Từng có thời ca sĩ chỉ tập trung hát những ca khúc của các nhạc sĩ. Việc truyền tải cảm xúc của ca khúc thường gặp nhiều vấn đề vì cảm xúc của bài hát là cảm xúc của nhạc sĩ.
Phổ biến trên thế giới lâu như vậy nhưng ở Việt Nam khái niệm này chưa thực sự được coi trọng. Nhạc Việt đã có khởi đầu manh nha từ nhiều năm trước cho những nghệ sĩ vừa có khả năng sáng tác vừa ca hát tốt như Lưu Thiên Hương, Giáng Son, Khắc Việt...
Tuy nhiên phải đến những năm gần đây khi lớp nghệ sĩ mới đang dần phủ xanh làng nhạc thì xu hướng này mới thể hiện rõ nét. Điều này có thể nhìn nhận rõ nhất từ các bảng xếp hạng âm nhạc trong nước hay bảng đề cử của Zing Music Awards 2017.
Phong trào tự sáng tác từ buổi còn manh nha
Từ những năm 1960-1970, cụm từ “Singer-Song Writer” (cụm từ dùng để gọi những ca sĩ tự sáng tác và thể hiện ca khúc của mình) đã trở nên rất quen thuộc với khán giả tại thị trường âm nhạc Âu Mỹ. Người tiên phong trong hướng phát triển này là danh ca Bob Dylan.
 |
| Bob Dylan là người tiên phong trong xu hướng ca sĩ - nhạc sĩ. |
Sau sự nghiệp lẫy lừng của ông, những cái tên khác bắt đầu theo đuổi xu hướng này như David Crosby, Paul McCartney, John Lennon… Singer-Song writer chưa bao giờ lỗi mốt khi công chúa nhạc đồng quê Taylor Swift bước đầu nhanh chóng đạt nhiều thành công phần lớn cũng nhờ tài năng sáng tác.
“Sáng tác nhạc là hành động tốt mà chúng ta nên trân trọng. Ai cũng có thể sáng tác, đừng phân biệt đây là tác phẩm của ca sĩ, kia là tác phẩm của nhạc sĩ, vì chưa chắc chuyên nghiệp đã hay và không chuyên đã dở", nhạc sĩ Dương Thụ từng chia sẻ.
Chính vì vậy những người trẻ có đam mê với âm nhạc từng bước mạnh dạn thể hiện bản thân hơn. Ở thị trường âm nhạc Việt Nam hiện tại, tự sáng tác - tự hát cũng là một xu hướng mà nhiều ca sĩ và cả những công ty đào tạo ca sĩ cũng hướng đến.
Ví dụ điển hình là nhóm 365 ngay từ lúc trong quá trình đào tạo cũng đã được khuyến khích phát triển khả năng viết nhạc của các thành viên.
Sau những tên tuổi đã thành danh với các sáng tác tự viết nên như Đông Nhi, Trịnh Thăng Bình, Thuỷ Tiên, Khắc Việt hay xa hơn nữa là Nguyễn Cường, Lưu Thiên Hương, Giáng Son... thì gần đây những nghệ sĩ trẻ với gu âm nhạc tươi mới đã xuất hiện Lê Cát Trọng Lý, Vũ Cát Tường, Sơn Tùng M-TP...
 |
| Khắc Việt là một trong những ca sĩ - nhạc sĩ nổi bật của nhạc Việt giai đoạn trước. |
Giai đoạn nở rộ những tài năng sáng tác
Ưu điểm lớn nhất của những người trẻ tự viết nhạc là thể hiện trọn vẹn nhất cảm xúc được gửi gắm qua ca từ và ý nhạc. Họ là người thể hiện tốt nhất những cảm xúc mà mình đặt vào ca khúc.
Ngoài ra, như đã kể trên, trong quá trình viết ca khúc, họ cũng là người hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của bản thân để điều chỉnh cho phù hợp.
Nhạc sĩ Tuấn Khanh khi nhận xét về phần trình diễn ca khúc tự sáng tác của Đinh Mạnh Ninh tại Sao mai điểm hẹn cho rằng: “Khi em (Đinh Mạnh Ninh) hát nhạc của em thì đó là thế giới của em, rất nhiều màu sắc, còn em hát nhạc người khác thì vẫn có cái gì đó gò ép”.
