải thầy này hay thầy kia.