Shark Thủy bị bắt, phụ huynh tìm ai để đòi nợ học phí?

“Hiện tại, ông Thủy bị bắt, Apax Leaders thông báo tạm dừng hoàn phí cho phụ huynh, tôi không biết làm cách nào để có thể đòi lại khoản học phí 70 triệu đồng".

Đó là chia sẻ của chị Phan Thu (từng đăng ký cho con học tại Apax Leaders, cơ sở Võ Văn Ngân, TP.HCM).

Không riêng chị Thu, hàng trăm phụ huynh khác có con học tại các trung tâm tiếng Anh thuộc Tập đoàn Egroup cũng canh cánh câu hỏi “Ai sẽ trả tiền học phí còn nợ khi ông Nguyễn Ngọc Thủy - người đứng đầu Egroup - vướng vòng lao lý".

Phụ huynh lo không đòi được học phí

Trao đổi với Tri thức - Znews, chị Phan Thu cho biết đầu năm 2022, hai con chị đột ngột bị dừng học tại Apax Leaders. Nữ phụ huynh nhận định sau Covid-19, công ty đã gặp vấn đề về tài chính, song đơn vị vẫn giấu phụ huynh nhằm kêu gọi đóng học phí.

“Tôi vừa đóng học phí xong thì trung tâm đóng cửa, không khác gì bị lừa. Thậm chí, tôi còn không thể liên lạc với ai tại cơ sở Võ Văn Ngân, từ giám đốc đến nhân viên đều cắt đứt liên lạc. Đến năm 2023, tôi mới liên hệ được nhân viên tại cơ sở Phan Xích Long để lấy giấy xác nhận học phí”, chị Thu cho biết rất lo lắng bởi đến hiện tại, chị vẫn chưa được cam kết lộ trình hoàn phí.

Con không được học, học phí không được hoàn, trong khi đó, hàng tháng, gia đình chị Thu vẫn phải trả lãi tín dụng do đóng học phí qua hình thức này.

Theo thông tin từ Bộ Công an, Shark Thủy bị bắt với cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản cá nhà đầu tư. Ngay sau đó, Apax Leaders thông báo tạm dừng hoàn phí cho phụ huynh. Chị Thu càng lo lắng hơn bởi không rõ cơ quan chức năng có mở rộng điều tra đến các hành vi liên quan đến nợ phí phụ huynh không. Việc đòi nợ học phí của phụ huynh không biết sẽ đi đến đâu.

Tương tự, chị T.Hằng (TP.HCM) cũng đóng học phí 75 triệu đồng cho 2 con theo học tại Apax Leaders từ tháng 8/2020. Thế nhưng, hai con chị vẫn chưa học được buổi nào tại đây với đủ lý do từ phía trung tâm.

Đến giữa năm 2021, chị Hằng yêu cầu trung tâm hoàn lại học phí. Thế nhưng, sau gần 3 năm ròng rã với nhiều lần đi lại và nhận lời hứa hẹn, chị Hằng vẫn chưa được bồi hoàn.

“Sau này, tôi mới biết từ năm 2020, công ty đã gặp vấn đề về tài chính, xuất hiện tình trạng nợ tiền nhân viên, giáo viên. Hiện tại, ông Thủy bị bắt, tôi rất lo ngại về số tiền học phí còn nợ, không rõ cơ quan chức năng có can thiệp việc này hay không, hy vọng là sẽ hỗ trợ phụ huynh”, chị Hằng nói.

Nhiều phụ huynh kéo đến các cơ sở của Apax Leaders, yêu cầu hoàn tiền học phí. Ảnh: Thái An.

Có thể mở rộng điều tra

Trao đổi với Tri thức - Znews, thạc sĩ, luật gia Nguyễn Văn Lâm (Trưởng phòng Dịch vụ pháp luật - Công ty luật TNHH ThinkSmart) nhận định dựa trên phạm vi khởi tố ban đầu, hiện tại, ông Nguyễn Ngọc Thủy chưa bị khởi tố đối với hành vi có dấu hiệu tội phạm thực hiện với bị hại là phụ huynh học sinh, người lao động trong hoạt động dạy tiếng Anh.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính toàn diện của vụ án, rất có thể cơ quan tiến hành tố tụng sẽ xem xét cả đến các hành vi có liên quan do ông Thủy thực hiện tại Công ty Egroup, bao gồm cả hoạt động nhận tiền từ phụ huynh và không thanh toán tiền lương cho người lao động.

Trong trường hợp xác định có dấu hiệu tội phạm trong các hoạt động này, căn cứ khoản 1 Điều 170 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định về nhập hoặc tách vụ án hình sự để tiến hành điều tra, cơ quan điều tra có thể tiến hành khởi tố và nhập vào với vụ án hiện nay ông Thủy đang bị khởi tố.

"Vấn đề mở rộng điều tra hay nhập tách vụ án sẽ thuộc về quan điểm của cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình điều tra và thu thập, đánh giá các chứng cứ nên chúng ta chưa thể khẳng định chính xác tại thời điểm này", ThS Lâm nói.

Tương tự, tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp) nhận định đối với các trung tâm tiếng Anh, nếu ông Nguyễn Ngọc Thủy biết các trung tâm này không còn khả năng hoạt động nhưng vẫn nhận tiền đặt trước của các phụ huynh, đây là thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tiền của các phụ huynh, có thể bị xử lý hình sự.

