Báo cáo từ IFC - thành viên của nhóm Ngân hàng thế giới, tổ chức phát triển hệ thống chứng nhận công trình xanh EDGE - cho biết 50% nhà xây dựng đều cho rằng chi phí cao là trở ngại lớn trong việc mở rộng công trình xanh tại Việt Nam. Trong đó, thiếu nguồn đầu tư là yếu tố khiến công trình xanh hiện nay còn hạn chế.
Thách thức trong “xanh hoá” đại học
Chi phí không phải rào cản duy nhất, bởi theo ARDOR Green - đơn vị tư vấn công trình xanh tại Việt Nam, với dự án mới được thiết kế và xây dựng tối ưu, việc xanh hóa hoàn toàn khả thi khi mức gia tăng chi phí chỉ khoảng 1% so với tổng mức đầu tư ban đầu.
Do đó, Đặng Hoàng Long - chuyên gia về thiết kế bền vững tại ARDOR Green -cho rằng xanh hóa đại học còn chậm bởi nhận thức và năng lực triển khai chưa đồng bộ, thiếu đội ngũ chuyên môn về công trình xanh, thiếu cơ chế khuyến khích và chính sách hỗ trợ chuyên biệt… Tuy nhiên, theo ARDOR Green, xanh hóa là bước đi tất yếu vì tương lai bền vững hơn, mà môi trường giáo dục luôn là nền tảng.
 |
| Xanh hóa đại học còn gặp nhiều rào cản từ chi phí, sự không đồng nhất trong nhận thức, năng lực, chuyên môn và cơ chế liên quan. |
Xu hướng xanh hóa đã được nhiều trường đại học hàng đầu thế giới đầu tư quy mô lớn và triển khai đồng bộ trên toàn hệ thống.
Trong đó, Đại học Stanford (Mỹ) xây dựng hệ thống năng lượng giảm 80% khí nhà kính, dùng 100% điện tái tạo từ năm 2022 và đặt mục tiêu net-zero (phát thải ròng bằng 0) đến năm 2050. Đại học Oxford (Anh) cũng cam kết đạt net-zero carbon và tăng đa dạng sinh học ròng vào năm 2035 với Quỹ bền vững lên đến 200 triệu bảng Anh.
Ở châu Á, Đại học Quốc gia Singapore (NUS) ra mắt cụm công trình đầu tiên hướng tới mục tiêu net-zero, gồm 3 tòa nhà với giải pháp tái sử dụng công trình cũ và áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng tiên tiến. Đồng thời, NUS thành lập trung tâm liên ngành NUS Cities nhằm phát triển giải pháp đô thị bền vững và đáng sống cho Singapore. Ngoài ra, Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) áp dụng mô hình đại học xanh toàn diện từ năm 1998. Khuôn viên trường duy trì hơn 57% diện tích xanh, thực hiện tiết kiệm năng lượng và giảm ô nhiễm.
Tại Việt Nam, trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) là một trong những trường tiên phong theo đuổi giá trị xanh kể từ ngày đặt nền móng đầu tiên.
 |
| BUV là một trong những đơn vị giáo dục tiên phong trong công cuộc xanh hóa. |
Với chiến lược phát triển bền vững toàn diện, BUV không chỉ chú trọng xây dựng cơ sở hạ tầng xanh, mà còn coi trường học là môi trường hình thành ý thức và trách nhiệm môi trường cho thế hệ trẻ. Giáo sư Rick Bennett - Phó hiệu trưởng kiêm Phó chủ tịch BUV - khẳng định trường muốn trở thành hình mẫu thực tiễn để truyền cảm hứng cho sinh viên trong việc bảo vệ môi trường.
Minh chứng cho điều này là việc BUV trở thành trường đại học hiếm hoi tại Việt Nam đạt chứng chỉ EDGE Nâng cao (tiêu chuẩn công trình xanh quốc tế) cho cả 2 giai đoạn khuôn viên, với mức yêu cầu tiết kiệm năng lượng tại chỗ ít nhất 40% so với công trình thông thường.
