Vì sao chồng Đoàn Di Băng bị bắt?

Nhiều sản phẩm của vợ chồng Đoàn Di Băng trước đó bị phát hiện sai phạm.

Ngày 5/11, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đồng Nai đã ra lệnh khởi tố, bắt tạm giam đối với 3 bị can, trong đó có Nguyễn Quốc Vũ (48 tuổi, ngụ TP.HCM, chồng ca sĩ Đoàn Di Băng) để điều tra làm rõ hành vi Sản xuất, buôn bán hàng giả xảy ra tại công ty Cổ phần Nhà máy y tế EBC Đồng Nai.

Căn cứ Kết luận giám định của Phân Viện Khoa học hình sự tại TP.HCM, chỉ số chống nắng SPF 25,82 do Công ty cổ phần Nhà máy Y tế EBC Đồng Nai sản xuất chỉ đạt 51,64% so với chỉ số SPF trên bao bì là 50.

Theo điều tra, vào tháng 1, Công ty Cổ phần Nhà máy Y tế EBC Đồng Nai đã sản xuất và đưa ra thị trường 1.652 sản phẩm kem chống nắng nêu trên. Các sản phẩm này được chuyển cho Nguyễn Quốc Vũ để phân phối.

Dù được quảng bá với hàng loạt công dụng như nâng tone, dưỡng ẩm, làm sáng và ngăn ngừa lão hóa, điểm sai lệch ở chính chỉ số SPF, chìa khóa bảo vệ da trước tia UV, lại biến sản phẩm thành mối nguy khó lường. Khi tin tưởng thoa lên da mỗi ngày, người dùng có thể vô tình đối mặt với nhiều rủi ro sức khỏe.

Chỉ số SPF bao nhiêu là an toàn?

Chỉ số SPF (Sun Protection Factor) là thang đo mức độ bảo vệ da trước tia UVB - tác nhân chính gây cháy nắng và tổn thương biểu bì. Chỉ số càng cao, khả năng ngăn tia UVB càng lớn. Thông thường, kem chống nắng có chỉ số SPF dao động từ 15 đến 100.

SPF 15 phù hợp với người ít tiếp xúc nắng hoặc chỉ hoạt động ngoài trời trong thời gian ngắn; SPF 30 đáp ứng tốt nhu cầu bảo vệ da trong sinh hoạt hàng ngày; SPF 50 thích hợp với người có da nhạy cảm, dễ bắt nắng hoặc thường xuyên phải ở ngoài trời lâu. Riêng các hoạt động dưới nắng gắt như đi biển, leo núi hay chơi thể thao ngoài trời, sản phẩm có chỉ số SPF 50+ sẽ mang lại mức bảo vệ tối ưu.

Trong khi đó, kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 đến 50 giúp bảo vệ lên tới 96,7% đến 98% tia UVB, được Bộ Y tế và Hiệp hội Da liễu Mỹ (AAD) khuyến cáo sử dụng, đặc biệt tại Việt Nam, nơi có cường độ tia UV rất cao.

Cơ quan An toàn Bức xạ và Hạt nhân Úc (ARPANSA) khẳng định nhiều bằng chứng khoa học đã chứng minh việc phơi nhiễm quá mức tia cực tím có thể gây cháy nắng, làm da sạm nhanh, lão hóa sớm, tổn thương mắt và gia tăng nguy cơ ung thư da. Vì vậy, ARPANSA và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo ưu tiên các sản phẩm có SPF từ 30 trở lên, phổ rộng (broad spectrum - chống được cả UVA và UVB) và có khả năng chống nước.

Thói quen dùng kem chống nắng giúp bảo vệ làn da khỏi tia cực tím. Ảnh: The Skin Cancer Foudation.

Australia cho phép mức công bố cao nhất trên nhãn là SPF 50+, có thể lọc khoảng 98% tia UV, trong khi SPF 30 lọc khoảng 96,7%. Nếu thoa đủ lượng và đúng hướng dẫn, SPF 50 và SPF 50+ đều mang lại khả năng bảo vệ rất tốt.

Tại quốc gia này, kem chống nắng được quản lý như sản phẩm trị liệu, phải đăng ký trong Hệ thống ARTG. Mức chống nước tối đa được phép ghi nhãn là 4 giờ đối với SPF 30 trở lên.

Tại Mỹ, kem chống nắng không kê đơn (OTC) được FDA quản lý như thuốc. Quy định chống nắng năm 2011 yêu cầu sản phẩm phải trải qua hai bước kiểm nghiệm trước khi đưa ra thị trường.

