|
Những bữa tiệc cuối năm hay cuộc gặp đầu năm mới chính là khoảnh khắc bạn đối diện với áp lực so sánh mạnh mẽ. Lắng nghe câu chuyện về thành tích hay mức thu nhập khủng từ người quen, bạn dễ nhìn lại bản thân và thấy mình thiếu thốn.
Dù đang lướt mạng xã hội và thấy hàng loạt hình ảnh người quen tận hưởng kỳ nghỉ lung linh, hay trò chuyện cùng người bạn cũ trên đường đi tới một cuộc vui chung, bạn sẽ bắt đầu so sánh mình với những người ấy.
Phương tiện truyền thông xã hội đã cho chúng ta những cách khác nhau để khoe khoang và so sánh với bạn bè, đồng nghiệp và thậm chí những người ta chưa từng gặp.
Bạn không phải người duy nhất mang cảm xúc đó, và các chuyên gia nói rằng có những cách hiệu quả để thoát khỏi "bẫy so sánh".
So sánh và ghen tỵ
Thực tế, nhu cầu so sánh của con người đã có từ hàng nghìn năm trước. Nhà trị liệu Juulia Karlstedt giải thích rằng tâm lý đó được "kết nối" vào bộ não của chúng ta, bởi nhận thức và điều chỉnh mình cho phù hợp với tiêu chuẩn xã hội là một lợi thế về mặt tiến hóa.
Nếu bạn làm tốt trong nhóm xã hội của mình, có nghĩa ta ít có khả năng bị đuổi ra ngoài. Việc bị gạt bỏ là án tử đối với tổ tiên của chúng ta khi chung sống trong các cộng đồng nhỏ, biệt lập.
Karlstedt cho biết: "Sự so sánh được thúc đẩy bởi nỗi sợ hãi và căng thẳng, vì vậy khi chúng ta ít có tác nhân gây căng thẳng và lòng tự trọng cao, ta thường ít so sánh mình với người khác hơn".
Cuối năm cũ, đầu năm mới là lúc thích hợp cho những cảm xúc này gia tăng, không chỉ bởi những cuộc gặp thường là "thời điểm phản chiếu" mà còn vì chúng ta tương tác với nhau nhiều hơn trong dịp này.
 |
| Chúng ta dễ so sánh và ghen tỵ với người khác khi lắng nghe về những điều mới trong cuộc sống của họ. |
Trong ngày hội ngộ, người ta khó nói với nhau về những chuyện khó khăn, thay vào đó họ sẽ chia sẻ về khoảnh khắc tuyệt vời trong năm vừa qua. Tình cờ là những điều đó (như chuyện họ mới được thăng chức, hay người đó vừa kết hôn) thường là cột mốc khiến ta bất an nếu chưa đạt được.
Lee Pycroft, nhà trị liệu tâm lý tại Goldster thời điểm chuyển giao chính là lúc người ta dễ so sánh và tuyệt vọng nhất.
"Gặp gỡ những người bạn cũ và người thân mà ta ít liên lạc, cộng với vô số bữa tiệc, lễ kỷ niệm và ảnh chụp có thể khiến một số người rơi vào vòng xoáy so sánh".
Theo Pycroft, dịp này mọi người muốn phô bày nhu cầu tình cảm, địa vị, sự chú ý và kết nối và chỉ tiết lộ những gì đang diễn ra tốt đẹp trong cuộc sống của họ. Nền văn hóa của chúng ta tôn vinh những điều đó.
Cách vượt bẫy so sánh
Để thoát khỏi vòng xoáy so sánh, Pycroft khuyên mỗi người nên phân tích "chính xác thì bạn đang so sánh mình với cái gì", bởi thành công của họ không thực sự liên quan đến bạn.
"Một số người có thể tin rằng nếu không có nhà, con cái, không kết hôn hay một tài khoản ngân hàng với số dư lớn vào độ tuổi nhất định có nghĩa họ là kẻ thấp kém. Điều chúng ta nên đặt câu hỏi là liệu mình có đang chạy theo đám đông không", Pycroft nói.
Huấn luyện viên tư duy Rebecca Barr của The Femalepreneur Coach cũng đồng ý với quan điểm trên.
"Chúng ta được tạo điều kiện để tuân theo một quan điểm rất tuyến tính về thành công. Hãy tự hỏi mình xem có đang so sánh vì họ có thứ mà bạn thực sự muốn, hay đó là thứ bạn không cần, cũng không hy vọng chạy theo kỳ vọng xã hội?", Barr chia sẻ.
 |
| Tập trung vào những thứ mình đang có là cách hiệu quả để thoát khỏi áp lực so sánh. |
Để tập trung vào những thứ bạn thực sự quan tâm, Pycroft khuyên mọi người nên "kiểm kê những điều đã đạt được trong năm thực sự có ý nghĩa với bạn, chú ý vào những điều tốt đẹp đang diễn ra" (Bạn cũng không cần chia sẻ nó trên mạng xã hội để kiếm lượt like).
Nếu biết có một số tình huống sắp xảy đến có thể gây ra cảm giác so sánh tiêu cực, "diễn tập tinh thần" là cách hữu ích để quản lý cảm xúc, cho phép bạn tham gia vào các cuộc trò chuyện với cảm giác mạnh mẽ.
"Hãy viết ra những gì bạn muốn sẽ diễn ra, chẳng hạn như cảm thấy bình tĩnh và thoải mái, đồng thời vận động tâm trí để tập trung vào giải pháp hơn. Hãy tưởng tưởng khi bản thân ở trong tình huống kích hoạt so sánh, cùng với cách bạn phản ứng khi đó".
Vì sự so sánh xuất phát từ sự tự so sánh, nên thực hành lòng biết ơn là phương pháp tốt để loại bỏ nó.
"Lòng biết ơn không có nghĩa là so sánh hơn thua hay làm mất giá trị cảm xúc của chúng ta. Nó có nghĩa hiện diện đầy đủ và tận hưởng những điều chúng ta có trong cuộc sống hơn là tập trung vào những điều chúng ta không có", Karlstedt nói.
'Giải oan' cho Gen Z
Tác giả của cuốn sách "Gen Z, Explained: The Art of Living in a Digital Age" (tạm dịch: Giải mã Gen Z: Nghệ thuật sống trong kỷ nguyên số) tin rằng đây là thế hệ lạc quan, có suy nghĩ nghiêm túc dù là người đang đi học, đi làm hay đã có gia đình. Nhóm tác giả cũng bác bỏ tuyên bố rằng thế hệ Z đang trưởng thành quá chậm hoặc thiếu kỹ năng tư duy phản biện. Họ nhận thấy thế hệ này đang phải chịu quá nhiều phán xét tiêu cực.
