Mới đây, Nhà Trắng công bố, Malia Obama, con gái lớn của đương kim tổng thống Mỹ, sẽ theo học Đại học Harvard vào mùa thu năm 2017, sau khi dành một năm để trải nghiệm.
Quyết định này khiến nhiều người bất ngờ vì trước đó, vợ chồng Tổng thống Obama từng nhiều lần nhắc đến việc không nhất thiết phải học trường danh tiếng. Nó cũng gây ra cuộc tranh cãi về việc liệu có nên tạm dừng việc học một năm sau khi tốt nghiệp không.
Khái niệm năm trải nghiệm xuất phát từ châu Âu. Riêng tại Vương quốc Anh, hàng năm, khoảng 200.000 học sinh tạm hoãn học đại học để khám phá cuộc sống ngoài giảng đường.
Những năm gần đây, nó phát triển sang Mỹ. Theo thống kê, năm 2015, Mỹ có khoảng 30.000 đến 40.000 học sinh tham gia chương trình này trước khi nhập học đại học.
Trong một năm giữa trung học và đại học, phần lớn học sinh lựa chọn sang nước ngoài để học tập, tìm hiểu về nền văn hóa khác, khám phá thế giới, mở rộng tầm nhìn. Lựa chọn phổ biến là các nước Trung Phi, Nam Phi, Israel, Ấn Độ, Australia.
Họ cũng có thể đăng ký tham gia các chương trình tình nguyện, hoạt động xã hội tại Mỹ.
Mike Rowe, một nhà báo danh tiếng làm việc tại CNN, nhận xét "vào thẳng đại học sau khi tốt nghiệp trung học là sai lầm khủng khiếp".
"Tôi cảm thấy chúng ta thật quá đáng khi buộc những đứa trẻ mới 17, 18 tuổi chọn ngành học", ông nói.
Đương nhiên, ông cũng không tán thành kiểu năm trải nghiệm mà chỉ đơn giản là các bậc phụ huynh sẵn sàng chi số tiền lớn cho con du lịch tận Trung Quốc.
Theo ông, năm trải nghiệm có thể được coi như thời gian học nghề hoặc kỳ thực tập. Qua đó, các bạn trẻ có thể khám phá mình thích nghề gì, công việc nào phù hợp bản thân. Như vậy, họ sẽ hài lòng với việc học ở trường và dễ thành công hơn sau khi tốt nghiệp.
Đại học Harvard cũng là một trong những trường khuyến khích sinh viên trải qua một năm trải nghiệm.
Website của trường nêu rõ: "Harvard khuyến khích những sinh viên đã trúng tuyển tạm hoãn việc nhập học trong một năm để đi du lịch, theo đuổi các dự án, công việc, hoạt động đặc biệt hoặc dành thời gian vào những việc ý nghĩa khác, miễn là họ không tham gia vào bất cứ chương trình có cấp chứng nhận nào của trường khác. Chúng tôi cũng hoan nghênh các cá nhân thực hiện nghĩa vụ quân sự hai năm trước khi theo học".
Hàng năm, Harvard có khoảng 80 đến 100 sinh viên tiến hành trải nghiệm trong một năm.
 |
|
Nhà báo Mike Rowe cho rằng, quyết định học thẳng lên đại học sau khi tốt nghiệp trung học là "sai lầm khủng khiếp". Ảnh: AP. |
Một số trường khác, như Princeton, cũng chấp nhận sinh viên nhập học muộn. Nghiên cứu cho thấy, sau một năm trải nghiệm, các bạn trẻ học hành nghiêm túc hơn và ít dính dáng các tệ nạn như nghiện rượu, dùng chất kích thích.
Nhiều phụ huynh cũng bị thuyết phục bởi lợi ích do năm trải nghiệm mang lại. Vì thế, quyết định tạm hoãn nhập học một năm của ái nữ nhà Obama nhận được nhiều đánh giá tích cực.
Abigail Falik, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành tổ chức Global Citizen Year, cho rằng, quyết định này không chỉ tốt cho bản thân Malia, mà còn tốt cho thế hệ trẻ, cũng như các doanh nghiệp ở Mỹ.
Tuy nhiên, một số người cho rằng, lựa chọn của Malia cũng có thể gây tác dụng ngược, tạo ra trào lưu trong giới trẻ, đặc biệt khi nó nhận quá nhiều lời khen ngợi.
Trên thực tế, không phải trường nào cũng cho phép sinh viên lùi ngày nhập học một năm. Trong những trường hợp được chấp thuận, sinh viên phải báo cáo lịch trình theo định kỳ tới nhà trường để trường nắm rõ hoạt động của họ đồng thời xác nhận họ vẫn còn ý định theo học tại trường sau khi kết thúc năm trải nghiệm.
Ngoài ra, chương trình này gần như chỉ dành cho những sinh viên xuất thân từ gia đình có kinh tế khá giả. Khoản tiền 35.000, 40.000 USD cho một năm như vậy là vấn đề không nhỏ.
Theo ý kiến Ethan Knight, tác giả cuốn There is a Life after College, không phải ai cũng thích hợp với chương trình năm trải nghiệm. Họ có thể lên các kế hoạch khác, phục vụ mục đích học tập, nghiên cứu thay vì đi du lịch, tham gia hoạt động xã hội theo phong trào.
Lo lắng này hoàn toàn có cơ sở. Amanda Uhry, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành trung tâm tư vấn trường tư thục Manhattan, cho biết, sau khi báo chí đưa tin về quyết định của Malia, nhiều phụ huynh sẵn sàng chi số tiền vượt quá khả năng tài chính của gia đình để con du lịch đến những nơi nổi tiếng thay vì dành thời gian rảnh để tham gia các hoạt động công ích như trước đây.
Ngoài ra, nhiều người cho rằng, năm trải nghiệm cũng tồn tại nhiều mặt trái. Việc tạm nghỉ học một năm có thể giúp các bạn trẻ rèn giũa thêm kỹ năng sống, hiểu biết xã hội đồng thời có khả năng khiến họ quên kiến thức hoặc tệ hơn, mất hứng thú với việc học tiếp.
Đây cũng chính là lý do nhiều trường không chấp nhận cho sinh viên tạm hoãn nhập học để trải nghiệm hoặc yêu cầu sinh viên báo cáo định kỳ nhằm đảm bảo họ sẽ nhập học sau khi kết thúc chương trình.