Thử nghiệm SPF đo khả năng chống cháy nắng do UVB, còn thử nghiệm Broad Spectrum đánh giá khả năng bảo vệ khỏi cả UVA và UVB, trong đó UVA là yếu tố quan trọng gây lão hóa sớm và liên quan đến ung thư da.

Chỉ sản phẩm đạt cả hai tiêu chí mới được phép ghi trên nhãn là “Broad Spectrum SPF [giá trị]” và được tuyên bố hỗ trợ giảm nguy cơ ung thư da và lão hóa sớm do ánh nắng. Nếu chỉ đạt SPF nhưng không đạt Broad Spectrum, hoặc có SPF dưới 15, FDA yêu cầu phải ghi rõ trên nhãn rằng sản phẩm chỉ giúp ngăn cháy nắng, không có bằng chứng bảo vệ khỏi lão hóa sớm hay ung thư da.

Như vậy, với một tuýp kem chống nắng chỉ đạt SPF 25,82, thấp hơn gần một nửa so với con số công bố, người tiêu dùng gần như “mang da trần” ra nắng, tạo điều kiện cho tia UV gây bỏng rát, thâm sạm và hư hại da tích lũy.

Nhiều rủi ro khi dùng kem chống nắng giả

TS.BS Phạm Thị Uyển Nhi, Trưởng Đơn vị Thử nghiệm lâm sàng, Bệnh viện Da liễu TP.HCM, cho biết việc sử dụng kem chống nắng có SPF thấp hoặc sản phẩm kém chất lượng khiến da gần như không được bảo vệ trước tia UV. Hệ quả dễ thấy nhất là cháy nắng cấp tính với biểu hiện đỏ rát, bỏng rộp và đau nhức.

"Người dùng sẽ tăng nguy cơ ung thư da, bao gồm ung thư biểu mô tế bào đáy, tế bào vảy và loại ung thư nguy hiểm nhất là melanoma", bác sĩ Nhi nói.

Không chỉ gây bỏng nắng, tia UV còn âm thầm phá vỡ cấu trúc collagen và elastin, khiến da lão hóa sớm, xuất hiện nếp nhăn, đốm nâu và sạm màu. Miễn dịch tại chỗ của da cũng suy yếu, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm và các tác nhân gây hại xâm nhập dễ dàng hơn.

Bác sĩ Nhi lưu ý viên uống chống nắng hiện chưa được Bộ Y tế cấp phép như thuốc và không thể thay thế kem chống nắng bôi ngoài da. Nếu sử dụng, chỉ nên xem đây là biện pháp hỗ trợ, phối hợp cùng kem chống nắng, che chắn và các biện pháp bảo vệ khác.

Một lô sản phẩm kem chống nắng của thương hiệu Hanayuki bị phát hiện ghi sai chỉ số SPF, gây hiểu lầm nghiêm trọng cho người tiêu dùng. Ảnh: @doandibang.

Chuyên gia mỹ phẩm Julian Sass cho rằng kem chống nắng giả hoặc có SPF thấp hơn so với công bố khiến da “trần trụi” dưới nắng. Khi lớp bảo vệ không đạt chuẩn, tia UV dễ xuyên qua, gây tổn thương DNA tế bào, đẩy nhanh lão hóa và làm tăng nguy cơ ung thư da, ngay cả khi sản phẩm được đóng gói, ghi nhãn và quảng cáo rất thuyết phục.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tia UV là tác nhân hàng đầu gây ung thư da. Nghiên cứu cho thấy khoảng 86% ca melanoma và 90% ung thư da không melanoma xuất phát từ phơi nhiễm UV. Việc không dùng kem chống nắng khi ra nắng khiến da phải hấp thụ toàn bộ lượng tia UV có hại, làm tăng nguy cơ ung thư da theo thời gian.

Chuyên gia ung thư da Paul Banwell nhấn mạnh giá bán quá rẻ và nguồn gốc không minh bạch là hai dấu hiệu dễ nhận biết của kem chống nắng giả. Ông khuyến nghị người tiêu dùng nên ưu tiên mua sản phẩm từ thương hiệu chính hãng, nhà bán lẻ uy tín hoặc kênh phân phối đã được xác thực. Bảo vệ da hiệu quả vẫn dựa trên ba yếu tố: chọn đúng sản phẩm đạt chuẩn, thoa đủ lượng và thoa lại đúng thời điểm, kết hợp che chắn khi hoạt động ngoài trời.