Đợi đến dậy thì để tăng chiều cao có thể đã muộn

Phụ huynh nào cũng quan tâm đến giai đoạn dậy thì của con vì đó là thời điểm đánh dấu sự trưởng thành của trẻ cả về giới tính và thể chất. Trẻ sẽ đạt chiều cao tối đa trong suốt giai đoạn dậy thì. Sau dậy thì, chiều cao hầu như tăng ít và sẽ dừng lại trong khoảng 20-25 tuổi.

Tuy nhiên, giai đoạn trước dậy thì thường ít được quan tâm. Đây là sai lầm các phụ huynh nên tránh. Theo nhóm nghiên cứu của TS Perkins, ĐH Harvard, khác với tăng trọng lượng - chỉ tích lũy trong một thời điểm hiện tại, tăng trưởng chiều cao là kết quả tích lũy của nhiều năm, xuyên suốt những giai đoạn tăng trưởng nhanh trước khi kết thúc dậy thì. Điều này cũng có nghĩa, đợi đến lúc dậy thì mới tập trung tăng trưởng chiều cao cho trẻ có thể đã muộn.

Phần cm được cộng (+) hay bị trừ (-) được quyết định bởi các yếu tố môi trường. Tuy nhiên, nó không xảy ra chỉ một năm nhất định, mà là sự tích lũy của nhiều năm. Vậy nên, cha mẹ càng tích lũy nhiều dấu cộng (+) trước thời điểm cuối (trẻ hoàn tất dậy thì) sẽ càng tạo nền tảng vững chắc và thuận lợi để trẻ tối ưu chiều cao khi trưởng thành.

Ngược lại, nhiều điểm trừ (-) trước dậy thì có thể làm quá trình tăng chiều cao sau dậy thì của trẻ không thể tối ưu, thậm chí thấp hơn mong đợi.

3 điểm trừ ảnh hưởng đến chiều cao

Chiều cao và cân nặng của trẻ tăng lên liên tục trong suốt giai đoạn trưởng thành, phản ánh tình trạng phát triển bình thường. Ở mỗi nhóm tuổi và với từng cá thể riêng biệt, tốc độ tăng trưởng sẽ khác nhau, nhưng cách biệt không quá lớn. Tuy nhiên, nếu một đứa trẻ có chiều cao dần tụt xa so với các bạn đồng trang lứa hoặc so với chuẩn độ tuổi, rất có thể trẻ đang rơi vào tình trạng chậm phát triển ảnh hưởng bởi các điểm trừ.

Thực tế, tình trạng trẻ thiếu hụt chiều cao khá phổ biến hiện nay. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến điểm trừ này, một phần đến từ những thói quen sinh hoạt sai, khiến trẻ không thể phát triển chiều cao tối ưu theo đúng tiềm năng sinh học thực tế.

Chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn.

Theo chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn - hội viên Hiệp hội Dinh dưỡng lâm sàng Anh, Đại sứ y tế chăm sóc sức khỏe trẻ em tại Anh 2015 và 2016, có 3 điểm trừ ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của trẻ trước dậy thì. Điểm trừ đầu tiên là tình trạng thừa cân béo phì sau 2 tuổi.

“Nhiều cha mẹ ở châu Á, trong đó có Việt Nam, ưa thích con bụ bẫm, mập mạp khi còn nhỏ. Các biện pháp khuyến khích con ăn nhiều được áp dụng để con ‘tròn như con người ta’. Nhưng trẻ thừa cân, béo phì thường bị bạn bè chế giễu, về lâu dài có thể gây mặc cảm, tự ti… Ngoài bị ảnh hưởng hành vi, nhiều bằng chứng cũng cho thấy quá bụ bẫm sau 2 tuổi và tiếp tục đi vào tuổi dậy thì sẽ làm giảm đáng kể chiều cao khi trưởng thành của trẻ”, chuyên gia Anh Nguyễn cho biết.

Tuy nhiên, theo vị chuyên gia này, nếu cha mẹ đồng hành cùng trẻ lấy lại cân nặng khoa học trước 10 tuổi thì có thể không bị điểm trừ này.

