|
|
Rạn da là tình trạng phổ biến ở phụ nữ có thai, có thể gặp ở 50-90% trường hợp. Ảnh: Ivetta. |
Đang mang thai ở tuần thứ 27, chị Lê Bích Ngọc (28 tuổi, Thanh Xuân, Hà Nội) đã bắt đầu xuất hiện một số vết rạn màu đỏ nhạt ở vùng bụng dưới.
"Ban đầu, tôi chỉ thấy hơi ngứa ở vùng bụng, sau một ngày đã thấy xuất hiện 2 vết rạn nhỏ. Những ngày sau đó, các vết rạn càng nhiều và lớn hơn dù bụng tôi chưa quá to. Chúng còn gây ngứa ngáy rất khó chịu. Rạn da sớm khi mang thai khiến tôi lo lắng, tự ti vì sẽ bị chảy xệ da sau sinh, rất mất thẩm mỹ", chị Ngọc nói.
Chị đã tìm mua các sản phẩm được quảng cáo có công dụng trị rạn, giá từ khoảng 300.000 đồng đến 1,5 triệu đồng nhưng chưa thấy cải thiện tình trạng rạn da. Hiệu quả duy nhất mẹ bầu này cảm nhận được là da mềm hơn và đỡ bị ngứa, châm chích.
Nguyên nhân gây rạn da
Theo thạc sĩ, bác sĩ Hồ Phương Thùy, Bệnh viện Da liễu Trung ương, Hà Nội, rạn da như Bích Ngọc là tình trạng phổ biến ở phụ nữ có thai, có thể gặp ở 50-90% trường hợp.
Tổn thương là các đường màu đỏ hoặc tím, sau đó nhạt màu dần. Chúng hay xuất hiện ở bụng, ngực và đùi. Rạn da ảnh hưởng đến thẩm mỹ, chất lượng cuộc sống của phụ nữ.
Rạn da có thể gặp ở mọi chủng tộc nhưng phổ biến ở người da trắng hơn người da đen, da vàng. Rạn da có thể gặp ngay ở quý một thai kỳ nhưng thường xuất hiện ở quý 3.
Theo bác sĩ Thùy, tổn thương của rạn da được định nghĩa là những vết sẹo hình đường nhìn thấy được, với các giai đoạn từ đỏ, tím và sau đó nhạt màu dần. Chúng để lại các đường dọc trắng, lỏng lẻo. Vị trí phổ biến nhất là ở bụng, có thể xuất hiện ở ngực, đùi, hông, mông, bẹn, nách. Đa số không có triệu chứng nhưng mẹ bầu có thể thấy ngứa, châm chích.
Nguyên nhân của tình trạng này chưa rõ ràng, được cho là có thể liên quan thay đổi hormone trong thời kỳ mang thai và bất thường về sợi elastin, collagen. Các sợi elastin ở những vùng dễ rạn thường ngắn, mỏng hơn so với vùng da thông thường.
Một số yếu tố nguy cơ của rạn da ở phụ nữ có thai bao gồm:
- Tiền sử gia đình, bản thân có rạn da
- Tuổi trẻ
- Cân nặng lớn
- Uống rượu bia
- Da trắng
- Trong khi mang thai
- BMI > 26
- Tăng cân nhanh, tăng vòng bụng và vòng hông nhanh
- Uống ít nước
- Yếu tố thai nhi
- Thai già tháng
- Cân nặng lớn
- Chiều cao và chu vi vòng đầu thai lớn
Những cách trị rạn da cho mẹ bầu
Theo thạc sĩ, bác sĩ Hồ Phương Thùy, đến nay, chúng ta chưa có biện pháp nào được nghiên cứu là hiệu quả rõ ràng trong việc dự phòng rạn da ở đối tượng này. Một số cách dự phòng và chữa rạn da phổ biến thường thấy như:
Thay đổi lối sống
Tăng cân nhanh và béo phì có liên quan rạn da, do đó, chế độ ăn lành mạnh và tập thể dục thường xuyên có thể dự phòng tình trạng này. Các bác sĩ lâm sàng thường khuyên bệnh nhân tập bài tập co giãn như aerobic hay yoga có thể có hiệu quả.
Tuy nhiên, chúng ta còn thiếu các nghiên cứu chứng minh hiệu quả của việc thay đổi lối sống trong dự phòng hoặc giảm mức độ nặng của rạn da ở phụ nữ có thai.
