Mở ứng dụng quản lý tài chính cá nhân trên điện thoại, Vân Trang (25 tuổi, phường Thạnh Mỹ Tây, TP.HCM) quyết định xây dựng bảng kế hoạch chi tiêu cụ thể vào dịp cuối năm nay. Những tháng cuối năm ngoái, cô từng tá hỏa khi phát hiện tiêu gấp 2-3 lần ngày thường.
Vé máy bay về Hà Nội ăn Tết và quà cáp biếu gia đình chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách. Cô không chỉ về quê một mình, mà còn đem theo thú cưng, khiến chi phí di chuyển lên đến hơn 10 triệu đồng khứ hồi. Ngoài ra, Trang ít khi về thăm nhà trong năm, muốn biếu bố mẹ một khoản lớn dịp này.
Bên cạnh việc tính toán trước để kiểm soát chi tiêu, Vân Trang cũng nỗ lực gia tăng thu nhập dịp cuối năm để thoải mái mở ví. Cụ thể, cô cố gắng hoàn thành vượt mức KPIs (chỉ tiêu) được giao, chờ thưởng quý, thưởng năm xứng đáng.
“Tôi đi làm vất vả cả năm, cũng muốn dư dả sắm sửa cho bản thân và gia đình một chút dịp này”, Trang chia sẻ với Tri Thức - Znews.
Tiêu dùng luôn là vấn đề lớn đối với người trẻ sinh sống tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM dịp cuối năm. Các khoản tiệc tùng, mua sắm, vé máy bay, tàu xe khiến chi tiêu những tháng này đội lên nhiều lần.
Trong khi một số tìm cách gia tăng nguồn thu để thoải mái chi trả, nhiều người lại sử dụng thẻ tín dụng, quyết định tiêu trước trả sau.
 |
| Nhiều khoản tiêu dùng phát sinh dịp cuối năm, khiến người trẻ phải đối mặt với bài toán tài chính. Ảnh minh hoạ: Phương Lâm. |
Tiệc tùng, trả nợ
Trong khi Vân Trang tốn kém cho vé máy bay và quà cáp tặng gia đình, Đức Thành (30 tuổi, phường An Khánh, TP.HCM) lại phải đối mặt với những hóa đơn tiệc tùng dịp cuối năm. Anh tốn trung bình 2-3 triệu/buổi gặp gỡ.
Với công việc của một chuyên viên kinh doanh, Thành cần xây dựng, phát triển và duy trì các mối quan hệ. Cuối năm, anh cũng phải trích ra một khoản từ thù lao của mình để mời đối tác, khách hàng ăn uống, tiệc tùng, coi đây là khoản “đáp lễ”.
Hơn nữa, các doanh nghiệp thường quyết định ngân sách hợp tác cho năm sau vào dịp này, thúc đẩy hoạt động gặp mặt thường xuyên.
“Đỉnh điểm, tôi từng phải sử dụng 7 triệu đồng tiền cá nhân để mời đối tác ăn uống, song ‘tặc lưỡi’ cho qua vì hiểu quy tắc ‘có qua có lại’”, Thành nói.
 |
| Hồng Hà ưu tiên mục đích trả nợ trong năm nay, hạn chế sắm sửa cho bản thân. |
Ngoài ra, anh cũng tranh thủ gặp gỡ bạn bè trong những tháng cuối năm, cố gắng duy trì mối quan hệ. Nhiều người bạn thường xuyên đi công tác, chỉ có thời gian tụ tập trong dịp này.
Đối với các buổi tiệc tùng với bạn bè, chi phí thường được chia đều. Tuy nhiên, thỉnh thoảng Thành cũng trả cho một số bạn nữ trong nhóm. Mặc dù nhiều lần đau đầu xoay sở tài chính cho khoản chi này, anh coi đây là chi phí cơ hội, khoản đầu tư xứng đáng vào các mối quan hệ.
Với Hồng Hà (28 tuổi, phường Ba Đình, Hà Nội), một khoản chi tiêu lớn dịp cuối năm được dùng cho mục đích trả nợ gia đình, bạn bè. Cô quyết định vay người thân để mua xe và sửa nhà trong năm nay.
