Sĩ tử lo học báo chí thất nghiệp, đại học nói 'yên tâm'

Hương Giang dự định đăng ký chuyên ngành Ảnh báo chí. Ảnh: Ngọc Bích.

“Em khá lo lắng, thứ nhất là chỉ tiêu ngành Báo chí - Truyền thông năm nay, thứ hai là cơ hội việc làm liệu có được như mong muốn sau khi tốt nghiệp. Vì vậy, em đang cân nhắc khi đăng ký ngành này”, Minh Khuê, học sinh trường THPT Lê Quý Đôn (Hà Đông, Hà Nội), chia sẻ với Tri Thức - Znews.

Những năm gần đây, ngành Báo chí - Truyền thông luôn được coi là ngành học hot khi điểm chuẩn luôn ở mức cao, có năm chạm ngưỡng 30 điểm.

Vì vậy, việc sắp xếp các cơ quan báo chí ở thời điểm hiện tại thu hút sự quan tâm của học sinh. Không ít sĩ tử lớp 12 yêu thích lĩnh vực này bày tỏ băn khoăn trong việc chọn ngành, chọn trường.

Học sinh phân vân về ngành học

Yêu thích chụp ảnh đã lâu, năm nay, Hương Giang (học sinh lớp 12, trường THPT Hoài Đức A, Hà Nội) tính đăng ký vào chuyên ngành Ảnh báo chí của Học viện Báo chí và Tuyên truyền.

Từ năm lớp 10, qua các trang mạng xã hội, Giang thường xuyên theo dõi các hoạt động của sinh viên trường. Nữ sinh ao ước sẽ sớm được hòa mình vào những hoạt động ấy, ra trường sẽ đi tác nghiệp, đưa tin.

Thế nhưng, thời gian gần đây, dự định của Giang lung lay, cảm giác không yên tâm về cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp. Nữ sinh nghĩ mức độ cạnh tranh ngành này sẽ lớn. Nếu kiến thức, kỹ năng không đủ tốt, không đủ tài năng, Giang lo mình sẽ bị đào thải.

Chung suy nghĩ với Giang, Khánh Nhi (học sinh lớp 12, trường THPT Lê Quý Đôn) cũng lo lắng về cơ hội việc làm sau 4 năm nữa. Nhi dự định đăng ký vào chuyên ngành Báo truyền hình của Học viện Báo chí và Tuyên Truyền.

Tuy nhiên, với tình hình thị trường lao động như hiện tại cùng sự phát triển của AI, nữ sinh sốt ruột, lo ngại về cơ hội việc làm sau khi ra trường. Thời gian gần đây, nữ sinh cân nhắc thêm việc đăng ký vào ngành Truyền thông đa phương tiện để tăng cơ hội trong tương lai.

“Nếu học Truyền thông đa phương tiện, em có thể làm chuyên viên, cố vấn truyền thông cho các doanh nghiệp, thay vì chỉ làm trong các cơ quan báo chí”, Nhi nói.

Không riêng Nhi, Khuê hay Giang, trong ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp tại Đại học Bách khoa Hà Nội hôm 16/3, nhiều học sinh cũng lo ngại về việc khi công nghệ phát triển, liệu AI - các nhà báo robot - có “cướp” việc làm của phóng viên, nhà báo.

Minh Khuê (bên trái) và Khánh Nhi cân nhắc thêm ngành học khác. Ảnh: Ngọc Bích.

Trường nói thí sinh chưa cần lo lắng

Theo TS Phan Văn Kiền, Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, (Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội), “bức tranh” tuyển sinh ngành Báo chí - Truyền thông năm tới chưa thể đánh giá.

Ông cho rằng hiện nay, ngành Báo chí - Truyền thông vẫn đang là ngành thu hút được lượng người học đăng ký nhiều. Điểm chuẩn các ngành Báo chí thường vẫn nằm trong top những ngành cao nhất ở các trường. Dự kiến, ngành này sẽ không có nhiều thay đổi trong tuyển sinh năm 2025.

“Điều này không chỉ xuất phát từ nhu cầu của ngành báo chí mà còn nằm ở sự phát triển của ngành truyền thông trong những năm gần đây”, theo TS Kiền.

Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông lưu ý học sinh không nên nhìn nhận thị trường báo chí - truyền thông bằng các cơ quan báo chí.

Trong bối cảnh hiện nay, các cơ quan báo chí chỉ hút một lượng rất nhỏ nhân lực được đào tạo từ các trường. TS Kiền ước tính cách đây khoảng 30 năm, 75% người học báo chí ra làm báo. Nhưng chỉ khoảng 10 năm sau, tỷ lệ đó chỉ còn khoảng 50%. Hiện nay, con số đó tiếp tục giảm.

