Trước đây, những tâm sự, bí mật sâu thẳm của bệnh nhân thường chỉ được chia sẻ trong giới hạn an toàn của văn phòng bác sĩ.
Tuy nhiên, ngày nay, với sự tốc độ phát triển của các phương tiện truyền thông, nhiều nhà trị liệu đã sử dụng không gian trực tuyến để thảo luận về vấn đề sức khỏe tâm thần và tiết lộ những chi tiết trong cuộc trò chuyện với người bệnh.
Để được phép sử dụng chất liệu đó, người đăng tải cần có được sự chấp thuận và chữ ký trên các mẫu đơn của bệnh nhân trong việc lồng ghép trường hợp của họ với nội dung video, theo Washington Post.
Ngoài ra, bên khai thác câu chuyện còn phải cam kết bảo mật thông tin nhận dạng, tránh làm lộ tên tuổi của đối phương. Mọi người vẫn có thể nhìn thấy các câu chuyện của họ, từ cuộc chia tay đau đớn đến mối quan hệ rắc rối với cha mẹ, trên TherapyTok (một xu hướng của TikTok).
Tận dụng "vùng xám"
Một số nhà trị liệu xem đây là cách để giúp đỡ nhiều người hơn bằng cách chia sẻ giải pháp hữu hiệu trong một xã hội đang tồn tại những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tinh thần.
Tuy nhiên, điều này cũng tạo nên lo lắng về việc họ sẽ đặt tính lan truyền, hút view lên trên lợi ích tốt nhất của bệnh nhân.
Từ trước đến nay, các bác sĩ và chuyên gia về tâm thần luôn thận trọng trong việc bảo vệ quyền riêng tư của người bệnh, chỉ sử dụng những ví dụ tổng hợp khi phát biểu tại các hội nghị, trên tạp chí và sách.
Thế nhưng, TikTok là một sân chơi hoàn toàn mới và các nhà hoạch định chính sách đang phải vật lộn để theo kịp công nghệ.
Hiệp hội Tâm lý Mỹ đã đưa ra một bộ nguyên tắc truyền thông xã hội không ràng buộc vào năm 2021. Tuy nhiên, nó không đề cập đến vấn đề tiết lộ các cuộc trò chuyện ẩn danh hoặc khái quát của khách hàng trên TikTok.
“Khi soạn thảo các hướng dẫn về mạng xã hội, tôi cho rằng họ không nghĩ đến việc một nhà trị liệu có thể sử dụng TikTok với mục đích gì. Không có hệ thống kiểm soát bao quát nào để đảm bảo rằng nhóm này không vi phạm đặc quyền và tính bảo mật cá nhân”, Vaile Wright, Giám đốc cấp cao tại APA, nói.
Jessa White, cố vấn sức khỏe tâm thần, cho biết cô hy vọng những video của mình sẽ giúp mọi người tìm hiểu cách thức hoạt động của các liệu pháp tâm lý.
Một định dạng phổ biến khác là các đoạn hội thoại, với nội dung gần gũi, dễ hiểu giữa 2 bên để người xem không mất quá nhiều thời gian để tiếp thu.
Trong một bài đăng gần đây, White đã thực hiện cách này để an ủi một bệnh nhân cần giúp đỡ thoát khỏi những suy nghĩ tiêu cực.
Hiện cô có hơn 170.000 người theo dõi trên nền tảng công nghệ chia sẻ video ngắn. Một số đoạn clip của cô thu hút gần 3 triệu lượt xem.
 |
| Mạng xã hội thuộc ByteDance đang tạo ra ngày càng nhiều nội dung về sức khỏe tâm thần. Ảnh: SCMP. |
Nhiều nhà trị liệu trên TikTok đang quan tâm đến việc sáng tạo nội dung. Họ thường lấy ý tưởng từ trí tưởng tượng hoặc kinh nghiệm hành nghề sau khi đảm bảo bệnh nhân đã ký vào các biểu mẫu đồng ý.
“Các đoạn hội thoại của tôi trên mạng rất mơ hồ và cởi mở đến mức chúng có thể nói về bất kỳ ai. Tôi chưa bao giờ lấy cảm hứng từ một trường hợp thực tế”, Courtney Tracy, người có 1,8 triệu follower, cho biết.
Quy tắc đạo đức của các nhà trị liệu cấm chia sẻ thông tin liên quan đến danh tính bệnh nhân. Tuy nhiên, bất kỳ ai cũng có thể nhìn thấy họ trong các video, ngay cả khi nó không nói về họ.