“Tôi không muốn vay ngân hàng vì lo ngại về lãi suất. Tuy nhiên, những khoản nợ người thân cần chi trả trước cuối năm. Ai cũng có xu hướng thu tiền về trước Tết”, Hà nói.
Cô cho biết tương đối căng thẳng trong những tháng này. Dù gia đình, bạn bè chưa ráo riết đòi nợ, Hồng Hà vẫn cảm thấy áp lực vô hình.
Cô dự định dồn toàn bộ khoản thưởng Tết và thu nhập từ các side job (công việc phụ) để trả cho người thân. Do đó, Hà không chi tiêu nhiều cho bản thân dịp cuối năm, hạn chế ăn uống hàng quán, sắm sửa váy áo, mỹ phẩm.
Ưu tiên tài chính trong năm nay của cô nằm ở mục đích trả nợ, tránh kéo dài khoản vay mượn sang năm sau.
Chật vật xoay tiền cuối năm
Để gom góp tiền bạc chi trả nợ nần, Hồng Hà tích cực nhận thêm dự án thiết kế bên ngoài từ tháng 10. May mắn, các chiến dịch truyền thông, chương trình diễn ra nhiều vào dịp cuối năm, gia tăng nhu cầu sử dụng ấn phẩm thiết kế.
Cô hy sinh toàn bộ thời gian buổi tối và cuối tuần để thực hiện các công việc này, hy vọng gia tăng nguồn thu nhập nhanh chóng. Hà thường xuyên ngồi trước màn hình máy tính đến 0h mỗi ngày, hạn chế gặp gỡ bạn bè, cũng từ bỏ thói quen đi tập gym đều đặn 3 buổi/tuần.
“Tôi hiểu rằng tình trạng quá tải công việc này tất yếu gây ra hậu quả về sức khỏe thể chất và tinh thần. Nhưng đây chỉ là giai đoạn ngắn, đến Tết tôi sẽ có thời gian nghỉ ngơi”, Hà tâm sự.
 |
| Quẹt thẻ tín dụng trở thành phương án giảm bớt áp lực tài chính cho người trẻ. Ảnh minh hoạ: Phương Lâm. |
Trong khi Hồng Hà chăm chỉ “cày cuốc”, Đức Thành lại quẹt thẻ tín dụng để thanh toán các hóa đơn tiệc tùng. Vì thế, chuyên viên kinh doanh này cũng phải tìm kiếm những địa điểm ăn chơi chấp nhận hình thức thanh toán trên.
Chia sẻ với Tri Thức - Znews, Đức Thành cho biết nhận được chi phí tiếp khách từ phía công ty hàng tháng. Vì vậy, anh quyết định “ứng trước” cho doanh nghiệp thông qua thẻ tín dụng cá nhân.
Thành dự định tiêu trước, rồi sử dụng phần tiền trợ cấp sang năm của công ty để chi trả dần cho ngân hàng. Hơn nữa, việc chi tiêu qua thẻ tín dụng cũng nhận được một số ưu đãi, giúp giảm áp lực tiêu dùng những tháng cuối năm.
Tuy nhiên, chuyên viên kinh doanh này cũng tự nhắc nhở bản thân tránh rơi vào “bẫy quẹt thẻ”. Anh tuyệt đối không sử dụng phương thức thanh toán này khi mua sắm cho cá nhân hoặc gia đình.
“Tôi cần nhìn thấy số tiền bị trừ đi trong tài khoản thực tế để dừng lại, không ‘vung tay quá trán’ rồi ôm nợ đến năm sau”, Thành nói.
3 ác mộng tài chính thường trực của người trẻ
Nhiều người trẻ hiện phải đối mặt với 3 vấn đề tài chính chính: thiếu hụt tiền bạc do chi tiêu vượt kế hoạch trước các cám dỗ mua sắm trực tuyến; lâm vào nợ nần vì sử dụng thẻ tín dụng và các hình thức vay tiêu dùng dễ dãi; và làm việc quần quật nhưng không đạt được mục tiêu tài chính đề ra. Để giải quyết những vấn đề này, cuốn sách Làm chủ tiền bạc từ khi còn đi học của TS Vũ Minh Tú cung cấp các phương pháp quản lý tài chính cá nhân hiệu quả, giúp người trẻ kiểm soát chi tiêu, tránh nợ nần và đạt được mục tiêu tài chính.
