Teo gan, suy thận vì thanh nhiệt
Nước thanh nhiệt, giải độc gan là loại nước nhiều người sử dụng đặc biệt vào mùa hè do tác dụng làm mát và an toàn khi có nguồn gốc từ thiên nhiên. Những loại nước thông dụng phải kể đến như nước rau má, nhân trần, cam thảo, vối, mã đề, gạo lứt rang,… Thậm chí chúng được thay thế hoàn toàn nước uống trong ngày với quan điểm uống càng nhiều càng mát.
Tuy nhiên, bác sĩ Cao Thị Thanh Hương - Phó Giám đốc Trung tâm Thừa kế Ứng dụng Hội Đông y Hà Nội, Trưởng phòng khám Đông y, Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp, khuyến cáo việc sử dụng nước thanh nhiệt không đúng cách chẳng những không mát gan mà còn khiến người uống đối diện với nguy cơ teo gan, suy thận.
Theo lý giải của bác sĩ Hương, bản chất các loại cây nhân trần, cam thảo, mã đề, rễ tranh,… đều có tác dụng lợi tiểu, giải nhiệt cơ thể, an thần, làm người dùng cảm thấy thoải mái. Nhưng nếu sử dụng quá liều có thể khiến cơ thể bị mất cân bằng điện giải, tăng đào thải hoạt chất, kém hấp thu một số vi chất cần thiết cho cơ thể như canxi, K… lâu ngày sẽ có hại cho thận, dẫn tới suy thận.
Đặc biệt, nếu dùng hàng ngày, thường xuyên các loại nước thanh nhiệt sẽ làm nhuận gan quá mức, gan tiết ra nhiều dịch, trong khi nhu cầu cơ thể không cần đến sẽ làm mất cân bằng các chất và sinh ra bệnh tật, trong đó nặng nhất là teo gan.
Uống sao cho đúng?
“Người khỏe mạnh bình thường mỗi ngày không nên dùng quá 0,5 lít nước từ các loại thảo dược giúp giải nhiệt, không nên uống nước này thay cho nước lọc. Tốt nhất sau mỗi 10 ngày uống nước thanh nhiệt nên dừng lại khoảng một tuần rồi mới uống tiếp”, bác sĩ Hương khuyến nghị.
Vẫn theo vị chuyên gia, cam thảo có tính giữ nước, do đó không nên dùng nhiều. Đặc biệt không nên kết hợp nhân trần và cam thảo vì sẽ gây phù nề cao, tai biến (do cam thảo, nhân trần làm tăng huyết áp).
Người già, trẻ em cũng nên thận trọng với đồ uống mát, có tính giải nhiệt cao, vì chức năng tiêu hóa không ổn định, khả năng hấp thụ cũng kém hơn. Nếu uống nhiều nước mát, nhẹ, sẽ dẫn đến rối loạn tiêu hóa gây chướng bụng, tiêu chảy, chán ăn, nặng hơn thì có thể gây ra một số bệnh về đường ruột, mất nước, hôn mê.
Phụ nữ mang thai nếu không có chỉ định của bác sĩ tuyệt đối không được dùng nhân trần, cam thảo hoặc quá nhiều các loại nước mát, vì uống nhiều sẽ làm mất sữa hoặc có rất ít sữa.
Theo bác sĩ Hương, nước lọc vẫn là loại nước tốt nhất nên uống, trà hay các loại nước thanh nhiệt chỉ nên uống bổ trợ vừa phải và không phải cách trị bệnh triệt để. Bác sĩ lấy ví dụ nhiều người bị mụn mọc nhiều, nghĩ rằng nguyên nhân do nóng trong gan nên đã uống nhiều nước giải độc gan nhưng thực chất uống nhiều sẽ gây phản tác dụng. Một số người cũng dùng nước thanh lọc gan để yên tâm uống rượu bia, song nếu tiêu thụ rượu bia một cách vô tội vạ thì cho dù có thần dược cũng không thể làm gan khỏe lại.
