 |
Vaccine Covid-19 là chìa khóa giúp thế giới quay trở lại cuộc sống bình thường. Nhiều nước bắt đầu nhắm đến tiêm chủng cho trẻ em sau khi bao phủ vaccine hầu hết ở những nhóm ưu tiên. Song, việc tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ vẫn còn nhiều tranh luận.
Những nước đi sớm
Từ tháng 5, Mỹ và Canada là hai nước đầu tiên phê duyệt vaccine Pfizer để tiêm cho trẻ từ 12 tuổi trở lên, sau khi số ca mắc Covid-19 mới tăng vọt do biến chủng Delta.
Ở Anh, chương trình tiêm chủng cho người dưới 18 tuổi bắt đầu có hiệu quả ở một số vùng. Tất cả thanh thiếu niên 16-17 ở nước này đã bắt đầu tiêm vaccine từ ngày 23/8. Trẻ 12-15 tuổi dễ bị tổn thương về mặt lâm sàng cũng được chọn để ưu tiên tiêm từ thời điểm nói trên.
Ngày 9/9, Bộ Y tế Slovakia thông báo chính phủ nước này đã cho phép tiêm vaccine ngừa Covid-19 cho tất cả trẻ em từ 5 đến 11 tuổi. Mỗi trẻ được tiêm 1/3 liều vaccine Pfizer và có bác sĩ riêng giám sát liều lượng.
Tại EU, ngày 28/5, Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) phê duyệt việc sử dụng vaccine Pfizer cho trẻ em 12-15 tuổi. Theo Euronews, đây là loại vaccine Covid-19 đầu tiên EMA “bật đèn xanh” sử dụng cho trẻ em.
EMA nêu rõ không có mối lo nào lớn về việc sử dụng Pfizer cho trẻ ở độ tuổi trên. Dữ liệu từ các cuộc thử nghiệm cho thấy vaccine này phát huy hiệu quả trong ngăn ngừa dịch Covid-19 ở lứa tuổi thiếu niên.
Mục tiêu của Italy là càng nhiều thanh thiếu niên được tiêm vaccine Covid-19 càng tốt, nhất là khi thời điểm năm học mới đã đến. Euronews cho hay đến nay, 62,43% thanh, thiếu niên đã được tiêm một liều vaccine Covid-19. Ngoài ra, 44,95% trẻ tiêm đủ hai mũi. Từ 16/8, tất cả trẻ 12-18 tuổi đều có thể được tiêm vaccine Covid-19 ở bất kỳ điểm tiêm chủng nào mà không cần hẹn trước.
Phần lớn trẻ trên 12 tuổi ở Đan Mạch và Tây Ban Nha đã được tiêm ít nhất một liều vaccine Covid-19.
 |
| Châu Âu tích hợp đẩy mạnh tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em với hai loại chủ yếu là Pfizer và Moderna. Ảnh: Reuters. |
Ở Pháp, theo số liệu do Santé Publique France công bố, 66% trẻ thuộc nhóm tuổi này đã được tiêm một mũi vaccine, và 52% đã được tiêm đầy đủ hai liều. Đây cũng là một trong các quốc gia tiên phong của EU phê duyệt vaccine cho trẻ em (từ 15/6).
Ireland tập trung tiêm chủng cho trẻ 12-15 tuổi cách đây vài tuần. Cổng tiêm chủng cho nhóm tuổi này mở từ ngày 11/8 và đã có hơn 75.000 đăng ký chỉ trong 48 giờ. Hiện tại, 90,2% trẻ trên 12 tuổi đã được tiêm một liều và 85,1% trẻ được tiêm đủ 2 mũi, theo số liệu của dịch vụ y tế Ireland, tính đến 13/9.
Tại Ba Lan, hai loại vaccine Covid-19 được phê duyệt cho trẻ từ 12 tuổi trở lên là Pfizer và Moderna. Theo cơ quan y tế Ba Lan, đến 14/9, khoảng 1,4 triệu liều vaccine Covid-19 đã được tiêm cho trẻ 12-17 tuổi.
Tây Ban Nha tiêm vaccine Covid-19 cho thanh, thiếu niên 12-19 tuổi. Hiện tại, 79,2% trong tổng số 3,9 triệu thanh, thiếu niên được tiêm chủng mũi 1, 58,4% tiêm đủ hai mũi.
Cho đến nay, tại Mỹ và châu Âu, chưa vaccine Covid-19 nào được cấp phép cho trẻ em dưới 12 tuổi. Dù vậy, một số quốc gia tìm cách tiếp cận vaccine cho nhóm tuổi này khá sớm. Điển hình là Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE).
