Chưa ngã ngũ vụ tranh chấp đất giữa 3 công ty

Ngày 31/7, TAND tỉnh Hưng Yên mở lại phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án tranh chấp kinh doanh thương mại liên quan đến hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, giữa nguyên đơn là Công ty nhựa Tuệ Minh, bị đơn là Công ty Nijia Việt Nam và Công ty Ngọc Thiên An. Vụ án này khởi nguồn từ năm 2017, đến nay vẫn chưa thể ngã ngũ.

Thỏa thuận chuyển nhượng đất qua mạng xã hội có hiệu lực không?

Hồ sơ vụ án cho thấy, năm 2017, Công ty nhựa Tuệ Minh do ông Nguyễn Đình Chiến làm giám đốc xin thực hiện dự án nhà máy sản xuất nhựa plastic ở huyện Yên Mỹ (Hưng Yên) trên diện tích đất khoảng 40.000 m2.

Quá trình triển khai, ông Chiến thống nhất về việc Công ty nhựa Tuệ Minh sẽ chuyển nhượng 10.000 m2 cho Công ty Nijia do bà Bùi Thị Xuân làm giám đốc và 3.000 m2 cho Công ty Thiên Ngọc An do ông Doãn Huy Tuân làm giám đốc, với giá 5,5 tỷ đồng/ha. Thời điểm này, đất vẫn do người dân canh tác, Công ty nhựa Tuệ Minh chưa thỏa thuận bồi thường, đền bù.

Phía ông Tuân, bà Xuân sau đó nhiều lần chuyển tiền cho phía ông Chiến, gồm tiền "lo dự án", tiền xây bờ kè, đường đi. Trong đó, Công ty Nijia chuyển 6,7 tỷ đồng, Công ty Thiên Ngọc An chuyển 2,65 tỷ đồng.

TAND tỉnh Hưng Yên, nơi thụ lý xét xử vụ tranh chấp đất.

Cuối năm 2018, Công ty nhựa Tuệ Minh được UBND tỉnh Hưng Yên chấp thuận nhà đầu tư, cho phép nhận chuyển nhượng khu đất theo hình thức trả tiền hàng năm. Đầu năm 2019, đại diện 3 công ty ký biên bản thỏa thuận, ghi nhận các nội dung đã thống nhất trước đó.

Do một số vướng mắc nên đến năm 2022, các bên trao đổi trên nhóm mạng xã hội, thống nhất việc Công ty nhựa Tuệ Minh sẽ nhận lại 13.000 m2 đất đã hứa chuyển nhượng, với mức giá 2,5 triệu đồng/m2.

Tuy nhiên, Công ty nhựa Tuệ Minh sau đó thay đổi, không đồng ý mức giá trên, sẽ chỉ trả lại 9,35 tỷ đồng - số tiền mà 2 công ty bỏ ra ban đầu. Khi mới trả 8 tỷ đồng, Công ty nhựa Tuệ Minh khởi kiện, yêu cầu tuyên bố biên bản thỏa thuận 3 bên năm 2019 và thỏa thuận trên nhóm mạng xã hội năm 2022 vô hiệu.

Công ty Nijia và Công ty Thiên Ngọc An cũng có đơn phản tố, yêu cầu tòa công nhận 2 thỏa thuận nêu trên, buộc Công ty nhựa Tuệ Minh ngoài 8 tỷ đồng đã trả phải trả thêm 24,5 tỉ đồng (theo mức giá thỏa thuận trên nhóm mạng xã hội).

Tháng 1/2024, xét xử sơ thẩm, TAND huyện Yên Mỹ xác định thỏa thuận năm 2019 giữa 3 công ty và việc chuyển tiền là có thật nhưng vô hiệu, vì đây là đất thuê trả tiền hàng năm, không phải đất của Công ty nhựa Tuệ Minh nên không được chuyển nhượng.

Về thỏa thuận trên nhóm mạng xã hội năm 2022, nội dung các nhắn tin cho thấy không có văn bản nào xác nhận 13.000 m2 thuộc sở hữu Công ty Nijia và Công ty Thiên Ngọc An, cũng không thể hiện vị trí, diện tích phần đất…

Từ căn cứ đã nêu, cấp sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Công ty nhựa Tuệ Minh. Công ty này chỉ cần trả nốt 1,35 tỉ đồng còn lại cho 2 công ty bị đơn.

