|
|
Sau khi test huyết thanh không bị dị ứng, người dân được tiêm huyết thanh vào bắp tay hoặc mông. Ảnh: Duy Hiệu. |
Theo ThS.BS Nguyễn Tri Thức, Bệnh viện Phụ sản Nhi TP Đà Nẵng, bệnh dại là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất do virus gây ra, với tỷ lệ không qua khỏi gần như tuyệt đối nếu đã khởi phát triệu chứng.
Trong năm 2023, số người không qua khỏi vì bệnh dại ở Việt Nam tăng 17% so với năm trước. Chó là nguyên nhân chính (80%), kế đến là mèo (19%) và các động vật có vú khác như dơi, chuột, khỉ.
Virus dại xâm nhập vào cơ thể người qua vết cắn, liếm, cào… từ động vật mắc bệnh. Từ đó, virus theo các dây thần kinh ngoại vi lên đến hệ thần kinh trung ương, gây tổn thương nghiêm trọng và dẫn đến không qua khỏi. Thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ 10 ngày đến một năm, trung bình từ 20 đến 60 ngày tùy vị trí vết thương và khoảng cách đến hệ thần kinh trung ương.
Các triệu chứng thường gặp gồm thay đổi tính tình, lo lắng, sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và cuối cùng là ngưng thở, ngưng tim. Khi đã xuất hiện triệu chứng, bệnh nhân chỉ còn sống thêm 2-5 ngày.
Ngay sau khi bị động vật cắn, người dân cần rửa kỹ vết thương bằng xà phòng, thuốc sát khuẩn như povidine, oxy già, cồn… rồi đến cơ sở y tế để được tư vấn và tiêm phòng. Người dân không nên cào, rạch, đắp thuốc hay thực hiện các hành vi mê tín.
Phác đồ tiêm vaccine phòng dại thường gồm 5 mũi (ngày 0, 3, 7, 14, 28). Đây là khoảng thời gian cần thiết để cơ thể sản xuất đủ kháng thể trước khi virus kịp xâm nhập lên não.
Với những vết cắn sâu, ở vị trí nguy hiểm như đầu, mặt, cổ hoặc không thể theo dõi tình trạng con vật trong 10 ngày sau cắn, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm thêm huyết thanh kháng dại để giúp cơ thể có kháng thể tức thì.
Nhiều người lo ngại rằng tiêm vaccine hay huyết thanh phòng dại có thể gây mất trí nhớ, giảm thông minh hoặc ảnh hưởng hệ thần kinh. Tuy nhiên, theo bác sĩ Thức, đây là thông tin sai lệch không có cơ sở khoa học.
Các vaccine phòng dại thế hệ mới hiện nay đều đã được chứng minh an toàn, không gây hại thần kinh hay ảnh hưởng trí tuệ. Một số phản ứng nhẹ sau tiêm như sốt, mệt, đau cơ, nổi mẩn… chỉ là phản ứng miễn dịch bình thường của cơ thể khi tạo kháng thể. Tình trạng sốc phản vệ là cực kỳ hiếm gặp và có thể kiểm soát được nếu xử lý đúng cách.
Hiện, nhiều nước trên thế giới còn chủ động tiêm vaccine phòng dại cho người dân ngay cả khi chưa bị động vật cắn. Vaccine thế hệ mới cũng được chứng minh là an toàn cho phụ nữ mang thai, người đang cho con bú và cả trẻ nhỏ.
Trong cuốn sách Sống khỏe mạnh không phụ thuộc vào thuốc, giáo sư Ryoko Chiba cho rằng nguyên tắc cơ bản khi sử dụng thuốc trong cuộc sống thường ngày chính là “ngắn và cụ thể”. Khi nào bị bệnh thì uống thuốc. Hết bệnh thì nhanh chóng ngừng thuốc.
