Sau Bắc Giang, Bắc Ninh, cần ưu tiên vaccine cho TP.HCM, Hà Nội

Làn sóng dịch Covid-19 thứ 4 tại Việt Nam chưa có dấu hiệu kết thúc sau hơn một tháng bùng phát. Trao đổi với Zing, PGS.TS Trần Đắc Phu, Phó chủ tịch Hội đồng cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc và nguyên liệu làm thuốc (Bộ Y tế), cho biết việc ưu tiên vaccine Covid-19 để tiêm cho công nhân ở Bắc Giang, Bắc Ninh vừa có ý nghĩa chống dịch vừa không làm ngắt quãng sản xuất.

Theo ông, biện pháp này nên được triển khai ở các tỉnh, thành khác, nhất là những thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội.

Giải pháp giúp chuỗi sản xuất không bị đứt gãy

- Hiện Bắc Giang và Bắc Ninh được ưu tiên tiêm vaccine Covid-19 cho công nhân. Việc này có ý nghĩa như thế nào?

- Tại 2 địa phương này nói riêng, các tỉnh, thành khác nói chung, vaccine Covid-19 vẫn được tiêm cho những đối tượng ưu tiên như nhân viên y tế tuyến đầu, biên phòng, công an tại khu cách ly, lực lượng truy vết, khoanh vùng, dập dịch... và các đối tượng khác theo Nghị quyết của Chính phủ. Nguyên tắc quan trọng là đối tượng có nguy cơ cao tiêm trước, nguy cơ thấp tiêm sau; vùng có dịch tiêm trước.

Bắc Giang và Bắc Ninh có khu công nghiệp lớn, việc ngừng sản xuất không chỉ ảnh hưởng 2 tỉnh này mà còn tác động tới kinh tế cả nước. Đặc biệt, tại đây có những dây chuyền sản xuất không thể ngừng.

PGS.TS Trần Đắc Phu

Bên cạnh đó, Việt Nam vừa có quyết định tiêm vaccine Covid-19 cho công nhân tại Bắc Giang và Bắc Ninh, xuất phát từ thực tế dịch đã xâm nhập các khu công nghiệp trong địa bàn 2 tỉnh này.

Công nhân là những người đang lao động, sản xuất. Trong bối cảnh dịch bùng phát, họ vẫn cần phải tiếp tục làm việc. Công nhân phụ trách một số dây chuyền cần được ưu tiên tiêm vaccine. Mục đích là để những cơ sở, dây chuyền đó nếu không có dịch, vẫn có thể hoạt động.

PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế. Ảnh: Hoàng Hà.

Bắc Giang và Bắc Ninh có khu công nghiệp lớn, việc ngừng sản xuất không chỉ ảnh hưởng hai tỉnh này mà còn tác động tới kinh tế cả nước. Đặc biệt, nơi đây có những dây chuyền sản xuất không thể ngừng. Do đó, họ cần được ưu tiên tiêm vaccine. Tất nhiên, không phải tất cả nhân viên công ty tại đây đều được tiêm. Ngành chức năng phải rà soát, đánh giá để đưa ra danh sách những người thuộc diện ưu tiên.

- Nhiều ý kiến cho rằng cần áp dụng biện pháp này cho TP.HCM cũng như các thành phố lớn khác. Ông nghĩ sao?

- Hà Nội, TP.HCM là những địa bàn cần được ưu tiên vì giao thương lớn và cũng có khu công nghiệp. Các thành phố này cũng có thể cân nhắc tiêm vaccine cho đối tượng ưu tiên, bao gồm công nhân.

Chiến lược đột phá của Việt Nam

- Chính phủ đã cho phép huy động mọi nguồn lực xã hội trong việc mua vaccine và tiêm diện rộng. Đây là một chiến lược đột phá?

- Xã hội hóa vaccine Covid-19 là việc làm thể hiện "chống dịch như chống giặc" và "toàn dân tham gia chống giặc". Thời điểm này, xã hội hóa là chủ trương đúng đắn, cần thiết trong bối cảnh chống dịch còn dài. Cần hiểu xã hội hóa vaccine không chỉ về mặt tài chính mà còn là nguồn lực vaccine.

Vaccine Covid-19 là thuốc đặc biệt, đòi hỏi quá trình vận chuyển, bảo quản nghiêm ngặt, chuẩn kỹ thuật. Khi xã hội hóa, những đơn vị nhập khẩu được Nhà nước cho phép có thể đứng ra đàm phán, mua vaccine về Việt Nam. Chúng ta cần đảm bảo 2 yếu tố: vaccine Covid-19 nhập về phải là loại được phép lưu hành tại Việt Nam và phải do đơn vị có năng lực (bảo quản, vận chuyển…) nhập khẩu, phân phối.

