Trao đổi với Zing.vn chiều 21/2, ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng, Bộ GD&ĐT - thông tin sau khi dán tem niêm phong túi bài thi THPT quốc gia 2019, một lớp băng dính trong sẽ được phủ lên để đảm bảo mọi can thiệp sẽ bị phát hiện.
Bài thi được camera và an ninh giám sát 24/24 giờ
Thưa ông, kỳ thi THPT quốc gia năm nay, Bộ GD&ĐT sẽ có giải pháp nào để siết chặt kỷ luật trường thi, tránh xảy ra sai phạm nghiệm trọng như ở Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình năm 2018?
- Kỳ thi THPT quốc gia sắp tới cơ bản được giữ ổn định phương thức thi như các năm 2017, 2018. Tuy nhiên, chúng ta phải có những giải pháp, điều chỉnh chủ yếu về kỹ thuật để hướng tới kỳ thi an toàn, nghiêm túc. Việc gian lận có thể xảy ra ở các khâu, do đó Bộ GD&ĐT sẽ có nhiều giải pháp điều chỉnh.
Thứ nhất là ở khâu sắp xếp phòng thi, dự thảo quy chế ghi mỗi hội đồng sẽ lựa chọn một số điểm thi trộn lẫn học sinh đang học lớp 12, tại trung tâm giáo dục thường xuyên và thí sinh tự do theo thứ tự bảng chữ cái. Các phòng thi sẽ được sắp xếp theo phần mềm máy tính.
 |
| Ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng, Bộ GD&ĐT - cho hay bộ đã có nhiều giải pháp để khắc phục gian lận trong năm 2019. Ảnh: Q.Q. |
Thứ hai là khâu in sao đề thi sẽ được tăng cường các giải pháp để đảm bảo tuyệt đối an toàn, bảo mật, đủ số lượng, chất lượng. Khu vực in sao cần cách ly, tổ chức thành 3 vòng độc lập. Đặc biệt nhân sự tham gia ban in sao đề thi được lựa chọn kỹ càng với người phụ trách là lãnh đạo sở GD&ĐT.
Thứ ba, khâu vận chuyển đề thi, bài thi quy định rất rõ trách nhiệm của các bên liên quan, trong đó nhấn mạnh quá trình này luôn có sự giám sát của công an.
Bộ GD&ĐT cũng quy định chặt chẽ hơn việc bảo quản đề thi, bài thi tại các điểm. Theo đó, khu vực lưu trữ yêu cầu có công an bảo vệ và camera an ninh giám sát 24/24 giờ. Các quy định về quy cách, ký niêm phong, mở để lấy đề hoặc đưa bài thi vào tủ được làm rõ… Đặc biệt, phó trưởng điểm hoặc thư ký của trường đại học sẽ trực ban đêm.
Năm nay việc niêm phong túi bài thi sẽ được quy định chi tiết hơn. Cụ thể sẽ sử dụng một loại tem niêm phong chung theo mẫu bằng vật liệu dễ rách, trên đó có chữ ký của hai cán bộ coi thi và phó trưởng điểm thi đến từ trường đại học. Sau khi dán tem niêm phong lên túi bài thi, một lớp băng dính trong được phủ lên tem để đảm bảo mọi can thiệp sẽ bị phát hiện.
Khu vực chấm thi tự luận và trắc nghiệm đều có camera an ninh giám sát 24/24 giờ. Ở khâu làm phách, bài thi tự luận môn Ngữ văn sẽ quy định rất rõ việc cách ly. Phách có thể đánh 1 hoặc 2 vòng nhưng đảm bảo cách ly để không có sự tương tác giữa người đánh phách và những cán bộ chấm thi sau.
Năm nay, bài thi sẽ được chấm kiểm tra ngẫu nhiên ít nhất 5% như năm trước. Ngoài ra, bài thi Ngữ văn điểm cao sẽ được lựa chọn để chấm kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện gian lận (nếu có). Điểm mới là các bài thi Ngữ văn điểm cao phải được chấm kiểm tra ngay trong quá trình chấm thi.
- Quy trình chấm thi có lỗ hổng, để xảy ra gian lận năm 2018 sẽ được khắc phục như thế nào?
- Một trong những điều chỉnh lớn của năm 2019 là Bộ GD&ĐT giao cho các trường ĐH đủ năng lực chấm bài thi trắc nghiệm. Quy trình chấm thi cũng có những điều chỉnh rõ ràng và chi tiết hơn.
Tất cả dữ liệu chấm thi, từ việc quét ảnh bài thi đến các dữ liệu, đều được mã hóa tại phần mềm chấm thi trắc nghiệm. Đánh phách điện tử phiếu trả lời trắc nghiệm nhằm loại bỏ mối liên hệ giữa thông tin của thí sinh và bài làm. Đặc biệt, mọi lịch sử thao tác trên phần mềm đều được ghi lại để kiểm chứng.
Tuy nhiên, tất cả giải pháp kỹ thuật trên chỉ có thể thực hiện tốt và quyết định bởi yếu tố con người. Do đó, trong quy chế năm nay, chúng tôi nhấn mạnh việc lựa chọn nhân sự vào từng khâu cụ thể. Bộ GD&ĐT sẽ nâng cao chất lượng và tập huấn kỹ cho cán bộ coi thi, chấm thi, thanh tra để hiểu rõ quy trình nghiệp vụ, kỹ thuật, chủ động trong việc phòng ngừa và phát hiện tiêu cực.
