30% người lao động trên khắp thế giới được khảo sát năm ngoái cho biết sẽ cân nhắc tìm kiếm công việc mới nếu chủ hiện tại yêu cầu họ quay lại văn phòng làm fulltime. Thế hệ Millennials (những người sinh từ năm 1981 đến 1996) đặc biệt có sự phản kháng.
Để đối phó với đại dịch Covid-19, PepsiCo, Meta và General Motors là một số công ty điển hình đã kết hợp hình thức làm việc từ xa vào văn hóa doanh nghiệp.
Tuy nhiên, theo The New York Times, tại môi trường làm việc thực sự linh hoạt, mọi người sẽ tự do lựa chọn không chỉ nơi họ làm việc mà còn cả thời gian.
 |
| Nhiều người lao động không quen việc bị ép trở lại văn phòng hậu dịch. Ảnh: 10.000 Hours. |
Southwest Airlines cho phép phi công lựa chọn lịch bay buổi sáng và tối. Chính sách làm việc của một số công ty công nghệ, bao gồm Automattic và DuckDuckGo, cho phép nhân viên trở thành “dân du mục kỹ thuật số” và đi du lịch khắp thế giới bất cứ lúc nào hoặc chỉ đơn giản là làm những công việc vặt trong tuần. Tuy nhiên, những cơ hội như vậy vẫn còn hiếm.
Azad Abbasi-Ruby, nhà phân tích nghiên cứu thị trường cấp cao tại DuckDuckGo, cho biết: “Tôi thấy rất đáng tiếc khi nhiều công ty không tận dụng lợi thế của làm việc từ xa. Chúng tôi đã thay đổi chính sách liên quan đến sự linh hoạt này, cho phép nhân viên làm việc khi họ có năng suất cao nhất”.
Nhiều lợi ích
Flextime là từ thông dụng với người lao động nhưng trên thực tế, nó không được sử dụng rộng rãi. Trong khi một số nghề nghiệp phụ thuộc vào thời gian, như giáo viên cần có mặt ở trường vào buổi sáng, nhiều ngành khác lại không.
Các chuyên gia cho rằng nếu nhiều nhà tuyển dụng thực sự chấp nhận lịch trình linh hoạt và cho phép nhân viên làm việc vào những thời điểm tốt nhất với họ, lợi ích sẽ là lực lượng lao động khỏe mạnh, năng suất, sáng tạo và trung thành hơn.
Có nhiều lý do khiến người lao động muốn kiểm soát nhiều hơn khi làm việc. Ví như họ có thể sống ở một múi giờ và làm việc theo múi giờ khác. Ngoài ra, nhân viên có thể có hoàn cảnh đặc biệt, chẳng hạn là khuyết tật hoặc gánh vác trách nhiệm chăm sóc, khiến họ bận rộn trong giờ làm việc tiêu chuẩn.
Năm 2020, khoảng 700.000 phụ huynh Mỹ có con nhỏ rời lực lượng lao động, nhiều trong số đó phải lựa chọn như vậy vì con cái đột ngột chuyển sang học ở nhà. Các cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew chỉ ra rằng ngay cả trước khi đại dịch xảy ra, nhiều bà mẹ cảm thấy rằng xung đột giữa công việc và nghĩa vụ trong gia đình đã phá hỏng sự nghiệp của họ.
 |
| Làm việc với lịch trình linh hoạt giúp tăng năng suất công việc. Ảnh: Boy Jorge/Inc Magazine. |
Cơ thể cũng sẽ được hưởng lợi từ lịch trình linh hoạt hơn. Mỗi người đều có nhịp điệu được cá nhân hóa được gọi là chronotype - bộ đếm thời gian bên trong điều chỉnh thời điểm ngủ thiếp đi một cách tự nhiên và khi tỉnh táo nhất. Đối với hơn một nửa người trưởng thành, giờ đi ngủ sinh học rơi vào sau nửa đêm, có nghĩa là lịch trình làm việc 9to5 (từ 9h đến 17h) thông thường khiến nhiều cá nhân không thể đồng bộ.
