Thể loại: Tâm lý, hình sự
Đạo diễn: Martin Scorsese
Diễn viên: Robert De Niro, Al Pacino, Joe Pesci, Ray Romano
Zing.vn đánh giá: 9/10
 |
| The Irishman đánh dấu sự trở lại của đạo diễn Martin Scorsese và giúp ông tái ngộ Robert De Niro. |
Là cựu binh trở về từ chiến trường Italy sau Thế chiến II, Frank Sheeran (Robert De Niro) chỉ có thể kiếm sống bằng cách rong ruổi trên chiếc xe tải chuyên chở đồ đông lạnh ở thành phố công nghiệp đông đúc Philadelphia, Mỹ. Thường tranh thủ “kiếm thêm” bằng cách tuồn đồ cho các băng nhóm mafia, gã rốt cuộc bị bắt quả tang và phải ra hầu tòa với án tù gần như không thể tránh khỏi.
Nhưng nhờ có tinh thần mã thượng “thà đi tù chứ không khai ra đồng phạm”, Sheeran nhận được sự hỗ trợ từ tay luật sư lọc lõi Bill Bufalino (Ray Romano) để thoát tội, và còn được Bill giới thiệu cho người anh họ Russell “McGee” Bufalino - một tay mafia thứ thiệt với rất nhiều quan hệ trong cả giới tội ác lẫn các nghiệp đoàn công nhân.
Chẳng ngại ngùng bất cứ việc gì được giao phó, từ bảo kê cho tới giết người, tay lái xe tải gốc Ireland nhanh chóng trở thành gã anh chị cộm cán Frank “The Irishman” Sheeran, và cuối cùng được anh em nhà Bufalino tin tưởng trao cho nhiệm vụ quan trọng là làm trợ tá của Jimmy Hoffa (Al Pacino) - chủ tịch công đoàn Teamsters.
Là công đoàn có tới cả vài triệu thành viên là tài xế lái xe đường dài - những người duy trì huyết mạch kinh tế cho toàn nước Mỹ, Jimmy Hoffa được coi là nhân vật quan trọng của giới chính trường với tài hùng biện cuốn hút người nghe, và lối sống nhiệt thành, hết mình vì các “đồng chí” trong cùng nghiệp đoàn.
Tất nhiên, đã có quyền lực thì không thể quên kiếm tiền. Hoffa sử dụng nguồn quỹ gần như vô hạn của công đoàn Teamsters để cho chính các băng đảng mafia như của Bufalino vay nhằm đổi lại khoản lãi lớn, cùng sự bảo vệ của thế giới ngầm trước đối thủ cạnh tranh trên chính trường.
Frank Sheeran chính là người được giao bảo vệ Jimmy Hoffa khỏi những mưu toan như vậy. Nhưng sức cuốn hút quá lớn Hoffa từ cùng những vị trí trong công đoàn Teamsters được hứa hẹn đã biến Sheeran dần trở thành cộng sự, người bạn thân tín.
 |
| The Irishman lấy bối cảnh quãng thời gian nhiều biến động trong thập niên 1960-1970 tại Mỹ. |
Tuy nhận được sự bảo kê đến tận chân răng của thế giới ngầm, nhưng Jimmy Hoffa khó lòng thoát khỏi cuộc truy đuổi của chính phủ Mỹ - những người luôn nghi ngờ các phi vụ làm ăn mờ ám của gã nói riêng, và muốn làm giảm ảnh hưởng của các tổ chức công đoàn như Teamsters nói chung.
Sức ép chính trị dần tạo ra rạn nứt trong mối quan hệ giữa Hoffa với các băng đảng mafia của anh em nhà Bufalino hay băng của Anthony “Tony Pro” Provenzano (Stephen Graham). Frank Sheeran bị đặt vào thế kẹt giữa một bên là các “đại ca”, một bên là người bạn, người đỡ đầu.
Liệu nhân vật phải giải quyết bài toán khó ra sao? Và “gã Ireland” có liên quan gì đến sự mất tích sau đó của Jimmy Hoffa - một trong những vụ án bí ẩn khiến báo chí Mỹ tốn nhiều giấy mực trong suốt nửa thế kỷ qua? Khán giả sẽ tìm thấy câu trả lời với mức độ xác thực nhất định qua bộ phim mới của đạo diễn Martin Scorsese mang tên The Irishman.
Niềm hy vọng của Netflix và công chúng yêu điện ảnh
Vài năm trở lại đây, hãng phân phối phim trực tuyến Netflix vấp phải nhiều chỉ trích đến từ giới làm phim kiểu truyền thống, trong đó có cả những tên tuổi lớn như đạo diễn Steven Spielberg hay ban tổ chức Liên hoan phim Cannes.
