Thời gian gần đây, việc sử dụng hình ảnh trái phép trong ngành thời trang Việt Nam bắt đầu được dư luận chú ý, nhất là sau câu chuyện gây tranh cãi giữa Trương Thế Vinh và nhãn hàng M.
Theo đó, nam ca sĩ tố M. sử dụng hình ảnh của mình cho mục đích quảng cáo mà không xin phép hay trả tiền bản quyền. Anh bức xúc đòi nói chuyện với nhà sáng lập và yêu cầu bồi thường 25 triệu đồng.
 |
| Thương hiệu M. từng gây chú ý khi bị ca sĩ Trương Thế Vinh tố tự ý sử dụng hình ảnh cho mục đích thương mại. |
Mấy ngày sau, nhà mốt này tiếp tục "dính phốt" khi bị tố sử dụng hình ảnh trái phép của một thương hiệu quốc tế.
Cụ thể, fanpage có tên Anna and Elena Balbusso Twins đăng tải thông tin cho rằng nhãn hàng M. sử dụng trái phép hình ảnh do các nghệ sĩ của họ sáng tạo.
Điều đáng nói ở đây chính là thương hiệu Việt Nam không mua bản quyền cũng như xin phép thông qua công ty chủ quản của tác phẩm, mà ngang nhiên khẳng định bản thân tự thiết kế và ký tên thương hiệu trên bức tranh để khẳng định chủ quyền.
Luật bản quyền về hình ảnh ở Việt Nam khá lỏng lẻo, thậm chí nhiều người còn dùng kẽ hở này để phục vụ mục đích thương mại.
Tuy nhiên, trên thị trường quốc tế, câu chuyện tương tự được giải quyết theo hướng hoàn toàn khác. Các nạn nhân đều được nhãn hàng bồi thường thoả đáng sau phán quyết của tòa án.
Kim Kardashian và vụ kiện với thương hiệu Missguided
Đầu năm nay, Kim Kardashian đã đưa đơn kiện thương hiệu Missguided vì thường xuyên sử dụng hình ảnh của cô đăng tải lên mạng xã hội mà chưa có sự đồng ý từ chủ nhân.
Không chỉ thế, Missguided còn thản nhiên tag tên cô vào các bài đăng, khiến nhiều người nhầm lẫn về việc hợp tác với thương hiệu để ra mắt các sản phẩm thời trang, cùng mức giá rẻ gắn mác Kim Kardashian.
Trước những lời buộc tội, Missguided bị thua kiện 2,7 triệu USD tiền bồi thường và 60.000 USD cho mức phí theo đuổi vụ kiện.
 |
| Missguided từng thản nhiên sử dụng hình ảnh của Kim Kardashian khi đăng bài về sản phẩm. |
Rihanna chứng tỏ sức mạnh của ngôi sao nổi tiếng
Trước vụ Kim Kardashian, Rihanna cũng từng là nạn nhân trong việc sử dụng hình ảnh trái phép để in lên sản phẩm thời trang.
Cụ thể, nữ ca sĩ kiện Topshop vì tấm ảnh của cô bị thương hiệu in lên mẫu áo thun mang tên Rihanna Tank ra mắt hồi cuối năm 2011.
Cuộc đàm phán giữa Rihanna và Arcadia Group - công ty mẹ của Topshop - kéo dài hơn 8 tháng. Vẫn tưởng vụ kiện sẽ không có hồi kết vì thời gian quá dài, tuy nhiên, phán quyết cuối cùng cho thấy phần thắng nghiêng về phía giọng ca Take a bow.
Việc Topshop sử dụng hình ảnh của Rihanna trên sản phẩm thời trang mà không có sự chấp thuận có thể được đánh giá như hành động giả mạo thương hiệu. Sau đó, người đẹp đã được đền bù bằng một con số thoả đáng - khoảng 5 triệu USD.
 |
| Topshop bồi thường thiệt hại cho Rihanna với con số 5 triệu USD cho việc sử dụng hình ảnh trái phép. |
Nhà mốt danh tiếng cũng vi phạm bản quyền
Nghệ sĩ graffiti Joseph Tierney từng đưa đơn kiện nhà thiết kế Jeremy Scott - giám đốc sáng tạo của thương hiệu Moschino - vì tự ý sử dụng tác phẩm hình vẽ của anh in trên thiết kế.
Hình ảnh đó được Tierney tô điểm trên một bức tường cho tổ chức nghệ thuật The Seven Letter ở thành phố Detroit (Mỹ) vào năm 2012. Hình này bao gồm một đôi mắt hoạt hình và chữ "Vandal" cách điệu bên dưới.
Tierney còn chỉ rõ Moschino đã tự ý thêm vào chữ ký giả của anh trên mẫu váy như cách xác nhận hình ảnh được lấy từ nguyên tác.
Đơn kiện còn đề cập đến việc Katy Perry từng diện thiết kế có in hình vẽ này tại Met Gala 2015. Việc nữ ca sĩ xuất hiện trước truyền thông để quảng bá cho thương hiệu đã đem lại lợi ích cho Jeremy Scott và Moschino, trong khi người thiệt hại duy nhất chính là tác giả.
Anh đã yêu cầu thương hiệu Italy ngừng bán những sản phẩm có hình vẽ graffiti này, cũng như đền bù thiệt hại cho anh.
   |
| Moschino ngang nhiên sử dụng bức ảnh graffiti của Joseph để in lên mẫu thiết kế trên sàn diễn Thu - Đông 2015. |
Gigi Hadid không được sử dụng hình ảnh của chính mình
Câu chuyện còn trớ trêu hơn khi nhân vật chính trong bức ảnh không thể sử dụng hình của mình để đăng tải lên mạng xã hội. Đó chính là trường hợp của Gigi Hadid, do cô không nắm rõ luật pháp.
Đầu tháng 10/2018, siêu mẫu đăng hình chụp mình trên Instagram và nhanh chóng xóa đi khi biết cô có thể bị kiện vì bản quyền của nó thuộc về phía nhiếp ảnh gia.
Công ty sở hữu bản quyền bức ảnh - Xclusive-Lee Inc. - đã đâm đơn kiện Gigi Hadid.
Theo đó, công ty yêu cầu được bồi thường về những thiệt hại theo luật, khoản lợi nhuận phát sinh từ bức ảnh, luật sư và chi phí khác. Họ cũng khẳng định nữ siêu mẫu sao chép và đăng ảnh mà chưa có giấy phép hay sự đồng ý từ phía công ty.
 |
| Gịgi Hadid bị kiện vì sử dụng hình ảnh của chính mình đăng tải lên mạng xã hội. |
Sau đó, Gigi Hadid cũng chia sẻ bài đăng trên trang cá nhân cho rằng những người này có thể kiếm ra tiền từ cô và đồng nghiệp mỗi ngày. Họ được phép theo dõi một cách hợp pháp, còn riêng các nạn nhân không thể làm gì với hình ảnh của chính mình.
Tuy nhiên, theo tạp chí Forbes, pháp luật vẫn nghiêng về việc bảo vệ bản quyền tài sản tri thức của nhiếp ảnh gia.
