Mới đây, Phía trước là bầu trời - bộ phim về sinh viên - bất ngờ gây bão trở lại. Khung cảnh xóm trọ với những mảnh đời, những tính cách khác nhau với không ít vất vả, khó nhọc nhưng ẩn đằng sau là khát vọng tuổi trẻ, là niềm tin lập nghiệp, sau 17 năm vẫn đủ sức để chinh phục khán giả.
Làn sóng Phía trước là bầu trời nhắc nhớ nhiều người, đặc biệt là thế hệ 8X, đầu 9X về những bộ phim truyền hình được coi là thanh xuân của một thời như 12A và 4H, Xin hãy tin em, Chuyện nhà Mộc, Ký túc xá hay Cổng mặt trời.
 |
| Phía trước là bầu trời là một trong những bộ phim được yêu thích về đề tài sinh viên. |
Đó đều là những bộ phim về học trò, về hoài bão của sĩ tử, về cuộc sống của sinh viên. Và tất cả đều từng rất được yêu thích trên màn ảnh ở thời điểm phát sóng trước khi trở thành những kỷ niệm đẹp của một thế hệ mà mỗi lần xem lại không ít người vẫn cảm thấy nghẹn ngào.
Thế nhưng, Phía trước là bầu trời gây bão hay việc những cô, cậu học trò, sinh viên hiện nay chọn cách tìm đến những bộ phim ngày xưa để đồng cảm, để "thấy mình trong đó" cũng nói lên một thực trạng của phim ảnh nước nhà. Đó là sự thiếu vắng trầm trọng những bộ phim về sinh viên.
"Quá ít những bộ phim về đề tài sinh viên"
Suốt một thời gian dài, màn ảnh Việt chủ yếu khai thác những câu chuyện về hôn nhân - gia đình, tình yêu. Những năm gần đây, tuy đã có sự đổi mới về đề tài như một số phim khai thác về cuộc sống của người Việt tại nước ngoài hay thế giới ngầm, tội phạm xã hội đen.
Nhưng những bộ phim về học trò, về sinh viên lại thực sự thiếu vắng. Bộ phim gần nhất về đề tài sinh viên gây chú ý trên sóng VTV là Chạm tay vào nỗi nhớ, phát sóng năm 2013, cách đây đã 5 năm.
Dù thực chất, tác phẩm của đạo diễn Vũ Hồng Sơn vẫn thuộc thể loại tâm lý hình sự, song phim lại được yêu thích vì tập trung đề cập đời sống, tình cảm và những trải nghiệm của sinh viên trường cảnh sát.
Năm 2017, Đi qua mùa hạ - một bộ phim hiếm hoi được cho là về đề tài sinh viên - được VTV phát sóng. Phim kể câu chuyện về một nhóm bạn năm người, năm tính cách, năm hoàn cảnh khác biệt nhưng có chung một tình bạn gắn bó từ thuở thơ ấu.
Nhưng phim chủ yếu khai thác xoay quanh câu chuyện tình yêu trong nhóm bạn. Quan trọng hơn, cuộc sống sinh viên được khắc họa trong phim tỏ ra không chân thật, diễn xuất, cảnh quay cũng thiếu thuyết phục.
Đi qua mùa hạ, do vậy không gây được bất cứ sự chú ý nào.
 |
| Năm 2017, VTV phát Đi qua mùa hạ - một bộ phim có nhiều cảnh quay về cuộc sống sinh viên nhưng bị đánh giá là thiếu chân thực. Phim cũng không gây được bất cứ sự chú ý nào. |
Trao đổi với Zing.vn, đạo diễn - NSƯT Trần Lực nhận định đề tài về sinh viên đã bị bỏ bẵng trên màn ảnh suốt một thời gian dài. Thay vào đó, một loạt những bộ phim về cuộc sống hiện đại xuất hiện, chủ yếu là những bộ phim về tình yêu và những cuộc tình "tay ba, tay tư".
"Chúng ta thiếu những bộ phim hồn nhiên như Phía trước là bầu trời. Những bộ phim cháy hết mình về khát vọng tuổi trẻ như thế giờ rất hiếm. Một số phim có làm về học trò, sinh viên nhưng lại kiểu trường Tây, trông thì đẹp, có thể thu hút được tài trợ nhưng không chạm được vào trái tim khán giả", đạo diễn Trần Lực quả quyết.
