|
|
Ung thư hắc tố là bệnh ung thư có nguồn gốc từ tế bào hắc tố (melanocyte). Ảnh: Healthgrades. |
Bệnh viện K Trung ương thông tin gần đây có tiếp nhận điều trị một số người bệnh mắc ung thư hắc tố. Điển hình như bệnh nhân nữ 50 tuổi, đã mổ u hắc tố gót chân phải cách đây 2 tháng tại bệnh viện tỉnh. Gần đây, bệnh nhân xuất hiện nổi hạch bẹn phải nên tới Bệnh viện K khám và điều trị.
Sau khi thăm khám, thực hiện các xét nghiệm, bệnh nhân được chẩn đoán ung thư hắc tố di căn hạch bẹn. Phương án điều trị được các bác sĩ khoa Ngoại cơ xương khớp, đưa ra cho người bệnh đó là phẫu thuật vét hạch bẹn phải, cắt rộng u tạo hình vạt gan chân trong. Sau phẫu thuật một tuần hiện bệnh nhân ổn định.
Yếu tố làm tăng tỷ lệ mắc ung thư hắc tố
Ung thư hắc tố là bệnh ung thư có nguồn gốc từ tế bào hắc tố (melanocyte). Tế bào này quyết định màu sắc da. Tế bào hắc tố có chủ yếu ở da, tuy nhiên chúng ta có thể tìm thấy ở ruột, mắt… Vì vậy, u hắc tố có thể xuất phát ở bất kỳ vùng cơ thể nào.
Ung thư hắc tố là bệnh lý ác tính, thường tiến triển nhanh gây di căn sớm và nguy cơ tử vong cao. Việc phát hiện bệnh sớm sẽ tăng hiệu quả điều trị và cải thiện tiên lượng bệnh. Ngược lại, nếu phát hiện muộn khi bệnh đã có di căn xa, quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn, tốn kém, hiệu quả không như mong đợi.
Hiện nay, tỷ lệ mắc căn bệnh này có xu hướng tăng, ung thư hắc tố là dạng ung thư da nguy hiểm nhất. Năm 2016, 76.380 ca ung thư hắc tố mới xuất hiện ở Mỹ, với 10.130 ca tử vong. Thống kê một số nước cho thấy tần số tăng gấp đôi sau 10-15 năm và tăng dần theo tuổi. Tỷ lệ mắc cao nhất được ghi nhận tại Australia với 40/100.000 dân; tại Mỹ là 12/100.000 dân và ở Việt Nam là 0,4/100.000 dân.
Các yếu tố làm tăng tỷ lệ mắc ung thư hắc tố bao gồm:
- Tuổi càng cao tỷ lệ mắc bệnh càng cao.
- Người da trắng nguy cơ cao gấp hàng chục lần người da đen, người tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
- Do các yếu tố di truyền: Gia đình có người bị bệnh, hội chứng nốt ruồi gia đình.
- Do bệnh lý da có sẵn: Da vẩy sừng hóa, tổn thương sắc tố bẩm sinh, nốt ruồi loạn sản…
- Tỷ lệ mắc bệnh theo giới nam/nữ: 1,2/1.
Triệu chứng ung thư hắc tố
Theo các bác sĩ Bệnh viện K, 70% bệnh xuất hiện trên các nốt ruồi bẩm sinh, thường gặp ở các vùng da bị tỳ đè, cọ xát. U cũng thường xuất hiện thành cục hoặc thành nấm, ít khi là mặt phẳng. Chúng có màu đen nhánh, có khi đỏ.
Bên cạnh đó, ung thư hắc tố hay di căn hạch, hạch thành chùm chèn ép gây đau. Phổi, gan, não là các cơ quan hay bị di căn.
 |
| 70% bệnh xuất hiện trên các nốt ruồi bẩm sinh, thường gặp ở các vùng da bị tỳ đè, cọ xát. Ảnh: Healthgrades. |
Cũng như các bệnh ung thư thường gặp khác, phẫu thuật đóng vai trò chủ chốt điều trị ung thư hắc tố giai đoạn sớm. Ở giai đoạn muộn, phẫu thuật mang tính chất điều trị triệu chứng.
Hóa chất thường áp dụng với với ung thư hắc tố tiến triển di căn xa không thể kiểm soát được bằng phẫu thuật. Từ ngày có liệu pháp miễn dịch ra đời, hóa chất ít còn được sử dụng.
Sau điều trị, bệnh nhân được theo dõi định kỳ mỗi năm. Với tổn thương < 1 mm bề dày tái khám mỗi 6 tháng trong 2 năm đầu, sau đó định kỳ mỗi năm một lần. Với tổn thương 1-4 mm bề dày tái khám 4 tháng/lần trong ba năm đầu, sau đó định kỳ 6 tháng/lần. Với tổn thương > 4 mm bề dày tái khám 3 tháng/lần trong 3 năm đầu.
Để phòng ngừa ung thư hắc tố, các chuyên gia khuyến cáo người dân có thể áp dụng một số biện pháp:
- Hạn chế và có biện pháp tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời.
- Khám chuyên khoa với những trường hợp phát hiện tổn thương nghi ngờ hoặc tiền sử gia đình có người mắc ung thư hắc tố.
- Thường xuyên theo dõi và tự khám da toàn thân.
Để phát hiện sớm căn bệnh này, bạn nên chú ý quan tâm tới các vùng cơ thể, đặc biệt là các vùng da hở. Người dân cần chú ý tới sự thay đổi kích thước, màu sắc, hình dạng của nốt ruồi. Khi có triệu chứng nghi ngờ, hãy lựa chọn cơ sở y tế uy tín để thăm khám, điều trị.
Mục Sức khỏe giới thiệu cuốn Ăn gì không chết. Cuốn sách là một khảo cứu của bác sĩ Michael Greger sau khi ông xem xét tỉ mỉ 15 nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chết trẻ ở Mỹ để giải thích tại sao can thiệp dinh dưỡng và lối sống có thể giúp ta khỏe mạnh hơn, ví dụ như mối liên hệ giữa thịt gà và ung thư tuyến tụy, hoặc bệnh tiểu đường và đậu.
