|
|
Bao bì của trà sữa Chagee bị tố đạo nhái. Ảnh: Chagee. |
Nhiều nguồn thông tin cho rằng thương hiệu trà sữa nổi tiếng Trung Quốc Chagee có động thái gia nhập thị trường Việt Nam. Chuỗi trà sữa này đăng tin tuyển dụng một số vị trí tại Việt Nam.
Bên cạnh chiến lược gia nhập thị trường mới, thương hiệu trên còn gây chú ý bởi thiết kế bao bì tai tiếng. Quan sát từ xa, khách hàng dễ dàng nhận thấy bao bì của Chagee “quen quen”.
Khi nhãn hàng ra mắt bao bì vào năm 2022, cộng đồng mạng Trung Quốc lập tức lên tiếng tố hãng trà sữa đạo nhái hoa văn trên mẫu túi Book Tote nằm trong bộ sưu tập năm 2019 của nhà mốt danh tiếng Dior.
Tuy nhiên, Chagee nhanh chóng lên tiếng đính chính thông tin này, khẳng định thiết kế của nhãn hàng và thương hiệu thời trang Dior đến từ 2 nguồn cảm hứng khác nhau.
  |
Hoạ tiết trên bao bì ly trà sữa Chagee và túi xách Dior Book Tote có nhiều điểm tương đồng. Ảnh: Chagee, Dior. |
‘Lấy cảm hứng’ hay ‘đạo nhái’
Sau khi Chagee phát hành bao bì, nhiều khách hàng nhanh chóng so sánh vỏ ly trà sữa với chiếc túi Dior Book Tote, tạo nên cuộc tranh luận sôi nổi trên mạng xã hội.
Đứng trước nghi vấn đạo nhái, chuỗi trà sữa xứ Trung lập tức phản hồi. Theo đó, Chagee đến từ Vân Nam (Trung Quốc), luôn sử dụng các yếu tố liên quan đến văn hoá của vùng đất này làm bản sắc thương hiệu.
Trong khi mẫu túi Dior Tote Bag lấy cảm hứng từ vải Toile De Jouy của Pháp, bao bì Chagee lại lấy ý tưởng từ kỹ thuật nhuộm tie-dye của người Bạch Vân Nam. Đây là phương pháp nhuộm vải bằng cách cột thắt, tạo ra các mảng màu loang lổ, bất quy tắc.
Dù đưa ra lời giải thích về nguồn gốc của thiết kế bao bì, chuỗi trà sữa Trung Quốc vẫn nhận về phản ứng dữ dội liên quan đến vấn đề đạo nhái.
 |
| Cuộc tranh cãi xung quanh vấn đề đạo nhái bao bì của chuỗi trà sữa Chagee chưa có hồi kết. Ảnh: Chagee. |
Trên thực tế, ranh giới giữa “lấy cảm hứng” và “đạo ý tưởng” trong lĩnh vực sáng tạo được đánh giá là tương đối mong manh. Theo trang tin iPleaders thuộc tổ chức giáo dục luật pháp LawShikho, một nhà thiết kế, thương hiệu chân chính có thể lấy ý tưởng từ các tác phẩm ra đời trước và biến nguồn cảm hứng đó thành sản phẩm mang đậm dấu ấn cá nhân.
Tuy vậy, các nhà thiết kế cần nhận thức rõ ràng quy trình sáng tạo của bản thân, tránh “sao y bản chính”.
“Thi sĩ non tay thì bắt chước; thi sĩ lão luyện thì ăn cắp” (T. S. Eliot) là châm ngôn được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực nghệ thuật, bao gồm thời trang. Ý này cũng bị P. Picasso dùng lại với phát ngôn nổi tiếng của ông: “Hoạ sĩ giỏi thì sao chép, hoạ sĩ vĩ đại thì ăn cắp”.
Copyright User, tổ chức tại Anh hỗ trợ người làm nghệ thuật tiếp cận với luật bản quyền, cho biết một sản phẩm sáng tạo vi phạm luật khi “toàn bộ hoặc một phần quan trọng của thiết kế” được sao chép. Tuy nhiên, tòa án sẽ căn cứ vào bối cảnh, trường hợp cụ thể để xét xử và kết án.
Luật bản quyền chỉ bảo vệ ý tưởng chứ không bảo trợ cách thể hiện, triển khai ý tưởng đó. Vì thế, các nhà thiết kế hoàn toàn có quyền lấy cảm hứng từ tác phẩm khác, song phải chứng minh được sự đầu tư chất xám, kỹ năng, sức lao động trong sản phẩm của mình.
Không chỉ Chagee
Chagee không phải thương hiệu trà sữa duy nhất tại Trung Quốc bị tố đạo nhái thiết kế bao bì. Chính chuỗi trà sữa này cũng trở thành “nguồn cảm hứng” của hãng cà phê NOWWA Coffee.
Trong một chiến dịch tôn vinh di sản văn hóa Trung Quốc, NOWWA phát hành bao bì in hoa văn xanh - trắng đặc trưng của đồ gốm xứ Trung. Cốc, túi giấy và túi cách nhiệt của chuỗi cà phê đều sử dụng hoạ tiết này.
  |
Bao bì của NOWWA Coffee và Chagee cũng có nhiều điểm trùng hợp. Ảnh: NOWWA Coffee, Chagee. |
Khách hàng nhanh chóng nhận ra nhiều điểm tương đồng giữa bao bì của NOWWA và Chagee. Hoa văn đơn sắc và dải logo ở giữa túi, cốc là những chi tiết có sự trùng hợp lớn.
Sự trùng hợp trong thiết kế của NOWWA, Chagee và túi xách Dior khó có thể xem là ngẫu nhiên, theo Dao Insights. Điều đáng chú ý là chuỗi cà phê NOWWA cũng từng bị tố đạo nhái túi xách xa xỉ trước đó.
Vào tháng 8/2023, thương hiệu này hợp tác với Matteo M - cựu nhà thiết kế họa tiết của Gucci. Sản phẩm của cái bắt tay này là bao bì có nét tương đồng lớn với hoạ tiết Gucci Diamante nổi tiếng. Dải màu đỏ và xanh lá cây lập tức gợi liên tưởng đến nhà mốt Italy.
Xu hướng thời trang bền vững tăng dần qua các năm
Bắt đầu từ khoảng năm 2014, số lượt tìm kiếm “quần áo giá rẻ” bắt đầu giảm mạnh, trong khi cùng thời điểm này, số lượt tìm kiếm “quần áo bền vững” tăng mạnh. Trong cuốn Thế giới không rác thải, tác giả Ron Gonen cho rằng sự chú ý vào xu hướng phát triển bền vững trong ngành thời trang đang tăng đột phá dưới sự mở đường của những nhà tiên phong trong lĩnh vực thời trang bền vững như Stella McCartney, Eileen Fisher và Yvon Chouinard của Patagonia.