Nhân viên văn phòng có thể làm việc hiệu quả vào thời gian của riêng họ nhưng lại bị bó buộc bởi quy định của công ty và sự đánh giá từ cấp trên. Một nghiên cứu năm 2014 chỉ ra nhiều người giám sát cho rằng nhân viên đến muộn hơn họ là kém tận tâm hơn, bất kể hiệu quả công việc như thế nào. Các nghiên cứu khác cho thấy người lao động sáng tạo hơn khi không bị thiếu ngủ và có lịch trình làm việc phù hợp với giấc ngủ sinh học.
Xu hướng mới
Theo nhà dự báo công nghệ Alex Soojung-Kim Pang, những biến động đại dịch Covid-19 gần đây có thể mở ra cánh cửa cho các kiểu linh hoạt mới tại nơi làm việc.
“Một chủ công ty từng nói với tôi rằng: ‘Tháng 2/2020, tôi chết đứng khi phải làm việc tại nhà. Tôi nghĩ rằng công ty không thể vận hành như vậy nhưng nhân viên đã chứng minh tôi sai trong 3 tuần’. Điều này chứng tỏ không có cách làm việc nào là không khả thi nếu chưa thử’”, ông nói.
Tiến sĩ Pang gợi ý rằng các nhà tuyển dụng nên nghĩ ít hơn về thời gian làm việc và nhiều hơn về chất lượng. Ông xác định được khoảng 130 nhà tuyển dụng, bao gồm Kickstarter và chính phủ Iceland, đã áp dụng chế độ làm việc 4 ngày và giảm giờ mỗi tuần mà không cắt giảm lương hoặc giảm năng suất.
“Người ấn tượng và chuyên nghiệp nhất không phải là người cần 80 giờ/tuần để hoàn thành công việc. Đó là cá nhân có thể hoàn thành nó trong 30 giờ”, ông nói.
Với sự linh hoạt về thời gian, người lao động có thể dành những giờ họ tràn trề năng lượng nhất, thường là buổi sáng cho người dậy sớm và buổi chiều hoặc tối cho người thức đêm, cho những công việc đòi hỏi sự sáng tạo.
Mọi người có thể tham dự các sự kiện thể thao của con cái hoặc chuẩn bị bữa trưa cho cha mẹ ốm yếu. Những nhân viên mắc bệnh mạn tính có thể vắng mặt trong 1-2 tiếng để kiểm soát tình trạng của bản thân mà không phải nghỉ ngày nào.
 |
| Theo chuyên gia, guồng làm việc 9-5 có thể sụp đổ khi lịch trình linh hoạt về giờ làm cho thấy nhiều lợi ích. Ảnh: Forbes. |
Dawna Ballard, giáo sư tại Đại học Texas, Austin (Mỹ), kể câu chuyện để minh họa tầm quan trọng của việc để mọi người làm việc theo lịch trình của riêng họ.
Cách đây vài năm, gia đình Ballard thích những quả trứng thơm ngon được mua ở chợ địa phương. Một tuần không mua được trứng, bà hỏi và được cho biết những con gà đang thay lông.
Gà thường rụng lông và mọc lại theo định kỳ. Đó quá trình đòi hỏi về mặt sinh lý khiến nhiều con ngừng đẻ cho đến khi kết thúc. Các trang trại công nghiệp đẩy nhanh quá trình thay lông nhưng thực tế, khi được tuân theo chu kỳ tự nhiên, gà có thể đẻ ra những quả trứng lớn nhất.
Tiến sĩ Ballard lập tức thấy sự tương đồng với con người. Mặc dù thường bị bó buộc vào những thói quen cứng nhắc và tiêu chuẩn hóa, chúng ta có nhu cầu nạp lại năng lượng sau những tuần làm việc vất vả.
Bà cho rằng một vài điều chỉnh đơn giản đối với văn hóa làm việc sẽ tạo ra sự khác biệt lớn. Bỏ qua tất cả, trừ những cuộc họp cần thiết nhất. Đừng mong đợi nhân viên work from home luôn trong trạng thái sẵn sàng làm việc hoặc sử dụng phần mềm giám sát họ. Tập trung vào kết quả và bình thường hóa thời gian bắt đầu. Để thúc đẩy sự hợp tác giữa những người lao động có lịch trình khác nhau, các công ty có thể thiết lập số giờ bắt buộc giới hạn.
“Mỗi ngày, mỗi phút không thể giống nhau. Máy móc có thể hoạt động liên tục, theo giờ cố định nhưng đó không phải cách con người làm việc. Họ sẽ suy sụp”, tiến sĩ Ballard nói thêm.