Trần Lực từng làm Chuyện nhà Mộc cách đây tròn 20 năm. Câu chuyện về ông Mộc bán lợn, bán thóc để đưa con gái lên thành phố ôn thi với tâm sự giản dị “họ nhà ta chưa ai học hết phổ thông, con phải đỗ để thoát cảnh con trâu đi trước cái cày theo sau” phản ánh khát vọng của biết bao ông bố, bà mẹ nông thôn một thời.
Thời của Chuyện nhà Mộc cũng là thời của Xin hãy tin em, Phía trước là bầu trời khi những đạo diễn trẻ rất thích làm phim về giới trẻ.
"Bây giờ quay có thể 3 ngày một tập, chứ hồi xưa quay rất lâu. Chuyện nhà Mộc còn là làm nhanh khủng khiếp để phát sóng nhưng cũng mất 2 tháng mới xong 2 tập. Người đóng phim, đạo diễn, quay phim cũng làm với một niềm đam mê, yêu thích là chính. Hồi ấy người dân cũng hỗ trợ nhiều, quay ở nông thôn, chúng tôi toàn ngủ nhờ nhà dân", đạo diễn Trần Lực cho biết.
Về phía đạo diễn - NSƯT Đỗ Thanh Hải, anh cũng chia sẻ rằng khi ấy đã làm Xin hãy tin em và Phía trước là bầu trời bằng tình yêu thực sự, bằng sự hồn nhiên của tuổi trẻ, bằng tâm huyết và thời gian của một người chưa có gia đình. Hơn thế, Đỗ Thanh Hải đã làm phim trong suy nghĩ "ngày mai có thể sẽ không làm nữa”.
Đạo diễn Đỗ Thanh Hải cũng nhận định mảng phim ảnh hiện nay ít có những bộ phim về đề tài sinh viên, giới trẻ mà đề cập được hiện thực, hơi thở của cuộc sống.
"Đa phần các bộ phim đều dựa vào yếu tố hài hước, hoặc phim truyền hình thì nhiều bộ phim về chủ đề gia đình… Chính vì vậy mà Phía trước là bầu trời trở nên khá lạ và thú vị", giám đốc trung tâm VFC của VTV cho hay.
"Không thể khai thác mãi một đề tài"
Đề tài sinh viên vốn dễ được yêu thích nhưng lại bị "bỏ bẵng suốt thời gian dài" khiến nhiều khán giả đặt câu hỏi: Tại sao đơn vị sản xuất, các nhà làm phim không tận dụng khoảng trống này để làm nên các tác phẩm ăn khách?
Trả lời câu hỏi này, đạo diễn Trần Lực cho biết nếu bây giờ các nhà làm phim bắt tay vào làm về sinh viên có thể được ưa chuộng, nhưng cũng có thể không. Không có gì chắc chắn đảm bão phim sẽ gây bão ngay cả khi đề tài của phim đang thiếu vắng trên màn ảnh.
"Làm phim hiện nay đòi hỏi rất nhiều yếu tố. Đề tài là một chuyện nhưng cách làm, kịch bản, cách quay, dàn diễn viên, diễn xuất cũng là cả một vấn đề. Thêm nữa phim hiện nay cũng phải tự thu, tự chi, ngay cả VFC cũng vậy. Nghệ thuật bây giờ đi liền kinh tế, nói chung là có rất nhiều thứ chi phối".
Dù vậy, nam đạo diễn tin "sớm hay muộn sẽ có sự thay đổi". Nếu đề tài sinh viên không quay trở lại cũng sẽ có những đề tài mới mẻ khác.
 |
| Những năm gần đây, phim Việt chủ yếu khai thác phim về đề tài tình yêu, hôn nhân gia đình. Trong ảnh là một cảnh phim Ghét thì yêu thôi. |
Theo đạo diễn Trần Lực không thể "nhai đi nhai lại mãi một đề tài". Một thời có rất nhiều bộ phim về sinh viên nhưng sau đó cũng phải dừng lại vì khán giả thấy thiếu những bộ phim về gia đình, hôn nhân.
Còn hiện nay, khi những phim về hôn nhân - gia đình đã quá nhiều thì sớm hay muộn cũng phải có hướng đề tài mới.
"Bây giờ đề tài gia đình có dấu hiệu chán rồi, khán giả bắt đầu cần sự mới mẻ. Hay như series phim cảnh sát hình sự từng rất được yêu thích nhưng làm mãi cũng đâu có được, nhà làm phim phải tìm hướng đi mới. Đó là quy luật", NSƯT - đạo diễn Trần Lực nói thêm.