Chiết xuất rau má
Chiết xuất rau má (Centella) được nghiên cứu có hiệu quả trong một số bệnh như loét trong giãn tĩnh mạch, chàm, lupus. Cơ chế chưa rõ ràng nhưng chiết xuất rau má cho thấy khả năng kích thích nguyên bào sợi, ức chế hoạt động của glucocorticoid.
Bôi tại chỗ có thể làm lành thương và cải thiện sức căng của sẹo. Một số nghiên cứu cho thấy các sản phẩm có chứa chiết xuất rau má làm giảm độ nặng của rạn da ở phụ nữ có thai. Tuy nhiên, bằng chứng còn yếu, cần các nghiên cứu có đối chứng xác định chính xác hiệu quả của chiết xuất rau má trong dự phòng rạn da.
Dầu hạnh nhân
Dầu có tính chất dưỡng ẩm, massage có thể tăng tuần hoàn máu ở da. Dầu hạnh nhân an toàn cho mẹ và thai nhi. Các bằng chứng còn hạn chế khi chứng minh hiệu quả của massage dầu hạnh nhân để dự phòng rạn da ở phụ nữ có thai.
Hyaluronic acid
Hyaluronic là một sản phẩm dưỡng ẩm. Chúng được cho là có khả năng cải thiện sức căng, teo mô do kích thích hoạt động của nguyên bào sợi và tăng sản xuất collagen. Tuy nhiên, cơ chế chính xác của hyaluronic acid trong dự phòng rạn da ở phụ nữ có thai chưa rõ ràng.
 |
| Cơ chế chính xác của hyaluronic acid trong dự phòng rạn da ở phụ nữ có thai chưa rõ ràng. Ảnh: Abestfashion. |
Một số nghiên cứu nhỏ sử dụng các sản phẩm chứa hyaluronic acid như thành phần hoạt tính về dự phòng rạn da ở phụ có thai cho thấy có thể có hiệu quả. Những nghiên cứu chưa đủ mạnh và các sản phẩm được sử dụng có thêm nhiều hoạt chất khác.
Bơ cacao (Cocoa butter)
Bơ cacao là một loại chất béo tự nhiên chiết xuất từ hạt bơ. Bơ cacao có tác dụng dưỡng ẩm. Một số nhà sản xuất cho rằng bôi bơ ca cao trước, trong và sau khi mang thai có thể dự phòng rạn da. Thực thế, chúng ta chưa có các bằng chứng đủ mạnh chứng minh được hiệu quả của nó trong dự phòng rạn da và giảm mức độ nặng.
Dầu oliu
Dầu oliu được sử dụng phổ biến để dự phòng rạn da với hiệu quả dưỡng ẩm. Song các nghiên cứu chưa thấy được hiệu quả của dầu ô liu trong việc dự phòng rạn da.
Tretinoin
Tretinoin có thể kích thích tăng sinh collagen, được coi là điều trị vàng trong lão hóa da với khả năng kích thích tăng tổng hợp nguyên bào sợi. Tretinoin được xếp vào bảng C về mức độ an toàn cho nên không khuyến cáo sử dụng ở phụ nữ có thai. Trên những đối tượng khác, tretinoin được chứng minh là có hiệu quả để điều trị rạn da đỏ.
Tóm lại, theo bác sĩ Phương Thùy, hiện nghiên cứu về các sản phẩm bôi dự phòng rạn da ở phụ nữ có thai còn hạn chế. Các bằng chứng yếu cho thấy hiệu quả dự phòng hoặc làm giảm mức độ nặng của rạn da là chiết xuất rau má và massage dầu hạnh nhân. Tretinoin có thể làm giảm mức độ rạn da đỏ, tuy nhiên hạn chế sử dụng ở phụ nữ có thai. Bơ ca cao và dầu ô liu chưa thấy hiệu quả rõ ràng.
Muốn ăn uống lành mạnh nhưng hay stress công việc? Muốn tập thể dục đều đặn nhưng hay làm việc trễ? Mục Sức khỏe của Zing giới thiệu một số sách để đồng hành cùng bạn từ phòng gym đến đường chạy, từ văn phòng đến bếp ăn. Tuyển tập này sẽ cung cấp thêm nhiều lựa chọn, và bớt đi một số nỗi lo trên hành trình cân bằng cuộc sống hiện đại.
