Những ngày cuối năm đi mua sắm các thứ chuẩn bị cho Tết, không ai không mua vài bó hương về thắp cúng Phật, ông bà, tổ tiên của mình. Nén hương được thắp lên thì mọi người cảm thấy thanh thản, ấm lòng.
Hiện nay trên thị trường xuất hiện hàng trăm nhãn hiệu hương thắp (nhang) với đủ các mùi, thậm chí nhiều loại mùi rất thơm, khi hương tàn lại cuốn vòng quăn, đẹp. Thực tế cho thấy, rất nhiều người băn khoăn không biết lựa chọn loại nhang nào thắp vừa thơm, ấm cúng lại an toàn.
 |
Hương thắp càng thơm càng độc hại do tẩm hóa chất
Chuyện thắp hương trên bàn thờ tổ tiên là một nét đẹp văn hóa truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết nguyên đán đối với tất cả các gia đình Việt Nam. Tính đến thời điểm này, chỉ còn chưa đầy tháng nữa là đến Tết, nhu cầu về nhang tăng mạnh. Trên thị trường xuất hiện nhiều loại nhang, từ nội địa tới nhập từ Trung Quốc, Thái Lan với mẫu mã, bao bì đẹp, đặc biệt là một số loại có mùi hoa nhài, quế, hồng,…khi đốt rất thơm, hương cháy hết lâu rồi mà mùi thơm vẫn lan tỏa trong nhà được nhiều người ưa chuộng.
Theo các chuyên gia, hương truyền thống thường sử dụng thảo mộc như bã mía, thảo quả, quế chi, hoa hồi... song để giảm giá thành người ta đã sản xuất hương này bằng mùn cưa, sau đó phun vào hương các chất tạo hương thơm bằng hóa chất để tạo ra mùi thơm, từ mùi trầm, mùi nhài, mùi sen, mùi hoa hồng... Các loại hóa chất này dạng lỏng, không nhãn hiệu, không tiêu chuẩn chất lượng, được bày bán công khai với giá rẻ, chỉ vài chục ngàn đồng/lít ở một số chợ. Các cơ sở sản xuất nhang thường mua loại hóa chất này về xịt vào cây nhang đã làm xong. Một lít hóa chất có thể xịt cho 10.000 cây nhang, khiến chúng có hương thơm ngát, thơm lâu, giá lại rẻ.
Chính vì không rõ nguồn gốc, tác hại của hương thơm từ các loại nhang này rất đáng lo ngại. Qua khảo sát thực tế cho thấy, các loại hương thắp bán trên thị trường được sản xuất với quy trình liên quan đến hóa chất độc hại, ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Nếu đốt nhang tẩm hóa hóa chất với số lượng nhiều sẽ gây khó chịu cho người ngửi khiến người ta thấy khó thở buồn nôn, đầu óc quay cuồng. Dùng lâu dài sẽ gây nhiễm độc gan, phổi. Đặc biệt, chất độc từ hương sẽ không tác động ngay, mạnh đến cơ thể, mà nó sẽ tích lũy dần dần, lâu sẽ dẫn đến ung thư.
Thực tế cho hay, rất nhiều người thích dùng hương cuốn tàn vì tin rằng nếu nhà nào thắp hương càng đậu tàn cong nhiều vòng thì càng có nhiều lộc. Quy trình làm nhang quăn phải mất 4 - 5 tháng từ khâu chọn nguyên liệu làm tăm hương, ngâm nguyên liệu, rồi phơi nắng và chẻ tăm hương bằng tay. Nhưng vì mục đích sản xuất nhanh và muốn tăm hương cong xoắn lại không bị gãy nên người ta ngâm hương vào dung dịch axit phốtphoric (H3PO4). Khi cháy, chất này sẽ làm tăng nhiệt độ, giúp hương cháy nhanh. Đây là điều kiện để tăm hương được cuốn tròn lại và không bị gãy. Tuy nhiên, quá trình cháy sẽ tạo ra khí P2O5. Đây là khí độc, nếu ngửi lâu dài có thể gây ngộ độc đường hô hấp, làm võng mạc mắt mờ dần và thị lực có thể giảm nhanh.
Với loại hương có tàn màu tuyết trắng rất đẹp lại khá độc bởi trộn bột đá vôi với mùn cưa (mà đá vôi ẩn chứa nhiều hóa chất, kim loại nặng), đốt hương mùi nồng khó chịu. Ngoài ra, hương còn nhuộm phẩm vàng, đỏ để cây hương có màu tươi đẹp. Vì vậy, hương càng thơm nức, tàn cong vút trắng đẹp và “có lộc” thì lại càng bị trộn nhiều hương liệu, hóa chất độc hại. Thêm đó, hương hiện nay để bao lâu cũng không bị mốc là do người sản xuất dùng thêm chất chống rêu mốc có trong công nghiệp sản xuất sơn tường ngoài trời. Khi sử dụng, khói của hương sẽ có mùi khét.
Phân biệt hương "độc hại" và hương an toàn
Theo hướng dẫn của chuyên gia, để chọn được loại hương truyền thống an toàn, thành tâm thắp cho ông bà tổ tiên trong những ngày Tết, người dùng cần lưu ý một số điểm sau.
Trước tiên là người mua nên chọn các thương hiệu nhang có uy tín, đảm bảo được chất lượng. Nhang phải có mùi thơm đặc trưng, cháy đượm lâu, vị hương êm dịu, không gắt, không cay mắt... không nên tham rẻ mà mua nhang kém chất lượng vừa tốn tiền vừa hại sức khỏe.
Cùng đó, người mua nên chọn hương có màu vàng sậm tự nhiên, bởi đây là màu của bột thảo mộc. Không chọn loại hương có màu vàng óng vì đó thường là hương nhuộm hóa chất tạo màu.
Ngoài ra, để phân biệt bằng mắt thường, ta có thể tách một ít nhỏ phần bột để nhìn vào màu của tăm nhang phía trong. Tăm nhang truyền thống có màu nâu đen và sự sần sùi thô mộc, còn nếu có màu vàng suộm và độ láng mịn thì chắc chắn là tăm nhang tẩm axit phốt pho ric (H3PO4).
Để phân biệt nhang có bột đá vôi hay không thì chỉ có thể biết được khi thắp lên, tàn nhang có màu trắng như tuyết (bông), mùi thơm nồng của đá vôi nung, rất khó chịu cho khứu giác.
Bên cạnh đó, hương thảo mộc truyền thống làm từ các loại gỗ, rễ cây, lá cây ít khói, nhìn xa khoảng 2m gần như không thấy khói. Với một nén hương dài khoảng 40cm thời gian cháy khoảng 1h45 phút - 2 giờ. Còn hương tẩm hóa chất hoặc mùn cưa chỉ cháy khoảng 30 - 45 phút. Hương truyền thống làm từ nhựa cây sẽ thấy khói bốc lên từ lửa đỏ trên nén hương đi theo cột thẳng, không bay loạn xạ, mù mịt khắp căn phòng. Khói màu trắng đục thường là do tẩm hóa chất, hoặc dầu hỏa.
Hương thảo mộc truyền thống khi thắp lên vị hương rất dịu dàng, thơm sâu lắng, thời gian cháy lâu. Hương hóa chất thời gian cháy nhanh, hương thơm sực nức, căng thẳng, mệt mỏi và khói thường cay mắt.
