Nhà tâm lý học lâm sàng Joshua C. Klapow, nhà tâm lý học trẻ em Lea Lis và nhà giáo dục giới tính Laura McGuire đã đưa ra những nguyên tắc và hướng dẫn cụ thể về cách giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các kiến thức về giới tính.
Đặc biệt, Tiến sĩ tâm lý học lâm sàng Joshua C. Klapow khuyên cha mẹ nên tìm hiểu những thay đổi về thể chất, đồng thời lắng nghe tâm sự của trẻ để để tạo ra những cuộc trò chuyện cởi mở, hữu ích.
 |
| Những cuộc trò chuyện cởi mở sẽ giúp trẻ hiểu hơn về các vấn đề giới tính, tình dục. Ảnh: Philadelphia Inquirer. |
Đối với trẻ dưới 5 tuổi
Nhiều người cho rằng trẻ dưới 5 tuổi chưa thể nhận thức các vấn đề về giới tính, giáo dục giới tính cho trẻ ở độ tuổi này là điều không cần thiết.
Tuy nhiên, nhà giáo dục giới tính Laura McGuire khẳng định trẻ trên 18 tháng đã có thể quan sát và nhận biết những hành vi thiếu đúng đắn như đụng chạm cơ thể.
Các nhà nghiên cứu của Mayo Clinic nói rằng trẻ dưới 5 tuổi đặt câu hỏi về các vấn đề giới tính là điều hoàn toàn bình thường, cha mẹ không nên phớt lờ những câu hỏi của con. Thay vào đó, người lớn có thể giúp trẻ tiếp cận vấn đề này bằng những phương pháp tự nhiên nhất.
Ví dụ, nếu trẻ hỏi "Con được sinh ra thế nào?", cha mẹ nên trả lời đơn giản, nhưng phải trung thực. Bạn có thể nói rằng: "Mỗi đứa trẻ được sinh ra nhờ sự kết hợp của 'hạt giống' bên trong cơ thể bố và mẹ. 'Hạt giống' phát triển trong bụng của mẹ. Khi đủ lớn, nó sẽ chào đời".
Nếu trẻ hỏi về giới tính hoặc các cơ quan sinh dục, cha mẹ cần tránh sử dụng các từ ghép, từ lóng. Nhà tâm lý học lâm sàng Joshua C. Klapow khuyên người lớn nên cho trẻ biết những thuật ngữ chính xác và giải thích những bộ phận đó được sử dụng để làm gì.
Ông Klapow cho rằng khi sử dụng những thuật ngữ chính xác để dạy trẻ về giới tính, trẻ sẽ tự tin và cởi mở hơn khi nói về chủ đề này. Ngoài ra, điều này cũng hữu ích nếu trẻ cần tìm kiếm sự giúp đỡ trong trường hợp gặp các vấn đề liên quan.
Trẻ học tiểu học cần được dạy những gì?
Các chuyên gia nhận thấy trẻ ở tuổi đi học có xu hướng muốn tìm hiểu sâu hơn về giáo dục giới tính. Thay vì đặt các tình huống, câu hỏi giả định, cha mẹ nên chủ động hỏi trẻ đã biết những gì.
Nếu trẻ có khái niệm sai lệch về giới tính hoặc các vấn đề tình dục, người lớn cần giúp trẻ xóa bỏ, thay đổi, cung cấp những kiến thức mới để trẻ hiểu rõ.
Cha mẹ có thể bắt đầu từ câu hỏi: "Con nghĩ bộ phận này dùng để làm gì?", từ đó dẫn dắt trẻ đi đến những đề tài mới, rộng hơn.
Nếu trước 5 tuổi trẻ đã biết em bé sinh ra từ những "hạt giống" của bố và mẹ. Ở độ tuổi này, người lớn nên giải thích cho các em hiểu rõ hơn về quá trình "hạt giống" phát triển.
Ví dụ: "Hạt giống" đi qua dương vật của bố và kết hợp với "hạt giống" bên trong tử cung của mẹ. Sau đó, đứa trẻ được nở ra từ những hạt giống, rồi lớn lên bên trong bụng mẹ. Sau 9 tháng, khi đủ khỏe mạnh, em bé sẽ chào đời.
Ông Klapow nhận thấy trẻ 5-10 tuổi bắt đầu hình thành suy nghĩ về giới tính sinh học, bản dạng giới và xu hướng tính dục. Người lớn cần giúp các em phân biệt các khái niệm này.
Ví dụ, khi nói về giới tính sinh học, cha mẹ có thể giúp trẻ hiểu giới tính sinh học được xác định qua các yếu tố sinh học, bao gồm giải phẫu, nội tiết tố, nhiễm sắc thể. Qua đó, chúng ta có thể nhận biết người đó là nam hay nữ.