Từ không gian bền vững đến thế hệ sống trách nhiệm
Hành trình xanh hóa của BUV ghi dấu ấn của ARDOR Green - đối tác tư vấn thiết kế đồng hành từ giai đoạn đầu. Đại diện đơn vị chia sẻ ngay khi khái niệm như giảm tiêu thụ năng lượng, giảm khí thải carbon và tiết kiệm nước với trường đại học còn chưa phổ biến, BUV đã đặt ra yêu cầu này với đơn vị tư vấn.
“Chúng tôi thấy vui khi một trường đại học đặt tiêu chí bền vững lên hàng đầu. Từ hành lang sử dụng thông gió tự nhiên, hệ thống điều hòa hiệu suất cao, thiết kế thụ động tinh tế, đến việc lựa chọn kỹ lưỡng từng thiết bị… đều được cân nhắc tỉ mỉ. Sự đồng hành của chúng tôi trong cả 2 giai đoạn không chỉ dừng lại ở tối ưu kỹ thuật, mà còn lan tỏa tinh thần tiên phong, minh chứng cho môi trường học tập bền vững”, đại diện ARDOR Green phát biểu.
 |
| BUV đề cao yêu cầu về xanh hóa. |
Chia sẻ tại buổi lễ trao chứng nhận EDGE Nâng cao cho BUV ở cả 2 giai đoạn của khuôn viên, đại diện IFC - thành viên nhóm Ngân hàng thế giới - đánh giá cao nỗ lực của BUV: “Sáng kiến xanh tại BUV kiến tạo môi trường học tập bền vững, góp phần nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động vì môi trường trong cộng đồng sinh viên. Việc khuôn viên của trường đạt chứng nhận EDGE Nâng cao đã đưa trường vào nhóm các đơn vị tiên phong phát triển bền vững tại Việt Nam. Nỗ lực này giúp tiết kiệm hàng triệu kWh điện, hàng nghìn m3 nước và giảm tới 112.000 tấn khí thải CO2 mỗi năm”.
Đặc biệt, BUV chú trọng xây dựng không gian thân thiện người khuyết tật. Từ lối đi, thang máy đến phòng vệ sinh và bàn học đều được thiết kế để đảm bảo khả năng tiếp cận dễ dàng cho xe lăn.
Với tầm nhìn kiên định, BUV hướng tới củng cố vị thế đại học xanh hàng đầu khu vực, trở thành chất xúc tác cho chuyển đổi xã hội. Trường đặt mục tiêu lắp đặt pin mặt trời vào năm 2026 và hướng tới trở thành đại học tiên phong trung hòa carbon tại Việt Nam.
Không chỉ là công trình thân thiện môi trường, không gian xanh tại BUV còn phục vụ sứ mệnh giáo dục bền vững. Bà Nguyễn Thị Vĩnh Thủy - Giám đốc điều hành cấp cao - nhấn mạnh rằng phát triển bền vững là trọng tâm trong chương trình giảng dạy của trường, thông qua các học phần về đạo đức doanh nghiệp và du lịch có trách nhiệm.
 |
| BUV mong muốn trở thành hình mẫu thực tiễn về phát triển xanh bền vững. |
BUV tích hợp nguyên tắc xanh vào chương trình giảng dạy, đồng thời khuyến khích cán bộ, sinh viên tham gia bảo vệ môi trường. Sinh viên được tham gia nhiều hoạt động thông qua chương trình Nâng cao năng lực và phát triển kỹ năng xã hội (PSG) liên quan đến phát triển bền vững.
Đây là xu thế chung của giáo dục toàn cầu. Tại các cường quốc giáo dục, phát triển bền vững đã trở thành định hướng quan trọng. Các trường không chỉ “xanh” về thiết kế, mà còn tích hợp vào chiến lược vận hành và nội dung học thuật. Đón đầu xu hướng toàn cầu, BUV dần trở thành hình mẫu đại học “xanh” toàn diện tại Việt Nam qua hạ tầng, trong triết lý vận hành và chiến lược đào tạo. Nỗ lực này khẳng định vị thế tiên phong của BUV trong phát triển bền vững, góp phần đặt nền móng cho hướng đi mới của giáo dục đại học Việt Nam.