Điểm trừ thứ 2 ảnh hưởng là sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính bảng,… trước khi ngủ. Ngày nay, trẻ thường được làm quen các thiết bị điện tử từ sớm. Các thiết bị này thường nhằm gây chú ý trong khi ăn để trẻ ăn được nhiều hơn, hoặc để trẻ tự chơi một mình. Mang đến kết quả tốt trước mắt là giúp trẻ ngoan hơn, nhưng hậu quả lâu dài lên sự phát triển não bộ và thể chất đang được nhiều chuyên gia quan tâm.

Cha mẹ không nên để trẻ tiếp xúc các thiết bị điện tử thường xuyên trước khi đi ngủ.

TS Lockley - chuyên gia về giấc ngủ tại ĐH Harvard - nhấn mạnh: “Ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử sử dụng trước khi ngủ có thể tăng ức chế 2 lần hoạt động của hormone ngủ ngon melatonin và làm trẻ khó đi vào giấc ngủ sâu từ 1,5-3 tiếng. Điều này ảnh hưởng đến hoạt động của hormone tăng trưởng - hoạt động mạnh mẽ khi trẻ được ngủ sâu đầy đủ”.

Do đó, cha mẹ nên giới hạn thời gian dùng màn hình của trẻ dưới 60 phút/ngày, quản lý nội dung trẻ xem, quy định phòng ngủ là nơi “không có màn hình điện tử”, các hoạt động sử dụng màn hình nên kết thúc trước khi ngủ ít nhất 2 tiếng và trước 21h.

Điểm trừ cuối cùng được chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn đưa ra là tình trạng trẻ thường bị stress, căng thẳng. “Nhóm TS Montgomery, BV Hoàng gia London, đã thực hiện nghiên cứu trên 1.300 gia đình và nhận thấy những đứa trẻ thường xuyên sống trong môi trường căng thẳng có ít hormone tăng trưởng hơn, phát triển chậm hơn các trẻ cùng trang lứa. Do đó, hãy luôn tạo bầu không khí thoải mái và vui vẻ trong gia đình, không chỉ để gắn kết tình cảm mà còn giúp trẻ phát triển tốt hơn”, vị chuyên gia cho biết.

Thường xuyên căng thẳng, stress cũng là tác nhân ảnh hưởng đến tăng trưởng chiều cao của trẻ.

3 điểm cộng cho chiều cao

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, sự tăng trưởng thể chất, tầm vóc của trẻ chịu tác động trực tiếp của chế độ dinh dưỡng. Chiều cao của trẻ chịu ảnh hưởng khoảng 23% từ yếu tố di truyền, ngoài ra dinh dưỡng đóng góp 32%; chế độ vận động, thể dục thể thao quyết định 22%, còn lại là các yếu tố môi trường sống.

“Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho trẻ là điểm cộng giúp chiều cao tăng trưởng tối ưu”.

Chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng và cần được quan tâm đúng mức. Theo chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn, đây là điểm cộng đầu tiên giúp trẻ phát triển chiều cao tối ưu.

Để đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho trẻ, phụ huynh nên phân bổ xen kẽ nguồn đạm trong bữa ăn hàng ngày và trong tuần. Đơn cử, mỗi tuần, trẻ cần 2-3 ngày xen kẽ thịt gà, thịt bò, heo, 2 ngày cá và hải sản, trứng, 2 ngày có thể lấy đạm từ những nguồn khác như các loại đậu.

Ngoài ra, cần cho trẻ ăn đa dạng rau củ quả, đảm bảo được cung cấp đủ các vi khoáng quan trọng cho quá trình phát triển chiều cao như vitamin D, canxi, magie,… Trong đó, canxi được xem là nguyên liệu cần thiết cho sự phát triển xương trong suốt giai đoạn này.

Trẻ cần được đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ mỗi ngày, đặc biệt là canxi.