“Chưa bao giờ thị trường nhân lực truyền thông mở rộng và nở rộ như hiện nay. Vì vậy, nếu nói thị trường nhân lực báo chí - truyền thông thời gian tới giảm là chưa chính xác”, theo tiến sĩ.

Ông nhìn nhận thị trường nhân lực báo chí sẽ giảm, trong khi nhu cầu nhân lực của thị trường truyền thông thì đang tăng lên từng ngày. Vì vậy, trước mắt, học sinh chưa cần phải lo lắng về việc người học báo chí - truyền thông ra trường sẽ không có việc làm.

Chung nhận định, TS Nguyễn Thị Cúc Phương, Phó hiệu trưởng Đại học Hà Nội, cho rằng nghề truyền thông luôn tồn tại. Ví dụ, với truyền thông doanh nghiệp, nền kinh tế còn, các doanh nghiệp còn thì vẫn tồn tại nghề truyền thông, cơ hội việc làm vẫn rộng mở với những người có năng lực.

TS Nguyễn Phi Long, Trưởng phòng Đào tạo Học viện Phụ nữ Việt Nam, cũng cho rằng theo học báo chí, truyền thông sau này làm việc trong lĩnh vực báo chí chỉ là một trong những chuẩn đầu ra của ngành.

Ông Long đánh giá trong thời đại công nghệ số, lĩnh vực truyền thông đa phương tiện ở mọi mặt của đời sống xã hội. Do đó, cơ hội việc làm rất rộng, không chỉ dừng lại ở lĩnh vực báo chí nên thí sinh yêu thích ngành học này có thể yên tâm về cơ hội việc làm.

"Thực tế, sinh viên theo học ngành báo chí, truyền thông có thể kiếm được việc làm phù hợp với năng lực, sở trường ngay khi chưa ra trường", ông Long nói.

Trong khi đó, trước lo lắng AI “cướp” việc, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương (Phó hiệu trưởng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng công nghệ dù phát triển đến đâu, AI cũng không bao giờ thay thế được nhà báo.

Bởi, nhà báo không chỉ truyền tin mà còn có vai trò phản biện xã hội, định hướng chính sách, kiểm chứng thông tin, khám phá góc nhìn mới; vừa cung cấp thông tin chân thực, vừa hướng đến các mục tiêu nhân văn, vì cộng đồng.

Các bạn trẻ cần cố gắng trang bị cho mình kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm thật tốt thay vì băn khoăn, lo lắng. Ảnh: Lê Linh.

Không chỉ người học, đại học cũng cần “cải tiến”

Theo các nhà giáo dục, thay vì lo lắng, băn khoăn, các thí sinh nên cố gắng trang bị cho mình kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm thật tốt để có cơ hội chọn việc trong tương lai.

“AI không thay thế con người, chỉ thay thế những người không biết sử dụng AI”, TS Nguyễn Thị Cúc Phương nhận định.

Không chỉ sinh viên, chương trình đào tạo của các trường cũng cần thay đổi, điều chỉnh để phù hợp với xu thế mới. Bà Phương cho rằng bên cạnh kiến thức truyền thống, các trường có thể bổ sung, tích hợp AI vào các học phần để trang bị kỹ năng cho sinh viên.

Theo TS Phan Văn Kiền, trong bối cảnh quy hoạch báo chí như hiện tại, nội dung chương trình đào tạo không ảnh hưởng gì.

Thế nhưng, sự tác động của mạng xã hội, sự thay đổi kết cấu quy trình tác nghiệp, kỹ năng tác nghiệp của người làm báo chí và truyền thông thì có nhiều biến đổi trong những năm gần đây.

Vì vậy, trong nhiều năm qua, chương trình đào tạo của Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông luôn được cập nhật theo hướng bổ sung các học phần, kỹ năng mới để người học kịp thời cập nhật được các xu hướng tác nghiệp báo chí và truyền thông hiện đại.

Tuy nhiên, cần lưu ý dù thay đổi thế nào, dù công nghệ có tác động tới báo chí và truyền thông ra sao, bản chất của ngành này là ngành thiên về nội dung, tư tưởng.

“Công nghệ là thứ thay đổi, nhất thời, còn nội dung mới là thứ bất biến, là giá trị lâu dài. Cho nên, dù công nghệ phát triển thế nào cũng không thể vì chú trọng vào đó mà quên mất giá trị cốt lõi của báo chí và truyền thông là giá trị nội dung, tư tưởng”, theo TS Kiền.