Vì sao nhiều người cảm thấy buồn nôn khi đi xe điện?

Trong khi xe điện mang đến trải nghiệm lái êm ái và yên tĩnh hơn xe sử dụng động cơ đốt trong, nhiều hành khách lại chia sẻ cảm giác chóng mặt, buồn nôn khi cầm lái, hoặc thậm chí chỉ ngồi trên xe. Các nhà khoa học khẳng định hiện tượng say xe trong ôtô điện là hoàn toàn có thật và đang hiểu rõ nguyên nhân.

Đối với nhiều người, việc sử dụng xe điện trở thành một ám ảnh khi mang đến cảm giác buồn nôn mệt mỏi, trái ngược với mong đợi về một hành trình thư giãn mà loại phương tiện này mang đến.

Theo The Guardian, hiện tượng này liên quan chặt chẽ đến cách bộ não con người xử lý các tín hiệu từ âm thanh, độ rung và chuyển động khi xe di chuyển – những tín hiệu mà chúng ta đã quen thuộc suốt hàng chục năm qua với xe động cơ đốt trong. Khi chuyển sang môi trường chuyển động mới như xe điện – thiếu vắng âm thanh động cơ, ít rung động, và phanh tái tạo liên tục – bộ não phải "học lại" cách cảm nhận chuyển động, dẫn đến phản ứng say xe.

Một điểm then chốt khác nằm ở cách người lái điều khiển xe điện. Những mẫu xe này có đặc trưng mô-men xoắn cực đại được truyền ngay lập tức, khiến xe có thể tăng tốc rất nhanh, đặc biệt ở tốc độ thấp. Những tài xế mới chuyển sang các mẫu xe thuần điện có thể chưa quen với chân ga nhạy, dễ gây cảm giác giật cục cho hành khách.

Theo lý giải của các nhà khoa học, hiện tượng này đến từ việc não bộ con người đã quen với các chuyển động và tần số đặc trưng của các mẫu xe sử dụng động cơ đốt trong từ nhỏ, khiến việc sử dụng xe điện trở nên "lạ lẫm" hơn.

Hệ thống phanh tái tạo – nhất là khi sử dụng chế độ "một bàn đạp" – khiến xe giảm tốc ngay khi nhấc chân khỏi ga. Dù quá trình này giúp tiết kiệm năng lượng và hạn chế dùng phanh cơ học, nhưng lại tạo cảm giác giảm tốc kéo dài và bất ngờ, một yếu tố góp phần gây buồn nôn.

William Emond – nghiên cứu sinh Tiến sĩ chuyên nghiên cứu về chứng say xe – lý giải rằng: "Hiện tượng say xe trên xe điện có thể do thiếu kinh nghiệm trước đó, cả từ vai trò tài xế lẫn hành khách, khiến não bộ không ước lượng chính xác được các lực chuyển động. Giống như khi con người trải nghiệm môi trường không trọng lực, hầu như ai cũng sẽ cảm thấy choáng váng vì não chưa từng học cách thích nghi với loại chuyển động đó".

Phong cách vận hành xe điện cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến cảm giác buồn nôn khi sử dụng loại phương tiện này, nhất là hệ thống phanh tái tạo hay chức năng sử dụng một bàn đạp ga (One-pedal driving).

Một số chuyên gia đề xuất các hãng xe có thể sử dụng các tín hiệu thị giác, chẳng hạn như hệ thống đèn nội thất thay đổi theo trạng thái vận hành (tăng tốc, giảm tốc...) nhằm giúp não bộ dự đoán trước chuyển động sắp xảy ra, từ đó giảm cảm giác lạ lẫm và say xe.