Tuy nhiên, giới tính sinh học không chỉ có 2 loại. Một số người được xác định là liên giới tính, do cơ thể có cơ quan sinh dục bên trong, cơ quan sinh dục ngoài, nhiễm sắc thể hoặc các dấu hiệu sinh học khác khác với nam hoặc nữ điển hình.
Nói một cách đơn giản, người liên giới có thể có cơ quan sinh dục của nam và nữ, hoặc có cơ quan sinh dục của một giới, nhưng nhiễm sắc thể lại đại diện cho giới tính khác.
"Bạn có thể nói rằng, về thực tế là một số người được xác định là con trai, một số khác là con gái. Nhưng những đặc điểm nhận dạng này có thể thay đổi", nhà giáo dục giới tính Laura McGuire nói với Insider.
Dạy học sinh THCS về những biến đổi của cơ thể
Từ 11-13 tuổi, trẻ bắt đầu trải qua quá trình gia tăng hormone và có những thay đổi về thể chất, cảm xúc. Nhà tâm lý học trẻ em Lea Lis khuyên cha mẹ nên giúp trẻ hiểu những biến đổi cơ thể ở độ tuổi này là điều bình thường.
Ở độ tuổi này, cha mẹ nên dạy trẻ hiểu về quan hệ tình dục và các hình thức tránh thai. Ví dụ, sử dụng bao cao su là biện pháp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn. Thuốc tránh thai chỉ được sử dụng với mục đích tránh thai, không thể bảo vệ con người khỏi các bệnh lây nhiễm.
Nếu trẻ bối rối, lo lắng khi lần đầu chảy máu kinh nguyệt, người lớn cần trấn an và giúp trẻ học cách xử lý. Đây cũng là thời điểm tốt để dạy trẻ hiểu về việc sinh con và biết cách tránh khỏi xâm hại, quấy rối tình dục.
Đối với bé trai, cha mẹ nên giải thích cho các em hiểu "mộng tinh" là gì, đồng thời mở rộng chủ đề về hẹn hò, thủ dâm, quan hệ tình dục.
Một khảo sát năm 2017 của Hiệp hội Tâm lý học Mỹ chỉ ra độ tuổi trung bình trẻ tiếp xúc với nội dung khiêu dâm là 13,37. Bà Lea Lis khuyên cha mẹ nên kiểm soát, tránh để trẻ xem những sản phẩm tương tự.
Nếu trẻ đã xem video khiêu dâm, người lớn cần giải thích cho các em hiểu nhân vật trong video chỉ là diễn viên, cơ thể con người và việc quan hệ tình dục không hoàn toàn giống như vậy.
Học sinh THPT và những điều nên biết về quan hệ tình dục
Học sinh THPT thường được dạy các vấn đề về giới tính, tình dục, nhưng cha mẹ, gia đình vẫn đóng vai trò quan trọng trong thái độ và hành vi của trẻ.
Khảo sát năm 2012 tại Mỹ cho thấy quan niệm và hành vi tình dục của các thanh, thiếu niên bị ảnh hưởng nhiều từ gia đình. Nhiều người thừa nhận, nếu được trò chuyện cởi mở với cha mẹ về vấn đề này, các em dễ kiểm soát hành vi và đưa ra những quyết định đúng đắn hơn.
Một nghiên cứu khác năm 2010 cho thấy thanh, thiếu niên được trao đổi với cha mẹ về tình dục sẽ biết sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục.
Theo Mayo Clinic, điều quan trọng cần nhắc nhở là có nhiều cách để thể hiện tình cảm như nắm tay, ôm, hôn mà không cần quan hệ tình dục. Ngoài ra, cha mẹ nên cho trẻ hiểu tình dục là điều không thể ép buộc. Nếu đối phương không tự nguyện, bạn có thể bị quy vào tội tấn công tình dục.
Bà Lea Lis đề nghị cha mẹ nên hỏi con trực tiếp về các hoạt động tình dục như ôm, hôn, thậm chí quan hệ tình dục. Điều này có thể khó mở lời, nhưng đóng vai trò quan trọng trong giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên.
Đây cũng là cơ hội tốt để dạy trẻ biết cách từ chối những hoạt động thiếu lành mạnh như uống rượu, ma túy.
"Say xỉn ảnh hưởng đến cuộc sống và những quyết định quan trọng, con không nên buông thả bản thân, tránh để sau này hối hận", cha mẹ có thể khuyên trẻ như vậy.
