Từ khi bắt đầu kế hoạch tiết kiệm, Nguyễn Quốc Thành (25 tuổi, quận 5, TP.HCM), nhân viên văn phòng, thấy cuộc sống mệt mỏi hơn nhưng hiệu quả lại tỷ lệ nghịch với công sức.
Điều này đến từ việc anh đột ngột cắt hẳn một nửa chi phí sinh hoạt hàng tháng trong bối cảnh “bão giá”.
Với mức lương 20 triệu đồng, Thành cho biết trước đây, anh tiêu xài khá thoải mái, kể cả việc mua sắm, ăn uống không hề gò bó. Ước tính, mỗi tháng, chàng trai gửi về gia đình 5 triệu đồng, số còn lại trang trải cho hóa đơn điện nước và nhu cầu cá nhân.
Vào thời điểm giá cả tăng cao, câu chuyện tiết kiệm được đặt lên bàn cân ở khắp nơi, Thành cũng nghe đồng nghiệp trong cơ quan thảo luận sôi nổi về các cách siết chặt túi tiền. Được mọi người mách mẹo, anh liền áp dụng theo với hy vọng tồn tại qua “mùa bão”.
“Người thì giảm một vài sở thích, thú vui, người thì cắt luôn tụ tập, gặp mặt bên ngoài. Chị kế toán còn khuyên tôi nấu đồ ăn sáng ở nhà vì rẻ hơn ngoài quán. Tôi cũng thử mua đồ về tập nấu. Cuộc sống một mình ở thành phố lớn khiến tôi không thể không cân nhắc lời khuyên của đồng nghiệp”, anh nói với Zing.
Không cần xem xét nhiều, Thành bắt tay vào thực hiện. Mục tiêu của anh là mỗi tháng để dành được 50% thu nhập tùy ý, nghĩa là anh chỉ được phép chi trong mức 7 triệu đồng.
 |
| Nhiều người trẻ phải “nâng lên, đặt xuống” các khoản chi tiêu trong bối cảnh giá cả tăng cao. Ảnh: Phương Lâm. |
Xuống tinh thần rõ rệt
Thành bắt đầu từ chối những cuộc hẹn với bạn bè, bỏ hẳn các buổi massage trị liệu, tập gym với HLV cá nhân và thói quen mua sắm. Đây là những thứ anh cho là không cần thiết.
Mỗi khi đi chợ, Thành thường xuyên so sánh giá cả của nhiều mặt hàng để mua được thứ rẻ nhất. Những điều này hoàn toàn trái ngược so với lối sống trước đây của chàng trai 25 tuổi.
“8h vào làm thì 5h30 tôi đã dậy để chuẩn bị đồ ăn sáng và bữa trưa mang đi. Đến hiện tại, tôi vẫn chưa quen với nhịp sinh hoạt này. Ngoài phải dậy sớm hơn khiến cơ thể lừ đừ, thiếu ngủ cả ngày, tôi thấy nấu ở nhà cũng không tiết kiệm hơn là bao. Trước đây tôi tốn 2 triệu/tháng ăn ngoài thì giờ tiền đi chợ cũng chiếm xấp xỉ nhiêu đó nếu muốn bữa ăn chất lượng, đổi món liên tục”, anh nói thêm.
Ngoài ra, việc từ bỏ những thú vui cũng khiến tinh thần của Thành đi xuống rõ rệt, không còn năng động như trước.
“Thời điểm đó, tôi luôn lo lắng mình xài lố tiền. Bạn bè rủ vài lần không được nên cũng chừa tôi ra khỏi những cuộc vui. Bỏ tập thể dục còn khiến cơ thể tôi tăng cân nhanh chóng, ì ạch hơn trước đây”, anh kể.
 |
| Linh khổ sở khi áp dụng kế hoạch thắt chặt chi tiêu trong 3 tháng qua. |
Tương tự Thành, Trần Thùy Linh (23 tuổi, quận Phú Nhuận, TP.HCM), nhân viên thiết kế, cũng chung tâm trạng sau nhiều tháng “thắt lưng buộc bụng”.
