 |
| Phần thân bị bung trên chiếc máy bay mang số hiệu 1282 của hãng hàng không Alaska Airlines hôm 5/1. Ảnh: New York Times. |
Vài giờ sau khi chuyến bay của Alaska Airlines buộc phải hạ cánh khẩn cấp ở Portland, Oregon, sau khi tấm bịt cửa thoát hiểm bị bung giữa không trung, hành khách đã nhận được email từ hãng hàng không.
Trong email là một lời xin lỗi, một khoản bồi hoàn đầy đủ cho chuyến bay gặp sự cố và 1.500 USD “để hỗ trợ mọi bất tiện”. Liệu chừng đó liệu có đủ bù đắp hành khách trên chuyến bay Alaska Airlines 1282 sau những gì họ phải chịu đựng hay không?
"Lẽ ra nên tham khảo ý kiến của 171 hành khách trước"
“Tôi chưa thể suy nghĩ thông suốt liệu khoản tiền đó có đủ hay không”, Nicholas Hoch, 33 tuổi, hành khách trên chuyến bay gặp sự cố của Alaska Airlines, chia sẻ với Washington Post. “Tôi không biết điều này sẽ ảnh hưởng đến tôi như thế nào trong những tuần và tháng tới?”.
Hoch là một kiến trúc sư ở Portland. Anh có mặt trên chuyến bay Alaska Airlines 1282 hôm 5/1 khi đang tới Ontario (California) để thăm bạn gái.
Anh cho biết đang cân nhắc lời đề nghị từ hãng trong khi cố gắng hồi phục tinh thần sau sự việc kinh hoàng. Ngoài trải nghiệm ít ai từng gặp phải trên một chiếc máy bay bị bung cửa thoát hiểm vài phút sau khi cất cánh, anh còn phải xếp hàng hai tiếng đồng hồ để chờ nhân viên dịch vụ khách hàng xuất vé cho chuyến bay mới.
Bộ Giao thông Vận tải Mỹ (DOT) thực thi quyền của hành khách và đảm bảo rằng các hãng hàng không tuân thủ kế hoạch dịch vụ khách hàng trong trường hợp chuyến bay bị hoãn, hủy, thất lạc hành lý hoặc những bất tiện khác.
Theo DOT, hành khách trên chuyến bay 1282 được hưởng những quyền lợi này vì Alaska Airlines coi vụ việc là một “vấn đề có thể kiểm soát được”. Tương tự, những khách lữ hành bị ảnh hưởng từ việc ngừng bay các máy bay Boeing 737 Max 9 cũng được đảm bảo những biện pháp bảo vệ này.
Cơ quan quản lý hàng không Mỹ hôm 12/1 đã gia hạn lệnh dừng bay tạm thời đối với các máy bay Boeing 737 MAX 9 nhằm mục đích kiểm tra an toàn sâu hơn. United Airlines và Alaska Airlines hủy các chuyến bay với 171 máy bay Boeing 737 MAX 9 cho đến hết ngày 16/1.
Ngoài khoản bồi thường tài chính, Alaska Airlines còn đảm bảo hành khách được tiếp cận 24/7 đối với các nguồn lực chăm sóc sức khỏe tâm thần và các buổi tư vấn từ Empathia.
 |
| Ảnh chụp bên ngoài thân máy bay cho thấy tấm bịt cửa bị bung ra trên chiếc Boeing 737 MAX 9 của hãng Alaska Airlines. Ảnh: kptv. |
Hoch cho biết anh đã tham khảo ý kiến của các thành viên trong gia đình vốn làm công việc trị liệu tâm lý và đang cân nhắc việc gặp bác sĩ chuyên khoa và điều này có thể tốn kém.
“Hãy nghĩ xem liệu bạn có cần đến gặp bác sĩ trị liệu chấn thương tâm thần hay không. 1.500 USD có đủ để giải quyết vấn đề không?” Hoch đặt câu hỏi. “Tôi không biết, chừng đó tiền cũng không nhiều lắm”.