4 lô vaccine Covid-19 của AstraZeneca đã về tới Việt Nam với tổng gần 2,9 triệu liều. Đồ họa: Phương Mai.

- Mục tiêu này giúp Việt Nam nhanh chóng đạt miễn dịch cộng đồng? Ngày đó có còn xa?

- Đúng vậy. Để đạt miễn dịch cộng đồng, chúng ta phải đảm bảo 60-70% dân số được tiêm vaccine Covid-19. Như vậy, Việt Nam cần mua khoảng 150 triệu liều vaccine phòng Covid-19 để tiêm cho khoảng 75 triệu dân (mỗi người phải tiêm 2 mũi).

Bộ Y tế đang tích cực đàm phán để đảm bảo mua đủ vaccine phục vụ nhu cầu tiêm chủng của người dân Việt Nam và cũng hy vọng nước ta sản xuất thành công vaccine.

Tuy vậy, trong nước, hiện chỉ có một đơn vị đang bước vào giai đoạn thử nghiệm trên người giai đoạn 3. Nếu nhanh và suôn sẻ, cuối năm nay, chúng ta có vaccine Covid-19 để tiêm. Do đó, từ giờ đến cuối năm, chắc chắn Việt Nam chưa đạt được miễn dịch cộng đồng.

- Tiêm vaccine có đồng nghĩa chúng ta sẽ không bị mắc Covid-19?

Đáng nhẽ bạn sẽ bị nặng, thậm chí tử vong khi nhiễm SARS-CoV-2, nhưng khi được tiêm vaccine, mức độ sẽ giảm đi, từ nặng thành nhẹ, từ tử vong xuống không tử vong.

PGS.TS Trần Đắc Phu

- Tiêm vaccine nhằm mục đích đưa kháng nguyên - vật chất di truyền của virus này - vào cơ thể người để sinh kháng thể chống lại bệnh. Tuy nhiên, vaccine Covid-19 ra đời mới chỉ một năm, hiện chưa thể khẳng định người được tiêm sẽ không mắc bệnh. Chưa kể hiệu lực của các loại vaccine hiện cũng khác nhau, có loại 94%, loại chỉ 60%.

Nghiên cứu của các nhà khoa học trên thế giới chứng minh vaccine Covid-19 giúp giảm lây truyền nhưng ở mức độ nào thì chưa rõ ràng. Tuy nhiên, nó có hiệu quả rõ ràng trong việc giảm triệu chứng. Bạn sẽ bị nặng, thậm chí tử vong khi nhiễm SARS-CoV-2, nhưng khi được tiêm vaccine, mức độ sẽ giảm từ nặng thành nhẹ và hạn chế nguy cơ tử vong.

Công nhân ở Bắc Ninh bắt đầu được tiêm vaccine phòng Covid-19. Ảnh: Thạch Thảo.

- Trong thời điểm dịch bùng phát mạnh, với số ca mắc lớn hơn rất nhiều so với các đợt trước, nhiều ý kiến cho rằng nên mở rộng tiêm chủng, thay vì chỉ truy vết, khoanh vùng. Ý kiến của ông về điều này?

- Vaccine Covid-19 là giải pháp phòng dịch lâu dài, tạo ra miễn dịch cộng đồng. Như đã nói, mục tiêu của Việt Nam là tiêm vaccine cho 75 triệu dân. Tuy nhiên, hiện tại chúng ta chưa có đủ vaccine để tiêm cho số lượng người này. Vaccine mới chỉ dành cho đối tượng ưu tiên.

Ngăn chặn, cách ly, truy vết, khoanh vùng, dập dịch, điều trị hiệu quả là chiến lược xuyên suốt của Việt Nam và đã chứng minh được hiệu quả. Hiện tại, chiến lược này vẫn không thay đổi.

Trong thời gian chờ đợi có vaccine để tiêm, người dân phải tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp y tế cộng đồng và thực hiện thông điệp 5K của Bộ Y tế (khẩu trang - khử khuẩn - khoảng cách - không tụ tập - khai báo y tế). Đó là cách chống lại đại dịch tối ưu lúc này.

Điều này có nghĩa biện pháp hiện nay là "5K + vaccine". Thậm chí, kể cả khi đã được tiêm vaccine, chúng ta vẫn phải thực hiện tốt các biện pháp phòng dịch.