“Tôi đăng những đoạn hội thoại trong buổi trị liệu lên mạng vì cảm thấy độc giả đều học được gì đó từ vài chi tiết này. Mọi người đến văn phòng của tôi đều biết rằng miễn là danh tính của họ được bảo vệ, họ có thể sẽ xuất hiện trong một cuốn sách, podcast hoặc mạng xã hội”, Lori Gottlieb, nhà tâm lý học, bày tỏ.
Gottlieb nói rằng việc chia sẻ các phiên bản của cuộc trò chuyện trên Internet giúp khách hàng cảm thấy bớt cô đơn hơn và “dân chủ hóa liệu pháp”.
Đơn chấp thuận không rõ ràng
Trong mẫu đơn mà Courtney Tracy gửi đến bệnh nhân có nội dung: “Chúng tôi sử dụng các tài khoản mạng xã hội để tiếp thị hoạt động và cung cấp giáo dục tâm lý cho nhiều đối tượng hơn. Bạn có thể theo dõi các tài khoản này và tương tác với chúng theo ý muốn”.
Tracy cũng hứa rằng cô ấy sẽ không nhấn follow hoặc tương tác với khách hàng và tiết lộ bất kỳ thông tin nhận dạng nào để phát triển nội dung trực tuyến.
Nhưng nhiều người trẻ cho hay họ không có khả năng hiểu hết các bản chấp thuận một cách chi tiết.
“Thế hệ Z đang phải vật lộn với sức khỏe tâm thần và khao khát được điều trị, họ không thực sự đọc những văn bản này”, Maria Hernandez, sinh viên 21 tuổi chuyên ngành kinh doanh âm nhạc tại Đại học Bentley, nói.
Cô đã điều trị với bác sĩ cá nhân hơn 1,5 năm. Nếu được đề nghị sử dụng câu chuyện của mình, Hernandez sẽ đồng ý, miễn là nó giúp ích cho những người khác.
Một số nhà đạo đức lo lắng về việc các nhà trị liệu có mặt trên TikTok và không nghĩ rằng các biểu mẫu cung cấp đủ tính bảo mật.
“Nếu một bác sĩ trên TikTok yêu cầu bệnh nhân làm như vậy, họ nên cân nhắc việc bỏ ngành y và trở thành người có ảnh hưởng trên mạng xã hội”, Dominic Sisti, phó giáo sư về chính sách y tế tại Đại học Pennsylvania, nhận xét.
 |
| Nhiều nhà trị liệu gặp hậu quả năng nề khi chia sẻ quan điểm của mình trên mạng. Ảnh: New York Post. |
Không phải tất cả những gì được chia sẻ qua video đều thực tế. Một số trong đó đã được thêm thắt các yếu tố để phần nội dung trở nên kịch tính hơn.
“Quan điểm của tôi với cách làm này là không giúp được gì cho bệnh nhân. Chúng được tạo ra nhằm mục đích giúp đỡ các chuyên gia, nhà trị liệu, KOL nhiều hơn”, ông nói.
Một số nhân viên y tế đã phải đối mặt với những hậu quả nghề nghiệp khi sử dụng TikTok.
4 y tá tại một bệnh viện ở Atlanta (Mỹ) đã bị kỷ luật và cho nghỉ việc vào tháng 12/2022 trước phản ứng dữ dội về video đề cập đến các bà mẹ mới, người đang mang thai.
Mùa hè năm ngoái, nhà trị liệu Shabree Rawls đã đăng một đoạn clip chỉ trích trí tuệ cảm xúc của đàn ông da đen. Sau khi nó lan truyền, Shabree đã bị sa thải và phải đối mặt với các vụ quấy rối.
Tuổi 17, sức khỏe tinh thần của mình tuột dốc trầm trọng
"Năm 17 tuổi đó, khi chật vật với những cảm xúc khó tả với mẹ của mình và cảm giác tội lỗi vì mình hiểu rằng mình phải yêu mẹ nhường nào, đã không có ai nói với mình rằng, không sao cả, bạn không phải là một người tồi tệ, việc vừa yêu, vừa ghét cha mẹ là một phần bài học của cuộc sống, rằng đó chỉ là cảm xúc của một con người thôi" là một đoạn trích trong cuốn Hành tinh của một kẻ nghĩ nhiều của tác giả Nguyễn Đoàn Minh Thư.
Sách là hành trình khám phá thế giới nội tâm của một người trẻ. Đó là một hành tinh đầy hỗn loạn của những suy nghĩ trăn trở, những dằn vặt, những cuộc chiến nội tâm, những cảm xúc vừa phức tạp cũng vừa rất đỗi con người.