Netflix bị cho là phần nào đó làm “tầm thường hoá” trải nghiệm điện ảnh - những người sẵn sàng vì sự tiện lợi trên màn ảnh nhỏ mà bỏ qua việc tới rạp để tận hưởng chất lượng hình ảnh và âm thanh thực sự.
Nhưng nói đi cũng phải nói lại, chính nhờ túi tiền gần như “không đáy” cùng khả năng đem tác phẩm điện ảnh tới bất cứ khán giả nào có thể tiếp cận với Internet, Netflix đã tạo ra cơ hội hiếm hoi cho những dự án phim nghệ thuật tốn kém mà các hãng phát hành truyền thống không còn cảm thấy mặn mà bởi tính rủi ro quá cao khi so sánh với các phim siêu anh hùng, phim làm lại, hay phim hậu / tiền truyện.
 |
| Đạo diễn Martin Scorsese và The Irishman từng bị nhiều hãng phim truyền thống trước khi tìm được tới Netflix. |
The Irishman chính là một tác phẩm như thế. Tuy thuộc nhóm tên tuổi lớn nhất Hollywood trong suốt nửa thế kỷ qua, nhưng Martin Scorsese đã mất tới gần một thập kỷ loay hoay để tìm thấy nguồn tài chính cần thiết nhằm chuyển thể cuốn tiểu thuyết điều tra I Heard You Paint Houses của Charles Brandt lên màn ảnh.
Với thời lượng dài tới 3 tiếng 20 phút, kinh phí lên tới trên 150 triệu USD - ngang ngửa các phim siêu anh hùng, The Irishman rõ ràng là một khoản đầu tư kém hấp dẫn đối với nhiều hãng phim kiểu truyền thống đang phải vật lộn với số lượng khán giả đến rạp ngày một giảm sút.
Nhưng Netflix có những tính toán riêng của họ. Hãng cần thu hút khán giả, cũng như cần những bộ phim có chất lượng thực sự để chứng tỏ rằng Netflix không chỉ là điểm đến của các loạt phim truyền hình hoặc tác phẩm “đã nguội” trên thị trường.
Với uy tín của một đạo diễn chưa từng xuống tay sau nửa thế kỷ làm phim, ngòi bút xuất sắc của biên kịch Steven Zaillian, và đặc biệt là sự xuất hiện của bộ ba Robert De Niro - Al Pacino - Joe Pesci, The Irishman rõ ràng nang theo rất nhiều niềm hy vọng của hãng.
Nhưng Netflix hy vọng một, thì người yêu phim hy vọng mười. Bởi với The Irishman, người xem lần đầu chứng kiến cuộc tái ngộ của bộ ba huyền thoại Scorsese - De Niro - Pesci sau đúng ¼ thế kỷ kể từ câu chuyện về tình bạn và sự phản bội, bi kịch về sự sụp đổ của những tay giang hồ tưởng chừng mã thượng nhưng chẳng thể thoát khỏi hố sâu của tội ác và bạo lực mang tên Casino (1995).
Không chỉ dừng lại ở đó, The Irishman còn là lần đầu tiên đạo diễn 77 tuổi hợp tác với Al Pacino - một huyền thoại khác của dòng phim tội phạm, và là người từng cùng với Scorsese, De Niro, Spielberg, Coppola tạo nên làn sóng mới Hollywood.
Vai diễn đỉnh cao của Robert De Niro
Quả thực, “đội hình trong mơ” ấy đã làm khán giả hết sức thoả mãn với một tác phẩm tinh tuyền của dòng phim tội ác. Tuy Al Pacino đã 79 tuổi, còn De Niro và Pesci cũng đã 76, nhưng cả ba cho thấy họ phần nào đó vẫn giữ được uy lực diễn xuất và cá tính riêng gần như chưa bị thời gian bào mòn.
Joe Pesci thâm trầm đúng chất một tay mafia trong vai Russell “McGee” Bufalino. Al Pacino đầy năng lượng, nhiệt thành, nhưng cũng hết sức “cứng đầu” trong vai kẻ đứng đầu công đoàn Jimmy Hoffa. Còn Robert De Niro nóng tính và bạo lực, nhưng cũng hết mực trung thành và tận tâm vì bạn bè chiến hữu trong vai “gã Ireland” Frank Sheeran.
 |
| Sau nhiều năm không mấy nổi bật, Robert De Niro có màn tái xuất đầy mạnh mẽ qua vai Frank "The Irishman" Sheeran. |
Cả ba không chỉ là những số phận gắn liền với thế giới ngầm của những băng đảng mafia và kiểu công đoàn đầy thế lực nhưng cũng lắm vết chàm như Teamsters, mà còn tạo nên bức tranh sống động về xã hội phồn vinh có, nhưng tao loạn cũng nhiều, của nước Mỹ thập niên 1960, 1970.