Ngày 2/8, UAE phê duyệt Sinopharm sử dụng cho trẻ 3-17 tuổi trong trường hợp khẩn cấp. Trước đó, từ tháng 5, nước này đã chấp thuận tiêm Pfizer cho trẻ 12-15 tuổi.
 |
| Trung Quốc và nhiều quốc gia châu Á tiêm vaccine nội cho trẻ. Ảnh: CGTN. |
Tại châu Á, tháng 8, Ấn Độ cho phép sử dụng khẩn cấp vaccine do Zydus Cadila sản xuất đối với trẻ từ 12 tuổi trở lên.
Thái Lan phê duyệt hai loại vaccine tiêm cho trẻ vị thành niên từ 12 tuổi trở lên là Pfizer và Moderna. Với trẻ từ 3 tuổi trở lên, ngoài Sinopharm, Tổ chức Dược phẩm Chính phủ (GPO) cũng đang theo dõi và yêu cầu các tài liệu hỗ trợ từ các nhà sản xuất của Sinovac.
Trong khi đó, Học viện Hoàng gia Chulabhorn đã gửi đơn đề nghị mua Sinopharm cho các cơ sở giáo dục để tiêm miễn phí cho học sinh 10-18 tuổi. Điều kiện là trẻ chưa từng tiêm loại vaccine Covid-19 nào trước đó và được phụ huynh đồng ý. Thời gian đăng ký tiêm chủng cho trẻ là từ 20/9 và các em sẽ được theo dõi phản ứng trong vòng một năm.
Ngày 11/9, Cơ quan Quản lý Dược phẩm của Nam Phi cho phép giới y tế nước này tiêm vaccine Pfizer cho trẻ từ 12 tuổi trở lên. Quyết định này mở đường cho chính phủ Nam Phi bắt đầu chiến dịch tiêm chủng cho thiếu niên.
Bên cạnh việc phê duyệt sớm các vaccine Covid-19 cho trẻ em, nhiều quốc gia lựa chọn sử dụng chính các vaccine nội.
Ngay từ đầu tháng 6, Trung Quốc cũng đã phê duyệt vaccine của Sinopharm cho trẻ em 3-17 tuổi. Đây là quốc gia đầu tiên phê duyệt vaccine này cho nhóm tuổi nói trên. Số tình nguyện viên được tiêm vaccine là 500 trẻ em, thanh thiếu niên khỏe mạnh. 96% trong số đó phát triển kháng thể chống lại nCoV. Phần lớn tác dụng phụ nhẹ hoặc trung bình, phổ biến nhất là đau tại chỗ tiêm.
Ngày 8/7, Trung tâm Nghiên cứu Dịch tễ và Vi sinh vật Gamaleya công bố bài báo cho biết Sputnik V đang được thử nghiệm trên 350 trẻ em 12-17 tuổi tại Nga. Nghiên cứu đang ở pha 2 và chưa công bố kết quả sơ bộ.
Ngày 20/8, Ấn Độ cho phép sử dụng khẩn cấp vaccine do Zydus Cadila sản xuất, ZyCoV-D, với trẻ từ 12 tuổi trở lên. Đây là vaccine có liệu trình 3 liều, không cần dùng mũi kim. Theo Hindustan Times, Zydus Cadila sẽ sớm thử nghiệm vaccine ZyCoV-D ở trẻ từ 2 tuổi trở lên.
Thử nghiệm vaccine diễn ra với 28.000 tình nguyện viên, trong đó có 1.400 thanh, thiếu niên 12-18 tuổi. Trong tất cả thử nghiệm, nhóm nghiên cứu không phát hiện tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, nhà sản xuất chưa công bố hiệu quả cụ thể của vaccine trên trẻ em.
Ngày 6/9, Cuba trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới tiêm chủng Covid-19 đại trà cho trẻ em từ 2 đến 11 tuổi, sử dụng vaccine tự phát triển của nước này - Soberana 2. Các nhà khoa học Cuba khẳng định vaccine của họ an toàn, hiệu quả ngay cả với trẻ em. Song, tương tự Sputnik V, rất ít dữ liệu nghiên cứu về hiệu quả của Soberana 2 trên người dưới 18 tuổi được công bố.
Nhiều tranh luận
Từ khi dịch Covid-19 bùng phát, trẻ em được xếp vào nhóm ít tổn thương, hiếm có khả năng diễn biến nặng khi mắc bệnh hơn so với người lớn.
Tuy nhiên, vẫn có một tỷ lệ nhỏ trẻ phải nhập viện, thậm chí tử vong vì Covid-19. Hàng loạt triệu chứng suy nhược kéo dài hàng tháng cũng xuất hiện ở trẻ - điều đã từng thấy ở người lớn. Điều này khiến các chuyên gia ủng hộ việc tiêm vaccine cho người dưới 18 tuổi.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã cập nhật khuyến cáo và khẳng định tất cả trẻ từ 12 tuổi trở lên nên tiêm vaccine Covid-19. Tiêm phòng trên diện rộng là công cụ quan trọng để ngăn chặn đại dịch. Trẻ em từ 12 tuổi trở lên có thể tiêm vaccine Pfizer.
