Ngày 23/10, trả lời báo chí, đại biểu Đỗ Văn Đương - Ủy viên Thường trực UB Tư pháp của Quốc hội nhấn mạnh: Những quyền mà pháp luật không hạn chế, không tước bỏ như tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người ta phải được tôn trọng.
“Đồng thời, pháp luật cần quy định rõ hơn thì mới xử được người có hành vi bức cung, nhục hình”, ông Đương nói.
Theo đại biểu Đỗ Văn Đương, Công ước của LHQ về chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người Quốc hội đang xem xét cũng chẳng khác gì nhiều lắm và cơ bản tương thích với pháp luật Việt Nam.
 |
| Đại biểu Đỗ Văn Đương (TPHCM). |
Tuy nhiên, để rõ hơn thì như Tờ trình của Chính phủ nêu, cần phải sửa một số luật, nhất là Bộ luật Hình sự, Luật Tố tụng hình sự và những quy định về tạm giữ, tạm giam người phạm tội, bị can. Những vấn đề liên quan trực tiếp đến việc hạn chế quyền con người phải được quy định rõ hơn về khái niệm, nội dung, để sau này có cơ sở pháp lý nhằm xử lý người có trách nhiệm đối với những hành vi bức cung, nhục hình, xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của người khác.
Đồng thời, tạo điều kiện cho nhận thức trong các lực lượng liên quan đến những công tác này phải tôn trọng tính mạng, danh dự, nhân phẩm, không có những hành vi nhục hình.
Việc phê chuẩn Công ước là cần thiết, phù hợp với xu hướng chung và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan cũng như những người liên quan đến công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, phải tôn trọng những quyền của người phạm tội không bị pháp luật tước bỏ như tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm. Việc giam giữ phải bảo đảm các chế độ về ăn ở, sinh hoạt và các chế độ khác của người bị giam giữ mà pháp luật không hạn chế.- Giám sát của UBTVQH vừa qua cho thấy, việc giam giữ người phạm tội trong các nhà tạm giam, tạm giữ hiện nay ra sao, thưa ông?
- Việc tạm giữ, tạm giam hiện nay cơ bản bảo đảm an toàn và chế độ tương đối bảo đảm. Cơm ăn, nước uống của người bị giam giữ, theo chúng tôi quan sát đều đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đủ khẩu phần ăn.
Ban quản lý các trại tạm giam, tạm giữ đã tạo điều kiện cho người bị giam giữ tăng gia lao động sản xuất lấy thực phẩm cải thiện. Còn về chế độ ăn uống là tốt, mặc dù kinh tế khó khăn, nhưng Nhà nước vẫn quan tâm đến chế độ của phạm nhân và họ luôn ở trong tình trạng sức khỏe tốt.
"Những vấn đề liên quan trực tiếp đến việc hạn chế quyền con người phải được quy định rõ hơn về khái niệm, nội dung, để sau này có cơ sở pháp lý nhằm xử lý người có trách nhiệm đối với những hành vi bức cung, nhục hình, xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của người khác", đại biểu Đỗ Văn Đương
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng các cơ sở giam giữ của chúng ta vẫn có tình trạng quá tải. Nhiều năm nay, việc quy định 2 m2/chỗ nằm vẫn chưa đảm bảo được. Một vấn đề khác làm quá tải nhà giam giữ là tội phạm ma túy phát sinh nhiều. Từ ma túy dẫn đến trộm cắp, cướp… là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng quá tải các khu vực tạm giam, tạm giữ.
Ở góc độ tư pháp, chúng tôi đã kiến nghị có lộ trình nâng cấp cải tạo xây dựng mới cơ sở hạ tầng nơi giam giữ, đảm bảo diện tích chỗ nằm.
- Để giảm quá tải trong các nhà tạm giam, tạm giữ có nên áp dụng hình thức bảo lãnh những trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng?
Chúng tôi đã kiến nghị những trường hợp không cần thiết thì không thực hiện giam giữ, nên áp dụng biện pháp bảo lãnh, cho đặt tiền, cấm đi khỏi nơi cư trú. Tuy nhiên, trên thực tế loại tội phạm ít nghiêm trọng từ 2 năm tù trở xuống, nhưng lại trộm cắp vặt suốt ngày, phạm tội có tính chất nhỏ nhặt, gây bức xúc xã hội bảo lãnh có khi phản tác dụng. Có trường hợp vì không bắt giữ và đưa ra xét xử được, nên kéo dài nhiều năm có thể có tới hơn 1.000 người, trong đó có trường hợp rất nguy hiểm.
Trong điều kiện hiện nay, cần nâng cao trách nhiệm của người bảo lãnh và nếu để tội phạm bỏ trốn người bảo lãnh phải bị phạt tiền. Nhưng hiện người bảo lãnh để tội phạm bỏ trốn vẫn chưa được luật quy định phải bị xử lý. Một chính sách pháp luật đưa ra không phù hợp với thực tiễn sẽ gây khổ cho cả cộng đồng.