Trong số ba cái tên, xuất sắc hơn cả có lẽ là Robert De Niro trong vai trung tâm Frank Sheeran. Chính những lời kể không rõ bao nhiêu phần sự thật, bao nhiêu phần hư cấu của gã đã giúp Charles Brandt viết nên cuốn sách I Heard You Paint Houses để giải đáp cho vụ mất tích bí ẩn suốt gần nửa thế kỷ qua của Jimmy Hoffa.
Quả không lạ khi Frank Sheeran được Scorsese và biên kịch Steven Zaillian đặt ở vị trí trung tâm. Nhưng được kịch bản chăm chút là một chuyện, thể hiện một cách thành công nhân vật có rất nhiều thái cực tình cảm đối lập - từ cầm súng giết đối thủ không ghê tay tới dõi theo đứa con gái yêu quý với ánh mắt âu lo hết mực, từ nhiệt thành ủng hộ từng đường đi nước bước của người “đồng chí” trong Công đoàn cho tới xuống tay hạ thủ chính người ấy chỉ vì nhận lệnh từ một thế lực còn cao hơn cả tình bạn - lại là câu chuyện rất khác.
Và Robert De Niro đã hoàn toàn thành công trong vai diễn đáng nhớ. Để tìm thấy một vai diễn dày dặn, để lại nhiều ấn tượng trong lòng người xem của ông như Frank Sheeran, người xem sẽ phải quay về giai đoạn những năm đầu thập niên 1990 khi Robert De Niro còn ở đỉnh cao của dòng phim tội ác với hàng loạt vai diễn xuất sắc liên tiếp trong Goodfellas (1990), Cape Fear (1991), Casino (1995) và Heat (1995).
Bằng ánh mắt biết nói, bằng giọng nói khàn đục nhưng đầy cảm xúc, bằng từng cử chỉ dứt khoát có, ngập ngừng có, Robert De Niro giúp khán giả thực sự hiểu được số phận của Frank Sheeran - một gã giang hồ bên ngoài thừa bạo lực, nhưng bên trong rất giàu tình cảm, cứ thế chới với chìm dần trong hố sâu của tội ác để rồi mất đi toàn bộ nhóm người mà gã trân quý nhất, và phải sống chuỗi ngày cuối đời trong đơn độc, tiếc nuối.
Sau chặng đường đời rất dài nhuốm máu của gã mafia chuyên “sơn tường” bằng máu nạn nhân, Frank Sheeran nay chỉ còn lại nụ cười méo xệch tưởng chừng ngạo nghễ, nhưng thực ra là muôn vàn cay đắng.
Chứng kiến con đường tự huỷ diệt của Sheeran, có lẽ không khán giả nào cảm thấy thương xót “gã Ireland”, nhưng tất cả vẫn thấy tiếc cho gã, như cái cách người xem năm nào tiếc nuối cho tay võ sĩ quyền Anh Jake LaMotta trong Raging Bull, bởi chẳng ai có thể trả lời cho nguồn cơn bất hạnh trong số phận người đàn ông chỉ biết dùng bạo lực để làm giải pháp cho mọi khúc mắc.
Al Pacino cũng hay không kém
Tuy không có được chiều sâu như Frank Sheeran của Robert De Niro, nhưng Al Pacino vẫn có chỗ đứng riêng nhờ diễn xuất giàu năng lượng tới mức khó tin ở một diễn viên gạo cội sắp bước sang tuổi 80.
Uy lực chưa bao giờ giảm sút trên màn ảnh, cùng sự nhiệt thành trong từng cảnh quay của Al Pacino, giúp khán giả hiểu được phần nào lý do tại sao dù vướng phải không ít bê bối và tai tiếng khi qua lại với giới mafia, Jimmy Hoffa từng được coi là quan trọng “không kém Tổng thống Mỹ” trong thập niên 1960 nhờ sự ủng hộ của hàng triệu công đoàn viên vốn là những tay lái xe tải rong ruổi trên mọi nẻo đường nước Mỹ.
 |
| Al Pacino là một thái cực khác, hấp dẫn không kém của bộ phim. |
Tuy có thể coi là hai cực đối lập của kịch bản The Irishman, nhưng sự ăn ý trong diễn xuất giữa Al Pacino và Robert De Niro đã làm nổi bật những góc cạnh khó nói trong tính cách của Frank Sheeran và Jimmy Hoffa, đồng thời tạo ra điểm nhấn cần thiết để giúp khán giả hiểu hơn, cảm hơn những khúc quanh định mệnh trong số phận hai người.