Thừa nhận khó đánh giá tổn hại tinh thần nhưng Hoch cho rằng hãng hàng không lẽ ra nên tham khảo ý kiến của 171 hành khách trước khi quyết định mức bồi thường đó.
“Họ tính toán con số đó như thế nào? Làm thế nào ra được 1.500 USD?”, anh nói.
“Tôi… và tất cả hành khách khác nên có tiếng nói trong cách tính toán điều đó”.
Một số hành khách trên chuyến bay 1282 của hãng hàng không Alaska Airlines đã khởi kiện Boeing vụ việc. Đơn khiếu nại được đệ trình hôm 11/1 tại tòa án Seattle, trong đó nguyên đơn gồm 6 hành khách và một thành viên gia đình.
Họ cho biết vụ việc ngày 5/1 đã gây ra những thương tích, bao gồm sang chấn tâm lý, bầm tím, khó thở và chảy máu tai cũng như tổn thương tinh thần. Các nguyên đơn cũng cáo buộc nhiều mặt nạ dưỡng khí trên máy bay dường như không hoạt động.
 |
| Mặt nạ dưỡng khí hạ xuống trên chuyến bay 1282 của Alaska Airlines sau khi một phần thân của chiếc Boeing 737 Max 9 bị bung ra. Ảnh: Nicholas Hoch. |
Hãng hàng không Alaska Airlines không bị nêu tên là bị đơn trong vụ án.
Các chuyên gia cho rằng những hành khách bất bình cũng có thể theo đuổi vụ kiện Alaska Airlines - hành động đã có tiền lệ. Một số hành khách từng kiện Southwest và Boeing sau sự cố năm 2018, trong đó một mảnh động cơ bị vỡ và làm vỡ cửa sổ máy bay. Một hành khách đã tử vong sau khi cơ thể bị hút một phần ra khỏi chiếc cửa vỡ trong vụ việc này.
Hiện Alaska Airlines cũng đang bị hành khách kiện về một trường hợp khẩn cấp gần đây hơn liên quan đến một phi công tìm cách tắt động cơ máy bay Horizon Air dù đang không trong ca làm việc hồi tháng 10/2023. Phi công trong vụ việc này nói rằng ông không ngủ gục và đã ăn phải nấm gây ảo giác.
Có nên khởi kiện
Hoch nói rằng anh đang cân nhắc thận trọng các lựa chọn pháp lý nhưng cũng hiểu tình thế “David và Goliath” trong một vụ kiện chống lại công ty trị giá hàng triệu đôla có đội ngũ luật sư hùng hậu.
“Bạn đang chống lại một cỗ máy lớn hơn mình”, vị kiến trúc sư nói, “Và (những) ưu và nhược điểm của điều đó là gì?”.
Ông Daniel Laurence, luật sư hàng không và đối tác tại công ty Stritmatter ở bang Washington (Mỹ), cho rằng những hành khách bị ảnh hưởng tinh thần từ vụ việc nên tìm kiếm sự tư vấn trước khi yêu cầu bồi thường ở giai đoạn này.
Vị luật sự này đang đại diện cho một số hành khách trong vụ Horizon Air. Ông nói: “Lời khuyên của tôi dành cho mọi khách hàng trong mọi tình huống thương tích cá nhân, và đặc biệt là trong những tình huống như thế này, là trước tiên cần bình phục một cách tốt nhất trong điều kiện cho phép”.
Các chuyên gia luật cho rằng việc truy đòi pháp lý sẽ là quá sớm trong giai đoạn này của cuộc điều tra. Một câu hỏi quan trọng mà các điều tra viên cần trả lời là bên nào hoặc các bên nào chịu trách nhiệm: Alaska Airlines, hãng không dừng chuyến bay mặc dù có đèn cảnh báo từ hệ thống điều áp cabin xuất hiện trên ba chuyến bay trước đó; Boeing, hãng chế tạo chiếc máy bay 737 Max 9 và kiểm tra các thiết bị thường kỳ; hay Spirit AeroSystems, công ty cung cấp phần cứng?