- Có ý kiến cho rằng nếu vẫn giao địa phương chủ trì coi thi, tiêu cực có nguy cơ xảy ra vì thực tế cho thấy nó dễ bắt nguồn từ chính tư tưởng, chỉ đạo của những người đứng đầu ngành giáo dục địa phương. Quan điểm của ông ra sao?
- Nghi vấn hay những băn khoăn đặt ra là có cơ sở, tuy nhiên cũng không đồng nghĩa việc nếu không giao cho địa phương thì tiêu cực được triệt tiêu. Vấn đề là chúng ta phải có quy trình chặt chẽ và có quá trình giám sát, thanh tra.
Năm nay, mỗi phòng thi vẫn có hai cán bộ coi thi, một của địa phương và một đến từ các trường đại học. Vai trò của phó trưởng điểm thi đến từ trường đại học được tăng cường hơn. Những giải pháp này hướng đến sự nghiêm túc, an toàn tại các điểm thi.
Sử dụng camera trong phòng thi có thể làm làm lộ đề
Tại sao không áp dụng giải pháp đặt camera ở các phòng thi, dữ liệu hình ảnh được truyền về nơi kiểm soát để có thể giám sát từ xa?
- Đó cũng là một giải pháp chúng tôi cân nhắc từ lâu. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là trách nhiệm của hai cán bộ coi thi. Trong mỗi phòng thi, trung bình mỗi cán bộ chỉ quan sát 12 em.
Trong khi đó, việc sử dụng camera còn liên quan nhiều vấn đề khác như tác động đến tâm lý làm bài của thí sinh, hoặc có thể lộ hay lọt đề thi ra ngoài. Việc sử dụng camera tại các phòng với phương thức thi như hiện nay là giải pháp cần được cân nhắc kỹ. Vì vậy, năm 2019, chúng tôi chưa đặt ra vấn đề này.
 |
| Thí sinh dự thi THPT quốc gia 2018. Ảnh: V.L. |
- Quy trình dù chặt chẽ, con người không thể kiểm soát được thì tiêu cực vẫn có thể xảy ra. Về lâu dài, Bộ GD&ĐT có kế hoạch cải tiến để giảm bớt những khâu thủ công và sự can thiệp của con người trong quá trình tổ chức thi?
- Việc này đã được định hướng rất rõ trong Nghị quyết 29, đó là đổi mới kỳ thi THPT và hình thức tuyển sinh theo hướng ngày càng gọn nhẹ, giảm áp lực và có độ tin cậy về kết quả.
Hiện nay, các giải pháp công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, hệ thống mạng máy tính và các thiết bị khác phát triển, cho phép chúng ta tính đến điều này. Đồng thời, những bước chuẩn bị cần có để tăng cường sự hiện diện của công nghệ trong tổ chức kỳ thi.
Chúng tôi cũng đang nghĩ phương án đến thời điểm nào đó, khi ngân hàng câu hỏi đề thi đủ lớn, sự chuẩn bị của học sinh cả nước sẵn sàng và các điều kiện cho phép, có thể xem xét tổ chức thi trên máy tính.
Tuy nhiên, không phải cứ thi trên máy tính là mọi công việc được giải quyết. Khi đó, nó sẽ xuất hiện những vấn đề mới. Cuối cùng, con người vẫn là nhân tố quyết định mọi thành bại.
- Sau hàng loạt sự việc xảy ra năm ngoái, một bộ phận lớn người dân hoài nghi về tính khách quan và chính xác của kỳ thi, khi các địa phương tổ chức. Bộ GD&ĐT có thông điệp gì gửi tới các địa phương để có thể lấy lại niềm tin từ người dân?
- Những sai phạm rất cá biệt và rõ ràng không được phép diễn ra ở bất kỳ hình thức nào. Quan điểm của Bộ GD&ĐT là kiên quyết xử lý tất cả đối tượng sai phạm để đảm bảo mục tiêu đề ra của kỳ thi.
Qua những gì diễn ra năm 2018, thông điệp rất rõ ràng gửi tới các địa phương là tổ chức kỳ thi THPT quốc gia đặt dưới sự chỉ đạo của Ban chỉ đạo thi quốc gia nhưng chịu trách nhiệm trực tiếp chính là ban chỉ đạo thi tại các tỉnh/thành phố. Do đó, trách nhiệm của các tỉnh, thành phải được đặt lên rất cao. Mọi sai sót xảy ra, trách nhiệm đầu tiên địa phương phải chịu trách nhiệm.
Bộ GD&ĐT rất mong các địa phương có trách nhiệm trước hết với con em mình, với sự phát triển, danh dự và uy tín của địa phương để cố gắng làm tròn trách nhiệm, không để xảy ra những sai phạm.
Dù quy chế có kỹ đến mấy, quy trình tường minh bao nhiêu, nếu con người không tự giác, có ý định từ đầu, tiêu cực hoàn toàn có thể xảy ra. Do đó, chúng ta không được phép chủ quan và vai trò của các địa phương cần được nâng thêm một bậc trong kỳ thi năm nay.
Các thí sinh dự thi cần thấy rằng mọi điều chỉnh năm nay chủ yếu hướng tới đội ngũ tổ chức kỳ thi còn phương thức về cơ bản vẫn giữ ổn định. Do đó các em có thể yên tâm, tham khảo kỹ đề thi tham khảo để có định hướng ôn thi tốt. Bộ GD&ĐT sẽ quyết tâm cùng với các địa phương, các bộ ngành liên quan để tổ chức kỳ thi công bằng, khách quan.