Nhà dịch tễ học Catherine Bennett, Đại học Deakin ở Melbourne, Australia, nhấn mạnh trẻ em, thanh thiếu niên đóng vai trò quan trọng trong chuỗi lây truyền nCoV. Do đó, nhóm người này vẫn cần tiêm chủng để được bảo vệ và ngăn virus lây lan.
Vị chuyên gia cho hay 3 lợi ích vaccine Covid-19 mang lại cho trẻ là: Ngăn nguy cơ lây nhiễm nCoV, giảm sự lây lan của virus, chặn các biến chủng mới tiếp tục xuất hiện.
 |
| Vẫn còn nhiều tranh luận về việc tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em vì chưa có đủ dữ liệu, nghiên cứu. Ảnh: Euronews. |
Song, điều khiến nhiều người lo lắng và dè dặt trong việc tiêm chủng cho trẻ đó là rất ít nghiên cứu thử nghiệm về hiệu quả của vaccine Covid-19 với trẻ nhỏ, thanh thiếu niên. Tất cả loại vaccine hiện có đều thử nghiệm với người lớn. Sau đó, cũng chỉ một số loại bắt đầu thử nghiệm trên thanh, thiếu niên 12-17 tuổi như Pfizer, Moderna, CoronaVac...
Số lượng người tham gia các nghiên cứu trên cũng khá thấp, cao nhất là thử nghiệm của Pfizer với 2.200 trẻ, gồm 50% người được tiêm giả dược.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt Pfizer cho trẻ 12-15 tuổi. Song, trong tuyên bố ngày 10/9, tổ chức này cũng cảnh báo không tiêm vaccine cho trẻ dưới 12 tuổi và khẳng định phụ huynh cần chờ các loại vaccine được phê duyệt.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng rất thận trọng khi phê duyệt vaccine Covid-19 cho trẻ em. Hiện tại, Pfizer là loại vaccine duy nhất WHO khuyến cáo tiêm được cho trẻ 12-15 tuổi. Song, khuyến cáo này cũng chỉ dừng lại ở mức nếu trong trường hợp nguy cơ tổn thương khi mắc bệnh ở trẻ cao hơn, không khuyến khích tiêm đại trà.
Trong bản sửa đổi ngày 21/8 về vaccine Covid-19 nói chung, WHO nhấn mạnh trẻ em không nên tiêm vào lúc này. Theo WHO, chưa có đủ bằng chứng về việc tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em. Người dưới 18 tuổi có xu hướng mắc bệnh nhẹ hơn nhóm trưởng thành.
Theo TS Annie Chu, Điều phối viên Nhóm Chăm sóc sức khỏe toàn dân của WHO tại Việt Nam, các bằng chứng hiện có cho thấy trẻ em ít có nguy cơ mắc bệnh nặng và tử vong do mắc Covid-19 so với các nhóm tuổi khác.
"Chúng ta chưa có dữ liệu về hiệu quả hoặc độ an toàn của vaccine cho trẻ em dưới 12 tuổi. Do vậy, trẻ dưới 12 tuổi chưa nên được tiêm chủng cho đến khi có dữ liệu này", TS Annie Chu cho biết.
Dịch Covid-19
Phát hiện mới về hậu quả của Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy Covid-19 gây hại cho hệ vi sinh vật đường ruột, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác như đầy hơi và trào ngược axit.
Covid-19 vẫn gây chết người nhưng đã thay đổi về nhân khẩu học
Bang California, Mỹ, đang có sự thay đổi về nhân khẩu học trong số ca tử vong. Theo các chuyên gia, xu hướng này tương tự với toàn nước Mỹ và nhiều nước khác trên thế giới.
Phát hiện virus bí ẩn giống SARS-CoV-2 ở Nga
Với protein gai có thể dễ dàng bám vào tế bào người như nCoV, loại virus này khiến các nhà khoa học lo lắng. Đặc biệt, vaccine và kháng thể Covid-19 không có tác dụng với nó.
Đại dịch mới ở những người khỏi Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy ngay cả người nhiễm nCoV nhẹ cũng có nguy cơ bị đau tim, đột quỵ cao hơn. Điều này dấy lên mối lo về đại dịch bệnh tim mạch ở những người khỏi Covid-19.
Triệu chứng nhiễm biến chủng BA.5
Về cơ bản, người nhiễm BA.5 sẽ có các triệu chứng như những chủng Covid-19 trước đó. Song, tần suất gặp phải của từng triệu chứng lại khác nhau.