Sự tung hứng nhịp nhàng trong từng câu thoại, tình bạn có phần “bất bình thường” giữa Sheeran và Hoffa, có lẽ cũng làm khán giả nhớ lại những pha “đối thoại trong đối đầu” kinh điển mà Al Pacino và Robert De Niro từng đem tới trong tuyệt phẩm Heat (1995), và giúp họ quên rằng sau đó cả hai còn cùng diễn chung trong một tác phẩm rất dở là Righteous Kill (2008).
Hơi có chút đáng tiếc rằng nếu so với Al Pacino và Robert De Niro, Joe Pesci lại xuất hiện hơi lặng lẽ trong vai diễn quan trọng là tay anh chị Russell Bufalino - gã mafia bị nhiều người coi là đứng sau vụ mất tích bí hiểm của Jimmy Hoffa vào năm 1975.
Tất nhiên, “nốt trầm” của Pesci cũng có cái hay riêng khi nó giúp bộ ba diễn viên có thêm một sắc lạnh, một sự im lặng cần thiết để mô tả sự tàn nhẫn đến rợn người nhưng vẫn đầy toan tính của thế giới mafia. Đó là những điều khó lòng có thể mô tả bằng nắm đấm của Sheeran hay những bài diễn thuyết cuốn hút của Hoffa.
Điểm gợn lớn nhất của The Irishman nằm ở việc bộ phim sử dụng rất nhiều kỹ xảo điện ảnh (CGI) để “làm trẻ” khuôn mặt của cả ba nghệ sĩ cho phù hợp với độ tuổi của các nhân vật trên phim.
Tuy không ai có thể phủ nhận rằng các nghệ sĩ và kỹ sư kỹ xảo điện ảnh đã hết sức thành công trong việc quay ngược đồng hồ thời gian, nhưng nếu để ý kỹ, người xem vẫn có thể nhận ra khuôn mặt họ có chút gì đó thiếu sự sống, cơ mặt chưa đủ vẻ tự nhiên.
 |
| Nhiều khán giả hẳn sẽ liên tưởng tới Once Upon a Time in America sau khi theo dõi The Irishman. |
Kỹ xảo điện ảnh, cùng thời lượng rất dài có lẽ là những trở ngại chính của The Irishman khi đến với công chúng. Nhưng chỉ cần có một chút kiên nhẫn trong khoảng 30 phút đầu, chắc chắn bất cứ người yêu điện ảnh nào cũng nhận ra rằng họ đang được theo dõi một tác phẩm xuất sắc về tội ác, về xã hội, về cuộc sống, về con người của nước Mỹ trong giai đoạn lịch sử đầy biến động.
Cách kể chuyện mạch lạc, không lạm dụng chiêu trò câu kéo bằng các nút thắt mở hay bất ngờ không cần thiết, và sự chăm chút cho từng nhân vật đã giúp đạo diễn Martin Scorsese chứng tỏ rằng với The Irishman, ông vẫn là cái tên hàng đầu của dòng phim tội ác.
Phim chứa đựng tất cả đặc điểm tiêu biểu nhất trong phong cách nghệ thuật của Scorsese, từ những trường đoạn độc thoại của nhân vật chính, những cú bấm máy dài, cách mô tả bạo lực, hành động gãy gọn không màu mè giả dối, và tất nhiên là loạt nhân vật nhiều màu sắc, anh hùng mã thượng có, nhưng bi kịch thì cũng rất nhiều.
Rất dài, nói về cuộc đời của những tay anh chị giang hồ nước Mỹ, kể lại những câu chuyện bi tráng về tình bạn và sự phản bội, chạm tới những đổi thay trong lịch sử của quốc gia đa chủng tộc, The Irishman có lẽ dễ khiến người ta liên tưởng đến Once Upon a Time in America (1984) - tác phẩm cuối cùng trong sự nghiệp Sergio Leone.
Cũng có sự xuất hiện của bộ đôi Robert De Niro - Joe Pesci, Once Upon a Time in America tuy chẳng giành được giải thưởng nào đáng kể, cũng không thành công về mặt thương mại, nhưng mãi mãi đi vào lòng khán giả nhờ câu chuyện đầy đau xót về những số phận bị đè chặt bởi tội ác, về những tình bạn tưởng lâu bền nhưng cuối cùng vẫn bị huỷ hoại bởi lòng tham và sự mù quáng.
Những ai yêu thích Once Upon a Time in America năm xưa chắc chắn cũng sẽ yêu thích The Irishman bởi sự tương đồng ấy. Và đây là kiểu tác phẩm đáng để ủng hộ trong xu hướng làm phim thời hiện đại thích chạy theo kiểu dự án “mỳ ăn liền” hoặc thương hiệu nhằm chiều lòng số đông.