Ladd Sanger, luật sư hàng không và đối tác quản lý của văn phòng Slack Davis Sanger ở Dallas, cho biết hành khách có thể khởi kiện Alaska Airlines, Boeing hoặc cả hai công ty. Ông nêu rõ theo luật pháp Mỹ, hành khách có thể nộp đơn khiếu nại hãng hàng không, nhà sản xuất máy bay về sơ suất vì giao sản phẩm bị lỗi. Họ cũng có thể khởi kiện nhà cung cấp dịch vụ bảo trì vì bảo trì không đúng cách.
Vị luật sư cho rằng các nguyên đơn có thể yêu cầu bồi thường những thiệt hại về tinh thần hoặc thể chất, chẳng hạn như mất túi xách tay hoặc iPhone, thủng màng nhĩ do vấn đề giảm áp lực, hoặc rối loạn căng thẳng hậu sang chấn từ chuyến bay.
Ông Sanger, hiện là luật sư đại diện cho hành khách trên chuyến bay Southwest Airlines 2018, chia sẻ: “Cánh cửa bị thổi bay khi đang bay ở độ cao gần 5.000 m. Điều đó khá kinh hoàng”.
 |
| Bộ phận bị bung trên chiếc Boeing 737 MAX 9 của hãng Alaska Airlines được tìm thấy cạnh nhà dân ở Portland, Oregon, ngày 8/1. Ảnh: Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ. |
Hợp đồng vận chuyển của Alaska Airlines có phần giải thích chính sách hoàn tiền đối với trường hợp hủy chuyến bay thông thường, nhưng không nêu rõ quy trình bồi thường trong tình huống cực đoan như những gì xảy ra vào tuần trước.
Trong email gửi tới Washington Post, hãng hãng không cho biết họ đã hoàn toàn bộ số tiền cho mỗi hành khách, thanh toán “chi phí phát sinh” và hỗ trợ sức khỏe tâm thần miễn phí. Tin nhắn mà Hoch nhận được và chia sẻ với Washington Post không có thông tin hỗ trợ tư vấn.
Ông Laurence cảnh báo hành khách không nên chấp nhận vội vàng khoản tiền nếu hãng hàng không yêu cầu họ từ bỏ mọi yêu cầu bồi thường. Mặc dù chưa nắm được thông tin về việc Alaska Airlines có đưa ra yêu cầu nói trên hay không nhưng ông Laurence cho biết người nhận nên tham khảo ý kiến của luật sư trước khi ký một văn bản ngăn cản họ theo đuổi các hành động pháp lý trong tương lai.
“Các hãng hàng không, giống như bất kỳ tập đoàn vì lợi nhuận nào, sẽ cố gắng giảm thiểu rủi ro và bỏ qua vấn đề này càng nhanh càng tốt”, ông Laurence cho hay. “Tôi nghĩ nhiều khi mọi người trải qua một chấn thương tâm lý và họ không thực sự nhận ra tác động của nó trong cuộc đời cho đến sau này, dù là vài tuần, vài tháng hay đôi khi thậm chí nhiều năm sau đó”.
Nếu vụ việc dừng chân ở tòa án, các chuyên gia pháp lý cho biết số tiền mà một hành khách có thể giành được sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm mức độ gần chỗ cửa bung.
Ví dụ: thẩm phán hoặc bồi thẩm đoàn có thể quyết định rằng hành khách ngồi cách xa Ghế 26A, tâm điểm của sự cố, chịu thiệt hại ít hơn một hành khách ngồi đủ gần tới mức iPhone của họ văng ra khỏi máy bay hoặc áo sơ mi của họ bị hút ra ngoài.
“Không có số tiền nào là đủ để bù đắp cho những người trải qua nỗi sợ hãi mất mạng và có thể thất kinh vì một lỗ thủng trên máy bay. Tôi cho rằng điều đó tùy thuộc vào bồi thẩm đoàn”, ông Laurence nói.
Học kỹ năng sống từ những cuốn cẩm nang sinh tồn
Sách “Cẩm nang sinh tồn”, “100 kỹ năng sinh tồn”, “Sống sót” là câu chuyện của những phượt thủ, nhà thám hiểm về cách thoát hiểm và sinh tồn.