Hay như Vũ Cát Tường, tên tuổi nổi lên từ những sáng tác cá nhân, cho biết cô đưa câu chuyện của mình và góc nhìn của bản thân vào sáng tác nên chỉ cô mới hiểu nhiều nhất về tác phẩm.
 |
| Vũ Cát Tường là ca sĩ - nhạc sĩ có cái nhìn riêng độc đáo trong âm nhạc. Ảnh: Bá Ngọc. |
Những trải nghiệm và cảm xúc đúc kết được từ lăng kính của tuổi trẻ mang đến những cảm xúc khác lạ, tươi mới hơn so với sáng tác của những nhạc sĩ lão làng. Đa phần khán giả theo dõi sát sao thị trường âm nhạc đều đang ở giai đoạn tận hưởng tuổi trẻ. Và vì vẫn đang tuổi trẻ nên sáng tác của những kẻ đương thời đương nhiên dễ khiến họ "thấm" hơn.
Những ca khúc do thế hệ trẻ "nhào nặn" có đề tài đa dạng và mang đậm hơi thở cuộc sống như Em dạo này, Đi để trở về... được yêu thích cuồng nhiệt. Dù nội dung của những bài hát này thường chỉ xoay quanh một câu chuyện giản dị với ca từ mộc mạc.
Để nói về sức sáng tác và những chủ đề tươi mới, đa dạng của thế hệ ca sĩ - nhạc sĩ hiện nay, mượn lời nhạc sĩ Châu Đăng Khoa từng nói: “Lợi thế lớn nhất của những nhạc sĩ trẻ như Khoa đó chính là tuổi trẻ".
Một thế hệ nghệ sĩ mới đang dần 'thay máu' Vpop
Trong Top 10 đề cử Nghệ sĩ của năm tại Zing Music Awards 2017, có đến 3 nhân tố đồng thời được đề cử tại hạng mục Nhạc sĩ của năm là Only C, Rhymastic và Sơn Tùng M-TP.
Trước khi bước lên sân khấu với tư cách một ca sĩ biểu diễn, Only C đã là nhà sản xuất có tiếng với nhiều bản nhạc được công chúng nhận diện như Anh không đòi quà, Em chưa 18, Anh sẽ về sớm thôi, Bống bống bang bang...
 |
| Sự "thay máu" rõ rệt trong danh sách đề cử những giải thưởng quan trọng tại ZMA 2017. |
Tương tự Only C, Rhymastic cũng bước ra từ phía sau ánh đèn sân khấu, trở thành nhạc sĩ kiêm ca sĩ mới của Vpop. Chỉ với một hit Yêu 5, Rhymastic chính thức ghi tên mình vào bản đồ những "kẻ đáng gờm" của showbiz với hàng loạt thành tích ấn tượng. Nam nghệ sĩ 27 tuổi hiện nắm giữ 6 đề cử tại ZMA 2017 trong đó có những đề cử quan trọng như Nhạc sĩ của năm, Nghệ sĩ của năm, Ca khúc của năm...
Tại hạng mục giải thưởng Nhạc sĩ của năm, không ít người sở hữu giọng hát tốt như Da LAB, Tăng Nhật Tuệ, Kai Đinh. Sự đa tài của những nhân tố trẻ hiện nay khiến không ít ý kiến cho rằng đã đến lúc Vpop bước sang giai đoạn mới, giai đoạn của những mảng màu đa tài.
Những tên tuổi kỳ cựu như Hồ Ngọc Hà, Đàm Vĩnh Hưng, Lệ Quyên... với nhiều năm hoạt động và cống hiến hết mình luôn có chỗ đứng vững chắc trong nền âm nhạc nước nhà. Tuy nhiên dòng chảy luôn biến động của thị trường giải trí ngày nay khiến thế hệ vàng này dần được thay thế bằng những cái tên mới mẻ hơn.
Điều này thể hiện rõ nhất qua danh sách đề cử giải thưởng của ZMA 2017. Các hạng mục quan trọng nhất đều được phủ kín bởi những nghệ sĩ tuổi đời không quá 30 với tuổi nghề dao động từ 5-7 năm.
Được đánh giá là giải thưởng uy tín và là bức tranh thể hiện rõ nhất cục diện của âm nhạc nước nhà trong một năm, kết quả của Zing Music Awards có thể coi như "kim chỉ nam" cho nhạc Việt trong tương lai gần. Ở thời điểm này đã có thể khẳng định chắc chắn người chiến thắng tại ZMA 2017 dù có là ai thì cũng sẽ là nhân tố trẻ.
Chính vì vậy, bây giờ không còn là quá sớm để kết luận về sự chuyển mình của nhạc Việt nữa. Vpop đang thay đổi một cách mạnh mẽ để hướng tới sự hoàn thiện và bắt kịp cùng thế giới.