Trong đợt sale 9/9 vừa qua, cô gái 23 tuổi hủy đặt mua chiếc váy yêu thích vì có giá lên tới 1 triệu đồng. Khi xem lại giỏ hàng, cô ước mình có thể bỏ thêm vài món đã thanh toán.
Từ 3 tháng trước, khi giá xăng kéo theo loạt hàng hóa tăng giá, Linh lo sợ tình hình này sẽ đe dọa đến kế hoạch tiết kiệm của bản thân. Cô tìm cách siết chặt chi tiêu hơn nữa.
“Tôi luôn đứng giữa 2 trạng thái khi mua sắm: không mua thì tiếc, sợ bỏ lỡ giá tốt và tự dằn vặt nếu lỡ tiêu tiền. Sau đó, tôi nghiêng về lựa chọn thứ 2 nhiều hơn. Việc này khiến tôi khổ sở, không dám tự thưởng cho bản thân món đồ yêu thích”, nữ nhân viên thiết kế chia sẻ.
Linh bắt đầu cuộc sống tự lập từ 2 năm trước, sau khi kiếm được công việc ổn định. Với thu nhập 18 triệu đồng, cô không quá lo lắng về cái ăn, cái mặc. Mọi thứ vẫn ổn cho đến khi lạm phát bùng nổ, giá cả leo thang khiến cô không thể không nghĩ đến chuyện “nâng lên, đặt xuống” những khoản chi tiêu trong nhà.
Ngoài các mục cố định như hóa đơn điện nước, tiền nhà, Linh cho rằng cần phải thắt chặt khoản chi cho ăn uống, mua sắm. Tuy nhiên, dù tính toán kỹ lưỡng đến thế nào, cô nhận thấy khuyết điểm lớn nhất vẫn là độ chi tiết và chính xác của kế hoạch.
“Luôn luôn có những thứ cần tiêu tiền lúc khẩn cấp. Vì thế, độ chênh lệch so với con số dự kiến là khoảng 5-10%. Hiện tại, tôi đã tiết kiệm được gần 50% mục tiêu đề ra. Việc dành dụm vẫn đạt hiệu quả, chỉ có điều nó khiến tôi mệt mỏi vì phải đưa ra lựa chọn”, cô bày tỏ.
 |
| Vào thời điểm giá cả tăng cao, câu chuyện tiết kiệm được đặt lên bàn cân ở khắp nơi. Nhiều người trẻ chọn tự nấu ăn ở nhà với hy vọng giảm bớt chi phí. Ảnh: Duy Hiệu. |
Thay đổi kế hoạch
Tháng 7, Thu Sang (29 tuổi, quận Cầu Giấy, Hà Nội), nhân viên công ty truyền thông, tiêu hết gần 30 triệu đồng, bao gồm chi phí đi công tác, du lịch, vui chơi với bạn bè. Tháng tiếp theo, trừ tiền đi spa làm đẹp gần 20 triệu đồng, cô tiêu khoảng 13 triệu đồng.
Với mức lương trung bình 25 triệu đồng/tháng, Sang thấy dằn vặt khi đã không tiết kiệm được còn tiêu lố vào thu nhập chung. Bởi vậy, cô hạ quyết tâm chỉ tiêu dưới 10 triệu đồng trong tháng 9.
Nhằm đạt được mục tiêu, Sang lập bảng để có thể so sánh các tháng chi tiêu thế nào, tiêu vào việc gì và nắm được tổng số tiền tiêu đến hiện tại. Bên cạnh đó, cô không mua đồ qua mạng, không lướt các trang săn sale, chỉ vào ứng dụng mua sắm trực tuyến để mua 2 khoản là đồ ăn và vệ sinh cho mèo.
 |
| Thu Sang nghiêm túc ghi chép lại các khoản chi tiêu hàng tháng để kiểm soát chi phí sinh hoạt. |
“Tôi sắp xếp lại toàn bộ mỹ phẩm, đồ chăm sóc da để biết hiện còn những gì, khi lên mạng bị ‘đập vào mắt’ thì không quen tay mua nữa. Tôi không sắm thêm quần áo vì có quá nhiều đồ không mặc đến, mua về cũng chỉ nhét chật tủ. Tôi cũng hạn chế gọi ship đồ ăn bên ngoài mà chịu khó tự nấu hoặc xuống hàng quán gần nhà ăn”, cô kể.