Cơ quan điều tra sẽ làm rõ hoạt động của các trung tâm tiếng Anh, làm rõ việc nhận tiền của các phụ huynh được chi tiêu, sử dụng như thế nào.

Theo luật sư Cường, không riêng các nhà đầu tư mua cổ phần, cho vay, các phụ huynh nộp tiền vào trung tâm tiếng Anh đều được xác định là người bị hại. Các phương thức, thủ đoạn lừa đảo có thể khác nhau nhưng tất cả thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản đều là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản và đều bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ phương thức thủ đoạn lừa đảo, làm rõ các hợp đồng, giao dịch đối với những người bị hại, đánh giá tính chất nghiêm trọng của vụ việc để mở rộng điều tra, xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Ông Nguyễn Ngọc Thủy nhiều lần hứa hẹn hoàn học phí cho phụ huynh nhưng vẫn chây ì trả nợ. Ảnh: Thái An.

Ai sẽ là người trả tiền cho phụ huynh?

Theo luật sư Đặng Văn Cường, trách nhiệm trả tiền cho người bị hại là trách nhiệm của người phạm tội, là các bị can, bị cáo. Nếu bị can, bị cáo không tự nguyện bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả, cơ quan chức năng sẽ thu hồi tài sản của bị can, bị cáo hoặc thu hồi các tài sản có nguồn gốc do phạm tội mà có để trả lại cho người bị hại theo quy định của pháp luật.

Luật gia Nguyễn Văn Lâm cũng nhận định trong trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng xác định có dấu hiệu tội phạm của ông Thủy và các đồng phạm trong các giao dịch với phụ huynh, người lao động (chiếm đoạt số tiền này để sử dụng cho bản thân; hoặc dòng tiền này được các cá nhân này chuyển giao cho bên thứ 3 trái pháp luật) thì chính các cá nhân này sẽ chịu trách nhiệm hoàn trả, bồi thường đầu tiên.

Bên cạnh đó, nếu kết quả điều tra cho thấy các bị cáo không chiếm đoạt dòng tiền phụ huynh chuyển giao cho Egroup vào mục đích cá nhân, Công ty Egroup vẫn có thể bị cơ quan tiến hành tố tụng xác định là bị đơn dân sự trong vụ án hình sự hoặc bị đơn trong một vụ án dân sự độc lập. Egroup phải gánh chịu trách nhiệm hoàn trả, bồi thường cho phụ huynh và người lao động bị nợ lương.

Luật gia Nguyễn Văn Lâm cũng lưu ý dù ông Thủy đã chuyển toàn bộ cổ phần và quyền điều hành công ty cho em gái Nguyễn Thị Dung, việc trả nợ vẫn là trách nhiệm của công ty, dựa trên tài sản hiện có của công ty, chứ không phải trách nhiệm hay tài sản của bà Dung.

Riêng tại TP.HCM, số tiền học phí mà Apax Leaders phải hoàn trả là 108.100.112.947 đồng. Ảnh: Thái An.

Phụ huynh nên làm gì?

Theo luật sư Đặng Văn Cường, trong vụ án này, số tiền chiếm đoạt và số nạn nhân rất lớn. Những người bị các cá nhân của tập đoàn này chiếm đoạt tài sản cần khẩn trương cung cấp thông tin hồ sơ với cơ quan điều tra để được xác định tư cách là người bị hại và được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.

Cơ quan điều tra sẽ tiến hành các biện pháp ngăn chặn, cưỡng chế để phong tỏa tài khoản, kê biên tài sản của tổ chức cá nhân có liên quan để đảm bảo thi hành án, trả lại tài sản cho những người bị hại. Quá trình giải quyết vụ án này, những người bị hại cũng có quyền yêu cầu bị can và những người có liên quan bồi thường thiệt hại khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật.

Luật gia Nguyễn Văn Lâm cũng đưa ra lời khuyên trong trường hợp này, các phụ huynh có thể tiến hành theo 2 cách.

Thứ nhất, nếu muốn hướng tới được giải quyết trong một vụ án hình sự với vai trò bị hại, yêu cầu hoàn trả tiền học đã đóng, phụ huynh có thể cân nhắc tiến hành tố giác đối với hành vi có dấu hiệu tội phạm, xâm hại đến quyền sở hữu của mình đối với khoản tiền học đã đóng nhưng không được hoàn lại.

Trong quá trình giải quyết vụ án, các phụ huynh nên yêu cầu cơ quan tiến hành tố tụng hỗ trợ bị hại thu hồi tài sản đã bị chiếm đoạt hoặc được xem xét hoàn trả từ nguồn tài chính mà các bị cáo tự nguyện khắc phục trọng vụ án.

Thứ hai, nếu không muốn hoặc không được giải quyết bởi một vụ án hình sự, các phụ huynh có thể lựa chọn con đường tiếp tục thương lượng, yêu cầu Egroup hoàn trả tiền theo tiến độ hoặc khởi kiện tại tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu hoàn trả số tiền đã thanh toán dựa trên căn cứ là tranh chấp hợp đồng hoặc kiện đòi tài sản.

Kết quả nhận được tiền trên thực tế theo mong muốn của phụ huynh sẽ phụ thuộc vào khả năng thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, năng lực tài chính của cá nhân, tổ chức phải hoàn trả, hoặc thậm chí là phán quyết của cơ quan Nhà nước xác định xem cá nhân hay tổ chức nào có trách nhiệm hoàn trả.