Sửa Luật Giáo dục: Một bộ sách giáo khoa, bỏ cấp bằng tốt nghiệp THCS

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình Quốc hội 3 dự án luật sửa đổi liên quan giáo dục sáng 22/10. Ảnh: Quochoi.vn.

Một trong những nội dung đáng chú ý tại dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) là quy định sửa đổi, bổ sung theo hướng Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong phạm vi toàn quốc.

Đồng thời, Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; thực hiện các giải pháp xã hội hóa phù hợp về sách giáo khoa, bảo đảm tính bền vững và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục, bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước cũng như phù hợp với thực tiễn và bối cảnh hiện nay.

Bỏ cấp bằng tốt nghiệp THCS

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung theo hướng không quy định Hội đồng trường cơ sở giáo dục công lập để thể chế hóa Nghị quyết 71-NQ/TW, theo đó chỉ quy định hội đồng trường của trường dân lập, tư thục. Đây là tổ chức quản trị nhà trường để thực hiện nhiệm vụ điều tiết, hài hòa quan hệ, đảm bảo lợi ích giữa các bên có liên quan, nhu cầu thu lợi nhuận của nhà đầu tư với mục tiêu phát triển giáo dục, tránh thương mại hóa giáo dục.

Cũng theo dự thảo Luật mới, tiếp thu ý kiến thẩm tra, cơ quan soạn thảo đã bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS, thay bằng việc hiệu trưởng xác nhận hoàn thành chương trình học. Quy định này phù hợp với bối cảnh phổ cập giáo dục đến THCS, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm áp lực thi cử cho học sinh, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế - khi nhiều quốc gia phát triển không cấp bằng tốt nghiệp THCS mà chỉ xác nhận hoàn thành chương trình để phân luồng hoặc xét học tiếp.

Ngoài ra, dự thảo cũng làm rõ quy định về chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân, giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định cụ thể về quản lý, văn bằng, chứng chỉ. Đối với một số ngành đào tạo chuyên sâu, đặc thù, dự thảo Luật cho phép quy định văn bằng trình độ tương đương, bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tiễn và đặc thù quản lý chuyên ngành.

Dự thảo mới cũng chuyển thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) từ Giám đốc Sở GDĐT cho Hiệu trưởng THPT; bỏ quy định người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc UBND cấp huyện cấp bằng tốt nghiệp THCS và giao người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục THCS xác nhận học bạ việc hoàn thành chương trình THCS. Điều chỉnh này nhằm giảm khối lượng công việc hành chính cho cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục, tăng tính tự chủ cho cơ sở giáo dục.

Nhằm thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 3-5 tuổi; bổ sung giáo dục THCS là bắt buộc; giao Chính phủ quy định chi tiết hơn các điều kiện về nguồn lực tài chính, đội ngũ nhà giáo, nhân sự giáo dục để tổ chức triển khai có hiệu quả phổ cập giáo dục và giáo dục bắt buộc.

Đồng thời, bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động giáo dục.

Tán thành việc lập Quỹ học bổng quốc gia

Trình bày báo cáo thẩm tra 3 dự án luật liên quan giáo dục kể trên, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết với dự án Luật Giáo dục (sửa đổi), Ủy ban tán thành với quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc, nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Đối với tài liệu giáo dục địa phương, Ủy ban tán thành quy định theo hướng giao thẩm quyền tổ chức biên soạn cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định, chuyển thẩm quyền phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh để bảo đảm quyền chủ động cho các địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra 3 dự án luật sửa đổi trong lĩnh vực giáo dục. Ảnh: Quochoi.vn.

Đồng thời, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành việc bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS, chỉ quy định xác nhận học bạ hoàn thành chương trình THCS do hiệu trưởng trường THCS thực hiện. Đề nghị làm rõ tiêu chuẩn và cách thức cấp bằng tốt nghiệp trung học nghề để khẳng định cơ sở xác định tương đương với bằng tốt nghiệp THPT.

Ủy ban đề nghị bổ sung, làm rõ nguyên tắc, cơ chế quản lý, chia sẻ, bảo mật dữ liệu; nghiên cứu quy định về thẩm định, công nhận các chứng chỉ khác được sử dụng trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Cơ quan thẩm tra cũng thành việc hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng tăng liên thông giữa giáo dục phổ thông với đào tạo nghề. Việc bổ sung mô hình trung học nghề xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn nhằm tạo điều kiện cho học sinh sau trung học cơ sở có thêm lựa chọn, vừa được tiếp tục học chương trình THPT, vừa được học kỹ năng nghề, góp phần nâng cao hiệu quả phân luồng học sinh.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xác định rõ vị trí trung học nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân và trong 8 bậc của khung trình độ quốc gia; căn cứ để trung học nghề là cấp học tương đương trung học phổ thông; làm rõ tiêu chí, chuẩn đầu ra của trung học nghề.

Đặc biệt, Ủy ban Văn hóa và Xã hội cũng tán thành việc cần có Quỹ học bổng quốc gia nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 71-NQ/TW. Tuy nhiên, đề nghị làm rõ mối quan hệ của Quỹ này với Quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách theo các quy định tại Luật Ngân sách nhà nước.