Tranh cãi về tư cách tố tụng của doanh nhân nước ngoài

Không đồng tình với bản án của TAND huyện Yên Mỹ, Công ty Nijia và Công ty Thiên Ngọc An cùng có đơn kháng cáo. Phía bị đơn cho rằng việc tuyên biên bản thỏa thuận năm 2019 vô hiệu là không phù hợp. Bởi lẽ, khi làm đơn xin thuê đất, Công ty nhựa Tuệ Minh chủ động đăng ký theo hình thức trả tiền hàng năm, đây là nguyên nhân khiến đất không thể chuyển nhượng, lỗi thuộc về phía nguyên đơn.

Công ty Nijia còn cho rằng cấp sơ thẩm "bỏ sót" người tham gia tố tụng. Trong đó, các ông, bà Nguyễn Đình Chiến, Bùi Thị Xuân, Doãn Huy Tuân… đều liên quan đến việc giao - nhận tiền, nên cần được xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Thế nhưng, khi xét xử, tòa không triệu tập ai trong số những người này.

Đặc biệt, vụ án có sự xuất hiện của "nhân vật thứ tư" là ông Qiu Rongyou (tên thường gọi A Hữu Xuân, doanh nhân người Trung Quốc). Theo trình bày, trong số 6,7 tỷ đồng mà Công ty Nijia chuyển cho Công ty nhựa Tuệ Minh có 1,2 tỷ đồng là tiền cá nhân của ông Qiu Rongyou. Do là người nước ngoài và không am hiểu pháp luật Việt Nam, ông Qiu Rongyou đã nhờ bà Bùi Thị Xuân nộp giúp.

Khi 3 công ty xảy ra tranh chấp và tòa án thụ lý xét xử, ông Qiu Rongyou cho biết không được triệu tập, cũng không được ý kiến gì; vì thế đã làm "thư khẩn cứu" gửi đến các cơ quan tố tụng tỉnh Hưng Yên, đề nghị được đưa vào vụ án với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Tại phiên tòa hôm nay 31/7, để giải quyết yêu cầu của phía bị đơn, hội đồng xét xử phúc thẩm quyết định triệu tập các ông bà Chiến, Xuân, Tuân… với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Riêng ông Qiu Rongyou, thông qua người phiên dịch, doanh nhân này cho biết đã nộp 1,2 tỷ đồng cho phía Công ty nhựa Tuệ Minh, có phiếu thu do kế toán công ty lập, ghi rõ "Người nộp tiền: A Hữu Xuân". Đây là chứng cứ chứng minh ông có quyền lợi trực tiếp trong vụ án.

Phía Công ty Nijia cũng khẳng định số tiền 1,2 tỷ đồng là của ông Qiu Rongyou, cần xác định ông này là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Khi đó, vụ án "có đương sự là người nước ngoài", thẩm quyền xét xử sơ thẩm phải là TAND cấp tỉnh chứ không phải TAND cấp huyện.

Sau khi xem xét, hội đồng xét xử phúc thẩm nhận định dù phiếu thu có ghi "Người nộp tiền: A Hữu Xuân", nhưng phần chữ ký người nộp tiền lại thể hiện là bà Bùi Thị Xuân. Do đó, bà Xuân mới được xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, ông Qiu Rongyou chỉ là người làm chứng.

Nêu ý kiến về nội dung trên, đại diện VKSND tỉnh Hưng Yên lại có quan điểm khác, cho rằng tất cả cá nhân được triệu tập hôm nay đều chỉ là người làm chứng, không có ai đủ điều kiện xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Trong khi đó, luật sư của Công ty Nijia nói "tôn trọng" quyết định của hội đồng xét xử về việc xác định tư cách tố tụng của những người liên quan. Nhưng lẽ ra, việc này cần thực hiện sớm hơn, bởi quyết định đưa vụ án ra xét xử không hề có thông tin về những người được triệu tập, chỉ đến khi ra tòa họ mới được hội đồng xét xử thông báo về tư cách tố tụng.

Lo ngại việc trên ảnh hưởng đến quyền tiếp cận tài liệu, chứng cứ của đương sự, phía bị đơn đề nghị hoãn phiên tòa. Sau ít phút hội ý, hội đồng xét xử chấp thuận, sẽ thông báo thời gian mở lại sau. Đây cũng là lần thứ 4 phiên tòa phúc thẩm phải hoãn.