Rước họa vì tự chữa đau mắt

Bể bơi - “ổ” bệnh

Trung tâm Y tế dự phòng TP HCM đã tổ chức xét nghiệm chỉ tiêu vi sinh (tổng số Coliform và E. Coli) tại 146 hồ bơi công cộng và trường học, khu chung cư, khách sạn trên địa bàn TP HCM. Một kết quả khiến nhiều người giật mình: Hơn 56% mẫu nước hồ bơi tại TP HCM gây dị ứng da. Đồng thời, trung tâm cũng thực hiện xét nghiệm chỉ tiêu hóa lý (clo dư, độ pH, độ đục, hàm lượng amoni…) tại 32 hồ bơi. Kết quả xét nghiệm tại phòng thí nghiệm cho biết, 18/32 mẫu nước (hơn 56%) không đạt tiêu chuẩn lý hóa. Trong khi đó, các chỉ tiêu lý hóa không đạt chính là nguyên nhân gây dị ứng cho da, amoni không đạt khiến nước hồ bơi có mùi khó chịu, gây kích ứng da.

Chưa hết, Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết, nguyên nhân gây kích ứng mắt người đi bơi là do nước tiểu. Clo không khiến mắt đỏ rát, chính những hợp chất tạo ra giữa clo với nước tiểu, mồ hôi và rất nhiều thứ khác mà người bơi mang theo xuống nước khiến mắt đỏ rát. Clo có thể kết hợp với nitơ trong nước tiểu tạo thành cloramine - một dẫn xuất của amoniac.

Không chỉ gây đỏ rát ở mắt, những hợp chất này còn có thể khiến người đi bơi bị các bệnh về đường hô hấp như sổ mũi hoặc ho. Clo thường được cho vào bể bơi để tiêu diệt các vi khuẩn có hại, chẳng hạn như vi khuẩn E.coli gây bệnh tiêu chảy. Nhưng khi trong nước có quá nhiều nước tiểu thải vào, clo sẽ biến thành cloramine và mất đi tác dụng diệt khuẩn. Nhờ đó, vi khuẩn tồn tại và sinh sôi trong môi trường nước.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến các bệnh về mắt trong mùa hè mà việc đi bơi ở sông ngòi, hồ ao và trong các bể bơi công cộng là nguyên nhân phổ biến. Tiếp xúc với nước bẩn không chỉ dẫn đến đau mắt thông thường mà còn làm tăng cơ hội lây nhiễm các loại vi khuẩn như Chalamydia - một loại vi khuẩn bộ phận sinh dục. Biểu hiện của bệnh này là mắt đỏ, ra rỉ nhiều, kết mạc có hột đặc hiệu, ảnh hưởng giác mạc.

Tự làm bác sĩ, mắt xuất huyết

Tuy thời điểm này không phải đỉnh dịch nhưng tại Bệnh viện Mắt Trung ương đã xuất hiện nhiều ca đau mắt đến khám. Bệnh viện có 15-20 phòng khám hoạt động mỗi ngày. Trung bình mỗi ngày, một bác sĩ trực tiếp cho khoảng 50 bệnh nhân, trong đó có khoảng 10 ca bị đau mắt đỏ. Các bệnh nhân đến từ Hà Nội, Hưng Yên và một số tỉnh lân cận.

Theo Ths.BS Hoàng Cương - Phó trưởng Phòng quản lý khoa học và đào tạo, BV Mắt Trung ương, bệnh đau mắt năm nào cũng xảy ra, tuyên truyền nhiều nhưng vẫn gặp những trường hợp tự chữa bệnh hoặc học cách chữa mẹo khiến bệnh càng nặng thêm.

Nhiều “bài thuốc” được dân cư mạng truyền nhau trị đau mắt đỏ như dùng 2 quả trứng gà luộc lên bóc vỏ lăn lên 2 mắt là hết bệnh đau, hay lấy một nhánh củ gừng và 4 ngọn cây lá mơ gồm thân, lá và hoa, sau khi rửa sạch giã nát, lấy nước thấm vào vùng mắt bị đau. Phần bã của chúng dùng để đắp kín vùng mắt.

Ngoài ra, nhiều người còn truyền nhau các bài thuốc dân gian như: Chườm nước đá có thể giúp co tĩnh mạch, làm giảm sưng, ngứa mắt rất hiệu quả. Hay trộn hỗn hợp mật ong và sữa với tỉ lệ 1:1, sau đó dùng hỗn hợp này để xoa quanh vùng mắt. Hoặc cũng có thể dùng miếng vải sạch ngâm trong hỗn hợp này và đắp lên mắt, sau đó rửa sạch lại mặt. Cách này có thể giúp làm giảm sự khó chịu khi bị đau mắt. Hoặc rau mùi tươi phơi khô và đun sôi chúng trong nước, lọc lấy nước và để nguội. Sau đó, dùng hỗn hợp này để rửa vùng mắt.