Sau nửa tháng, Sang tiêu hết 4,5 triệu đồng. Bên cạnh niềm vui vì bớt tiêu xài hoang phí, cô cũng thừa nhận không ít lần muốn bỏ cuộc.
Thực tế, đây không phải lần đầu tiên Sang lên kế hoạch tiết kiệm. Những lần trước, vì tiêu gì cũng phải cân nhắc, cô thấy không vui vẻ nên chỉ được nửa tháng là dừng lại.
“Ban đầu, tôi tính rạch ròi theo kiểu tiền nhà 2 triệu đồng, tiền ăn trưa 2 triệu đồng, ăn ngoài 3 triệu đồng, mua quần áo 2 triệu đồng... tổng cộng 13-15 triệu đồng/tháng. Nhưng thực tế, như vậy rất mệt khi phải chia ra từng khoản, rồi chỉ cần đi ăn với bạn một bữa là lố khoản ăn uống. Thêm vào đó, thói quen mua đồ online cũng không dễ gì thay đổi”, cô nói.
Điều khó thực hiện nhất với Sang là từ chối những cuộc hẹn. Bởi vậy, dù chấp nhận cắt giảm nhiều khoản khác, cô vẫn thoải mái đi ăn với bạn bè 1-2 lần/tuần.
“Công việc của tôi quá bận rộn và áp lực. Các cuộc chơi giúp bản thân cân bằng nên không bỏ được”, cô khẳng định.
Với Phương Anh (28 tuổi, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), việc thực hiện thành công kế hoạch tiết kiệm càng trở nên khó khăn khi có con nhỏ.
 |
| Phương Anh thấy mệt mỏi khi phải cân đo đong đếm từng khoản chi tiêu để tiết kiệm. |
Có thu nhập dao động 15-20 triệu đồng/tháng, người mẹ trẻ gần như luôn chi hết cho sinh hoạt của gia đình, từ tiền ăn nộp cho bố mẹ, bỉm sữa, quần áo, vui chơi cho con, mua sắm cá nhân, phát sinh sinh nhật, cưới hỏi, về quê, đi du lịch… mỗi tháng một kiểu.
Vì luôn có ý định kiểm soát chi tiêu, Phương Anh vẫn gửi vào tài khoản tiết kiệm khi chồng đưa tiền hàng tháng. Tuy nhiên, khoản này hiếm khi còn nguyên vẹn do có việc lại phải rút ra lo liệu.
“Việc phải cân đo đong đếm các khoản phí sinh hoạt khiến tôi thấy mệt mỏi và mất kiên nhẫn. Nhiều khi, lập bảng chi tiêu nhưng hôm nhớ ghi hôm quên. Tôi không tiết kiệm nổi vì tính cũng tiêu hoang, hay mua đồ vì thích hơn là cần. Có lúc bị dằn vặt vì trót sắm sửa gì đó nhưng nhịn cho mình được thì lại mua cho con”, cô cho biết.
Đôi khi, để kiềm chế việc chi tiêu không cần thiết, Phương Anh thường quy đổi giá trị ra tiền mua sữa cho con để thấy tiếc và từ bỏ ý định.
Trong khi đó, sau nhiều lần “thắt lưng buộc bụng” thất bại, Thu Sang nhận ra mình cần thay đổi kế hoạch. Cô quyết định tập tiết kiệm từ từ và giảm dần chi tiêu thay vì lập tức cắt hết mọi khoản.
“Tiết kiệm quá rất dễ nản với bỏ cuộc”, cô nói.
Tương tự, bước qua tháng thứ 4 cố gắng tiết kiệm, Thùy Linh cũng dự tính tìm phương pháp phù hợp hơn với bản thân và nới lỏng thời gian thực hiện.
“Tôi nhận ra tiết kiệm giúp bản thân an tâm nhưng phải đúng cách thì mới đi đường dài được”, cô khẳng định.
Về phía Quốc Thành, anh đã thay đổi kế hoạch và mục tiêu tiết kiệm dựa vào nhu cầu thực tế của bản thân. Chàng trai áp dụng phương pháp 90-30-20, vừa có khoản thu nhập tùy ý, vừa tiết kiệm vừa đủ.
