Ngày 27/9 tại TP.HCM, Hệ thống Tiêm chủng VNVC ra mắt và triển khai tiêm vaccine phòng virus hợp bào hô hấp (RSV) do Tập đoàn Pfizer (Mỹ) sản xuất. Vaccine được chỉ định tiêm cho thai phụ tuần 24-36 để truyền kháng thể thụ động, bảo vệ trẻ trong 6 tháng đầu đời và cho người từ 60 tuổi trở lên nhằm phòng ngừa chủ động bệnh lý hô hấp do RSV.
 |
| Nhiều mẹ bầu đến tiêm vaccine RSV tại VNVC khi vừa ra mắt và tham dự hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức trên toàn quốc ngày 27/9. Ảnh: Mộc Thảo. |
Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết theo các nghiên cứu, RSV là loại virus ác tính gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản nặng, khiến trẻ nhỏ và người cao tuổi phải nhập viện, nguy cơ tử vong. Nghiên cứu tại bệnh viện cho thấy RSV chiếm 51-78% các trường hợp nhập viện, phần lớn trẻ dưới 12 tháng tuổi.
Trẻ mắc RSV có thể đối mặt với di chứng lâu dài như thở khò khè, hen suyễn, suy giảm chức năng phổi. Ở người cao tuổi, RSV còn làm trầm trọng các bệnh lý mạn tính như tim mạch, gan, thận, phổi mạn tính, đái tháo đường…; tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Trong khi đó, bệnh hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Vì vậy, nhiều nhà khoa học và tập đoàn dược phẩm vaccine đã “chạy đua” để nghiên cứu và phát triển các loại vaccine tiên tiến chống lại RSV.
Bác sĩ Chính cho biết bên cạnh vaccine phòng RSV tiêm cho mẹ bầu và người cao tuổi, trong thời gian tới, VNVC sẽ tiếp tục nỗ lực đưa về thêm các loại vaccine và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ những tập đoàn vaccine và dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm bảo vệ trẻ nhỏ và người trưởng thành.
Vaccine phòng RSV của Pfizer ra mắt lần đầu vào năm 2023. Tính đến tháng 9/2025, vaccine được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước, sử dụng cho phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có bệnh nền.
Vaccine ứng dụng công nghệ protein tái tổ hợp nhắm vào hai phân nhóm phổ biến và nguy hiểm nhất là RSV-A và RSV-B. Vaccine được chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho thai phụ trong tuần 24-36 của thai kỳ và người lớn từ 60 tuổi trở lên.
 |
| Người cao tuổi được bác sĩ khám sàng lọc trước khi tiêm ngừa tại VNVC. Ảnh: Mộc Thảo. |
Các dữ liệu cho thấy tiêm vaccine RSV trong thai kỳ giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng, phải chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi. Với người cao tuổi, vaccine cho thấy hiệu lực giảm đến 88,9% nguy cơ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên sau tiêm và duy trì bảo vệ kéo dài so với nhóm không tiêm.
Đến VNVC Hoàng Văn Thụ, TP.HCM tiêm vaccine RSV, chị Trần Thị Thanh Phương (32 tuổi) cho biết bản thân là bác sĩ sản khoa, hiện mang thai ở tuần thứ 34. Chị tìm hiểu và biết RSV là nguyên nhân gây nhập viện hàng đầu, biến chứng nặng ở trẻ, nhất là giai đoạn từ khi sinh ra đến 6 tháng tuổi.
“May mắn là Việt Nam đã có vaccine phòng RSV và tôi đang đúng tuổi thai có thể tiêm ngừa, giúp con được bảo vệ ngay khi chào đời”, chị Phương chia sẻ.
 |
| Chị Trần Thị Thanh Phương tiêm vaccine phòng RSV tại VNVC Hoàng Văn Thụ, TP.HCM. Ảnh: Mộc Thảo. |
RSV lây lan nhanh qua đường hô hấp khi hít phải hoặc tiếp xúc giọt bắn chứa virus trên bề mặt như mặt bàn, ghế, sàn nhà, thành giường… Trẻ mắc RSV thường khởi phát triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi, quấy khóc. Bệnh có thể diễn biến bất ngờ khiến trẻ sốt cao, co giật, tím tái, bỏ bú, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, suy hô hấp và dẫn đến tử vong. Khoảng 70% trẻ nhiễm RSV trong năm đầu đời và hầu hết trẻ nhiễm RSV trước 2 tuổi.
WHO ước tính mỗi năm, RSV gây ra 3,6 triệu ca nhập viện liên quan đến RSV và khoảng 100.000 ca tử vong do RSV ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới, gần 50% trẻ tử vong do RSV xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.
Tại Việt Nam, virus RSV lưu hành quanh năm và bùng phát mạnh vào mùa mưa. Hàng năm, nhiều bệnh viện ghi nhận trẻ nhập viện vì viêm phổi, viêm tiểu phế quản và các ca tử vong do RSV. Hơn 70% trẻ nhập viện do RSV là trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, không chỉ ở nhóm sinh non hay có bệnh nền.
 |
| Hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức trên toàn quốc ngày 27/9 thu hút đông đảo mẹ bầu tham dự. Ảnh: Mộc Thảo. |
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết nghiên cứu chỉ rõ thai phụ nhiễm RSV tăng nguy cơ viêm phổi, tiền sản giật, sinh non trước 37 tuần. Trẻ sinh non bị nhiễm RSV có nguy cơ tử vong do virus cao gấp ba lần so với trẻ sinh đủ tháng, đồng thời tỷ lệ nhập viện, phải hồi sức và suy hô hấp cũng cao hơn. RSV lây lan rất dễ dàng, hầu hết trẻ nhiễm trong 2 năm đầu đời trong khi hệ miễn dịch trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện và hoàn toàn phụ thuộc kháng thể thụ động từ mẹ.
Các tổ chức y khoa trên thế giới như CDC, Hội Sản Phụ khoa Mỹ (ACOG) và nhiều thử nghiệm lâm sàng đều đánh giá và chứng minh vaccine RSV an toàn cho cả mẹ và thai nhi. “Đây là bước tiến vượt bậc của y học dự phòng trong sản khoa, phù hợp khuyến cáo quốc tế, góp phần giảm trẻ sơ sinh nhập viện, tử vong, giảm gánh nặng điều trị cho gia đình và xã hội”, bác sĩ Mỹ Nhi cho biết.
 |
| Một trong những lô vaccine RSV đầu tiên về đến hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế của VNVC. Ảnh: Mộc Thảo. |
Các chuyên gia đánh giá trước đây, Việt Nam thường chỉ tiếp cận nhiều loại vaccine sau hàng chục năm sử dụng trên thế giới. Việc VNVC phối hợp cùng hãng vaccine toàn cầu Pfizer đưa vaccine RSV về Việt Nam sau 2 năm, khi vaccine này được sử dụng rộng rãi trên thế giới, lần nữa thể hiện vai trò tiên phong trong lĩnh vực tiêm chủng vaccine tại Việt Nam của VNVC và bước tiến lớn của y học dự phòng trong nước. Điều này mở ra cơ hội bảo vệ sớm và hiệu quả cho trẻ em và người cao tuổi trước gánh nặng do RSV gây ra.
