‘Học viện Khoa học Xã hội đào tạo 350 tiến sĩ một năm là ít’

Sáng 22/4, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam thông tin với các cơ quan báo chí về "lò sản xuất tiến sĩ".

Mở đầu, GS.TS Võ Khánh Vinh chia sẻ những nội dung về đào tạo cán bộ chất lượng cao của Học viện Khoa học Xã hội (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam).

Theo ông Vinh, Học viện Khoa học Xã hội có 20 khoa, đào tạo 36 ngành tiến sĩ. Chỉ tiêu hàng năm của học viện là 350, chia đều cho 36 ngành (mỗi ngành chưa đầy 10 chỉ tiêu). Một số ngành rất quan trọng đối với sự phát triển của đất nước nhưng chỉ tiêu đào tạo tiến sĩ còn ít.

GS.TS Võ Khánh Vinh – Giám đốc Học viện Khoa học xã hội . Ảnh: Quyên Quyên.

Bên cạnh đó, hàng năm, số ứng tuyển so với số chỉ tiêu thường nhiều gấp đôi, vì vậy học viện có cơ sở tuyển chọn những người tốt nhất.

Cũng theo ông Vinh, quy trình đào tạo tiến sĩ của Học viện Khoa học Xã hội rất chặt chẽ. Ngoài Thông tư 15 theo quy định của Bộ GD&ĐT, Học viện còn trực tiếp cụ thể hóa các quy định tại đơn vị. Việc bảo vệ phải đúng niên hạn, nghiên cứu sinh không làm đúng sẽ gửi trả về, học lại phải đủ 3 năm.

"Đề tài nghiên cứu tốt"

GS.TS Vũ Dũng - Viện trưởng Viện tâm lý học - chủ nhiệm đề tài "Đặc điểm giao tiếp với dân của chủ tịch UBND xã", khẳng định, đây là đề tài tốt và mang ý nghĩa thực tiễn.

Ông Dũng chia sẻ, không có giao tiếp thì không có con người và xã hội. Trong đó, vấn đề giao tiếp UBND xã có ý nghĩa thực tiễn, khi ở Việt Nam 11.164 đơn vị hành chính cấp xã (11.164 chủ tịch UBND xã). Các tỉnh, thành có nhiều xã nhất là Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Nội…

Theo GS Dũng, lý do nghiên cứu đề tài này bởi xã là cấp chính quyền gần dân nhất. Tên đề tài cũng được sàng lọc rất khắt khe, không thể “vớ vẩn” được.

GS.TS Vũ Dũng nêu quan điểm: Luận án "Đặc điểm giao tiếp với dân của chủ tịch UBND xã" rất thiết thực khi thời gian gần đây có một số hạn chế của cán bộ cơ sở như quan liêu, hách dịch, nhũng nhiễu... Những hành vi này không thể nói cảm tính mà phải có nghiên cứu thực chứng.

Trước nhận xét của nhiều người cho rằng luận án phải to tát, hoành tráng, ông Dũng nói: “Hai mươi năm trước đã có hàng chục trường ở các nước phát triển nghiên cứu nhiều vấn đề cụ thể như hành vi viết chữ trong nhà vệ sinh, nhổ nước bọt ngoài đường… Đó là những đề tài có tính thực tiễn để nói lên văn hóa”.

Tiếp đó, GS.TS Nguyễn Văn Hiệp – Chủ nhiệm khoa Ngôn ngữ học, người trực tiếp hướng dẫn đề tài “Hành vi nịnh trong tiếng Việt" báo cáo con số cụ thể trong việc đào tạo tiến sĩ của khoa: Năm 2009 có 2 đợt tuyển sinh, với 17 hồ sơ; 12 người đủ điều kiện bảo vệ; trả về vĩnh viễn 4 trường hợp. Năm 2010 tuyển sinh 20, bảo vệ đúng hạn 11, trả về vĩnh viễn 2 người.

GS.TS Nguyễn Văn Hiệp cho rằng, để hiểu hành vi nịnh trong tiếng Việt, cần hiểu lý thuyết hành động ngôn từ (speech act) do J.L. Austin (một nhà triết học ngôn ngữ) khởi xướng vào những năm 50.

