Ngày 15/3, ông Trương Công Tâm, Chủ tịch hiệp hội này, đã ký văn bản thông báo các thành viên về mức thu tiền tip của khách. Cụ thể, đối với khách Việt Nam sẽ thu 25.000 đồng/người/ngày. Mức thu với khách nước ngoài là 4 USD/người/ngày. Thời gian áp dụng từ 15/5.
Sau khi văn bản này được công khai trên mạng xã hội, nhiều ý kiến trái chiều đã được đưa ra. Không ít người nhận xét việc bắt du khách trả tiền tip sẽ tạo hình ảnh xấu đến du lịch Phú Quốc. Ngoài ra, sau đợt dịch, mức chi của du khách đã giảm nên họ có thể không chấp nhận chi thêm những khoản tiền như thế.
Chấp nhận "gạch đá"
Trả lời Zing, ông Tâm cho biết đã ấp ủ kế hoạch này từ cuối năm 2019. Tuy nhiên, do tình hình dịch, phải tới năm nay mới có thể triển khai. Việc phải nhận ý kiến trái chiều từ dư luận cũng nằm trong tính toán và ông Tâm vẫn sẵn sàng lắng nghe.
"Việc để mốc thời gian áp dụng cách 2 tháng là có lý do. Chúng tôi đang lắng nghe ý kiến từ mọi người để điều chỉnh hợp lý. Nếu 90% ý kiến là phản đối, chúng tôi sẽ bỏ. Nhưng chỉ cần 50% ý kiến đồng ý, chúng tôi sẽ đấu tranh tới cùng cho quyền lợi của anh em trong hội", ông Tâm nói.
Thực tế, từ trước đến nay, luật pháp Việt Nam không có quy định về tiền tip. Đại diện hiệp hội này nói cũng đã trình văn bản tới cấp chính quyền nhưng không được phê duyệt với lý do như trên.
 |
| Du khách trải nghiệm đi bộ dưới biển ở Phú Quốc. Ảnh: Seaworld Namaste. |
Tuy nhiên, ông Tâm khẳng định việc mình làm hoàn toàn không vi phạm pháp luật. Đây là quy định riêng của hiệp hội và chỉ áp dụng với thành viên trong hiệp hội. Nếu công ty lữ hành hay khách lẻ có nhu cầu thuê hướng dẫn viên nhưng không chấp nhận mức phí tip, hiệp hội sẽ từ chối nhận tour.
Ông Tâm cũng nói thêm đã thông báo với tất cả thành viên trong hiệp hội về việc phổ biến thông tin cho khách hàng.
"Chắc chắn chúng tôi không để chuyện khách lên xe mới ngớ người vì phải đóng tiền", ông Tâm trả lời.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Vũ Khắc Huy, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Kiên Giang, Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Vina Phú Quốc, cho biết vấn đề tiền tip trước nay dựa trên tinh thần tự nguyện.
Việc công khai mức thu tiền tip cũng tốt, giúp bảo vệ quyền lợi các hướng dẫn viên. Tuy nhiên, ông Huy nhấn mạnh việc thu tiền cần diễn ra đồng bộ nhiều nơi, không chỉ riêng Phú Quốc.
“Nếu chỉ đơn lẻ Phú Quốc làm sẽ gây hình ảnh không tốt”, ông Huy nói.
Cái khổ của hướng dẫn viên tự do
Chủ tịch Hiệp hội Hướng dẫn viên chuyên nghiệp Phú Quốc thừa nhận thấy khó hiểu về những ý kiến phản đối. Khi đi nước ngoài, người Việt sẵn sàng tip thêm cho hướng dẫn viên, lái xe. Với tour nội địa, số tiền tip nhỏ hơn thế rất nhiều.
Từ khi văn bản được ban hành, ông Tâm cho biết chắc chắn có những công ty lữ hành né tránh thuê hướng dẫn viên của hiệp hội để khỏi rắc rối. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến công việc của các thành viên. Dù vậy, ông Tâm không quá lo lắng về chuyện này.
Ông nói: "2 năm qua, hướng dẫn viên trong hội vẫn trụ được. Nếu có phải đấu tranh một năm để bảo vệ quyền lợi cho anh em, tôi vẫn sẵn sàng.
Việc các công ty sẽ trù dập, tẩy chay là dễ hiểu. Tuy nhiên, mọi người nên nhớ Phú Quốc luôn thiếu hướng dẫn viên vào các dịp lễ, Tết. Với những người từ chối chúng tôi vì chuyện này, hiệp hội cũng sẽ từ chối khi họ cần".
 |
| Phú Quốc là điểm thu hút khách du lịch lớn nhất cả nước. Do đó, trong dịp lễ, Tết, các hướng dẫn viên tự do cũng đặc biệt quan trọng. Ảnh: Anh Tú. |
Theo ông Tâm, lý do lớn nhất khiến hiệp hội phải đưa ra quy định gây nhiều tranh cãi này là cuộc sống khó khăn của các hướng dẫn viên tự do (chiếm 80% trong hiệp hội).
Thứ nhất, công việc của họ không ổn định. Các công ty lữ hành thường ưu tiên sử dụng hướng dẫn viên riêng hoặc hướng dẫn viên cộng tác. Nếu thiếu, các hướng dẫn viên tự do mới được thuê.
Thứ hai, thu nhập của hướng dẫn viên tự do không cao, chỉ khoảng 10 triệu đồng/người/tháng. Ông Tâm nhận xét công sức anh em trong hiệp hội bỏ ra quá nhiều nhưng thu lại rất ít. Có những ngày, họ phải phục vụ, đưa đón khách đến tận 22h, 23h nhưng không nhận được thêm đồng nào.
Mặt khác, xu hướng du lịch sau đại dịch đã thay đổi. Du khách ưu tiên du lịch nghỉ dưỡng, tâm linh, tránh chỗ đông người. Công việc của hướng dẫn viên cũng ít đi. Ngoài ra, các tour hiện nay do công ty lữ hành thiết kế đa số bỏ chương trình mua sắm - một khoản kiếm thêm cho các hướng dẫn viên. Lý do là khách hiện không còn muốn chi nhiều cho chuyện quà cáp, mua sắm khi đi du lịch.
"Đợt Tết rồi, mỗi ngày Phú Quốc đón tới 27.000 khách nhưng chỉ có khách sạn, nhà hàng, nhà xe hoạt động hiệu quả. Các đơn vị bán sản phẩm rất ít khách.
Nói chung, chúng tôi vẫn sẵn sàng lắng nghe ý kiến của mọi người. Nếu anh em trong hội vì sức ép mà muốn từ chối quy định này, chúng tôi cũng sẽ bỏ", ông Tâm nói.
Văn hóa tip khá phổ biến ở phương Tây. Tuy nhiên, không phải quốc gia nào cũng đặt nặng vấn đề này. Ở một số nơi như Nhật Bản, Trung Quốc, tiền tip đôi khi bị coi là bất lịch sự.