Biện pháp này có thể giúp làm giảm cảm giác nóng cũng như giảm đau và sưng bên trong mắt. Đun sôi một ít hạt cây thì là, sau đó để nguội và lọc lấy nước để rửa mặt. Có thể làm vậy 2 lần/ngày để giảm đau, tấy đỏ và viêm ở mắt…

Đánh giá về bài thuốc này, Ths.Bs Hoàng Cương cho rằng, các bài thuốc đông y không thể chiết xuất thành thuốc tra được. Có chăng đây chỉ là những bài thuốc hỗ trợ. Tuy nhiên, khi đã bị đau mắt đỏ, biện pháp tốt nhất là vệ sinh tốt và dùng đúng thuốc theo đơn của bác sĩ. Bệnh viện đã từng tiếp nhận những ca bệnh nặng do tự điều trị. Bệnh nhân nam ngoài 20 tuổi nhập viện trong tình trạng khá nặng, viêm giác mạc đốm, xước, có biểu hiện xuất huyết. Theo lời kể của bệnh nhân, khi mắt có biểu hiện tấy đỏ, chảy nước, thay vì đến bác sĩ khám, anh này được người nhà “mách” dùng lá trầu không đun lên xông thẳng vào mắt đau.

Nhiều ngày dùng trầu không xông, mắt không những không đỡ mà còn nặng thêm. Bệnh nhân vào viện khi đôi mắt có biểu hiện xuất huyết, hai mắt nhức đỏ như tiết lợn. Rất may bệnh nhân được điều trị sớm nên không để lại hậu quả nặng, nhưng thời gian điều trị phải kéo dài khoảng 2 tháng mới khỏi hẳn. Nguyên nhân của ca này là do tinh dầu trong lá trầu nóng làm bỏng mắt. Khi vừa xông xong, người bệnh có cảm giác dễ chịu, đỡ cộm nên dễ lầm tưởng có tác dụng chữa bệnh. Tuy nhiên, sau đó mắt sẽ càng phù nề, bệnh càng trở nặng. Nếu không điều trị đúng cách sẽ để lại sẹo vĩnh viễn.

Bs.Ths Hoàng Cương cho biết, nhiều người nghĩ xông nước muối lành nhưng đã có bệnh nhân bị bỏng mắt do xông nước muối. Nhiều người ở nhà tự xông nước muối, thấy cảm giác dễ chịu nên đã truyền nhau. Có bệnh nhân cũng học “bài thuốc“ xông nước muối từ trên mạng, vừa đơn giản lại dễ làm. Tuy nhiên, sau khi xông, hậu quả gặp phải tương tự trường hợp dùng lá trầu không, do nước muối pha không đúng tỉ lệ làm bỏng mắt, xuất huyết. Đã có không ít bệnh nhân vào viện trong tình trạng mắt sưng đau khá nặng mà “thủ phạm” là nước muối. Bệnh viện từng tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân suýt vỡ mạch, ảnh hưởng đến thị lực chỉ vì nước muối. Lý giải điều này, Bs.Ths Hoàng Cương cho hay, đúng nguyên tắc, nước muối pha 9g/1lít nước, nhưng ở gia đình nhiều người pha không đúng tỉ lệ. Chính điều này đã khiến bệnh càng nặng thêm, thậm chí nguy hiểm cho đôi mắt.

Bệnh đau mắt đỏ (viêm kết mạc cấp) có xu hướng gia tăng mạnh do thời tiết chuyển mùa từ nắng nóng sang mưa nhiều, độ ẩm tăng tạo điều kiện thuận lợi cho virus Adenovirus phát triển và gây bệnh. Đau mắt đỏ lây qua 3 đường chính: Hơi thở và nước bọt, dịch, lây trực tiếp tay - mắt và quan hệ vợ chồng. Vì vậy, để phòng tránh, cần chặn những đường lây này. Việc nhìn nhau không gây lây truyền đau mắt đỏ. Đau mắt đỏ là bệnh lành tính, khỏi sau 7-10 ngày. Đau mắt đỏ gây dịch dễ lây lan. Năm nay, có một tín hiệu đáng mừng là số người đến khám sớm, khi chưa bị biến chứng. Tuy nhiên, các bác sĩ cũng lo ngại vì là đầu mùa nên khi bị bệnh, người dân lo lắng đi khám, còn khi tăng nhiều, thành dịch (thường ở tháng 7-8, khi mưa nhiều), nhiều người bị đau mắt đỏ, mọi người lại chủ quan, tự chữa.

Những bệnh nhân bị mắt đỏ khi có triệu chứng như mắt nhìn mờ, chảy nước mắt nhiều, sợ ánh sáng… nên đến khám bác sĩ để được khám và chẩn đoán đúng bệnh. Đồng thời, nếu xung quanh có người bị đau mắt đỏ thì cần đề phòng cách tránh tiếp xúc qua đường hô hấp, rửa mắt bằng nước muối sinh lí mỗi ngày… Nếu đã bị viêm loét giác mạc, đau mắt đỏ… thì nên đến khám tại bệnh viện có đủ điều kiện về chẩn đoán, xét nghiệm để tìm đúng nguyên nhân gây bệnh, tránh tự ý mua thuốc nhỏ mắt về tra.