Theo bảng khuyến nghị về dinh dưỡng cho người Việt Nam do Bộ Y tế công bố ngày 24/11/2014, lượng canxi cần thiết theo độ tuổi gồm: 300 mg/ngày cho trẻ 0-5 tháng, 400 mg/ngày cho trẻ 6-11 tháng, 500 mg/ngày cho trẻ 1-3 tuổi, 600 mg/ngày cho trẻ 4-6 tuổi, 700 mg/ngày cho trẻ 7-9 tuổi, 1.000 mg/ngày cho thiếu niên 10-18 tuổi.

“Nếu có lý do nào đó mà trẻ không thể nhận đủ canxi từ thực phẩm hoặc nhu cầu canxi của trẻ tăng cao ở giai đoạn tiền và trong dậy thì, có thể cân nhắc loại canxi giúp hấp thu hiệu quả, đơn cử như canxi sinh học”, chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn cho biết.

Vị chuyên gia này cho biết canxi sinh học là muối canxi vô cơ với hàm lượng canxi nguyên tố cao, thường được bọc trong một hợp chất giúp bảo toàn hàm lượng canxi tối đa khi vào cơ thể mà không bị thất thoát.

Canxi sinh học Bestical hỗ trợ tăng khả năng hấp thu canxi.

Có thể kể đến canxi sinh học Bestical với đặc tính muối canxi vô cơ được bọc trong phân tử đậu nành lecithin. Cơ chế này giúp tối ưu lượng canxi nguyên tố được hấp thụ hiệu quả vào cơ thể, hạn chế các tác dụng phụ thường thấy khi bổ sung canxi như táo bón. Bestical cũng là một trong các sản phẩm tiên phong mang công nghệ sinh học từ châu Âu về Việt Nam.

Điểm cộng thứ 2 để trẻ cao lớn hết tiềm năng, theo chuyên gia Anh Nguyễn, là có giấc ngủ tốt. Thời điểm hormone tăng trưởng GH hoạt động mạnh nhất là khoảng thời gian 22h đến 3h sáng. Do đó, cha mẹ nên thiết lập những thói quen tốt trước giờ ngủ như tạo không gian “hugging time” gồm đọc sách hoặc kể chuyện. Trẻ nên được ngủ sớm trước 22h để có lợi trong việc tăng trưởng chiều cao.

Điểm cộng thứ 3 và không kém phần quan trọng là vận động hợp lý. Trẻ từ 5 tuổi trở lên cần được khuyến khích vận động trung bình 60 phút/ngày. Có thể lấy ví dụ về các hoạt động vui chơi, chạy nhảy ngoài trời thông thường; hay tham gia những hoạt động thể thao tích cực như bơi lội, cầu lông, bóng rổ, võ thuật… 2-3 ngày/tuần và khoảng 60-90 phút/tuần.

Trẻ nên tham gia các hoạt động thể chất trung bình 60 phút mỗi ngày.

Cố Tổng thống Lincoln từng nói: "Nếu cho tôi 6 giờ để đốn hạ một cái cây, tôi sẽ dành 4 giờ đầu để mài sắc lưỡi rìu”. Phát triển chiều cao cho trẻ cũng vậy. Nó đòi hỏi sự chuẩn bị vững vàng của cha mẹ, từ xây dựng một chế độ ăn đủ các dưỡng chất tốt cho chiều cao như canxi, vitamin D, vitamin K2… đến nâng cao giấc ngủ, tương tác và giúp trẻ bỏ các thói quen xấu. Khi đến thời điểm chín muồi, sự chuẩn bị sẽ mang đến kết quả lớn lao.

Về việc lựa chọn sản phẩm bổ sung để tăng chiều cao cho con, phụ huynh cần tìm hiểu kỹ, lựa chọn sản phẩm uy tín, có hàm lượng canxi nguyên tố cao cũng như khả năng hấp thu tốt để đảm bảo trẻ không gặp các tác dụng phụ mà canxi sinh học là lựa chọn nên tham khảo. Một sản phẩm hỗ trợ tốt kết hợp cùng chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý sẽ là nền tảng để con bật chiều cao trong tương lai.