Trong đó, có 5 hành vi chính là: Xác tín, cầu khiến, cam kết, tuyên bố, biểu cảm. Hành vi nịnh thuộc biểu cảm. Nịnh của người Việt vừa có cái chung vừa có cái riêng, đồng thời áp dụng thực tiễn trong giao tiếp.

Ông Hiệp khẳng định, luận án “Hành vi nịnh trong tiếng Việt" được thực hiện tốt, ông đang đề nghị người làm đề án này in sách. Đề tài có tác động thực tiễn lớn đối với xã hội, để ngăn trừ nịnh phải biết và hiểu.

"Nếu nghi ngờ chất lượng về đề án này có thể xin nhờ Bộ GD&ĐT hậu kiểm, tôi tin kết luận tốt", GS.TS Nguyễn Văn Hiệp nói.

GS.TS Vũ Dũng khẳng định: Đề tài "Đặc điểm giao tiếp với dân của chủ tịch UBND xã"  rất tốt và người thực hiện cũng thành công. Ảnh:  Quyên Quyên.

GS.TS Võ Khánh Vinh: Việt Nam quá ít tiến sĩ

Trả lời câu hỏi “có phổ cập tiến sĩ không?”, GS.TS Võ Khánh Vinh cho rằng: Hiện nay đang thiếu hụt nhiều tiến sĩ; không thể nhìn vào 350 tiến sĩ một năm để nói nhiều hay ít, mà phải căn cứ tỷ lệ dân số hơn 90 triệu dân. Số tiến sĩ còn quá ít so với khu vực.

Cũng theo ông Vinh, một số lĩnh vực rất mới ở Việt Nam không có nơi nào đào tạo, ngoài Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội. Nếu chỉ nhìn vào một con số để phân tích sẽ có cái nhìn phiến diện. Đến năm 2020, số đào tạo tiến sĩ của học viện có thể lên đến 450 - 500 người, bởi muốn có chất lượng cần đảm bảo yếu tố số lượng.

Trước đó, trả lời báo chí chiều 21/4, bà Nguyễn Thị Kim Phụng – Vụ trưởng Vụ giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho biết: Việc xác định chỉ tiêu, quy trình tổ chức đào tạo, bảo vệ luận án tiến sĩ phải tuân thủ đúng các qui định hiện hành. 

Theo bà Phụng, Học viện Khoa học Xã hội là sự hợp thành của 17 viện nghiên cứu, đội ngũ tiến sĩ gồm 380 người, trên 170 giáo sư và phó giáo sư.

Chỉ tiêu đào tạo xác định theo quy định hiện hành là 1 tiến sĩ có thể hướng dẫn cùng lúc 3 nghiên cứu sinh, 1 phó giáo sư hướng dẫn cùng lúc 5 nghiên cứu sinh và 1 giáo sư hướng dẫn cùng lúc 7 nghiên cứu sinh, thì năng lực đào tạo của học viện hoàn toàn đáp ứng được.

Còn về các đề tài nghiên cứu, bà Phụng cho hay, không phải nhà chuyên môn nên không thể nói được có cần thiết hay không.

"Lò sản xuất tiến sĩ" gây xôn xao mạng xã hội

Mấy ngày qua, nhiều người chia sẻ trên mạng xã hội về thông tin công bố trên website chính thức của Học viện Khoa học Xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.

Theo đó, từ ngày 1/1 đến 11/4, cơ sở này tổ chức bảo vệ luận án tiến sĩ cho hơn 50 học viên các ngành Nhân học, Khảo cổ học, Tâm lý học, Ngôn ngữ học...

Có người làm phép tính cơ học và đưa ra kết quả: Trung bình một tháng được gần 20 tiến sĩ, chính xác hơn là 1,76 ngày một tiến sĩ. Nếu tính ngày làm việc, chỉ 1 ngày một tiếng, 15 phút, cơ sở này cho “ra lò” một tiến sĩ.

Không chỉ bất ngờ với tốc độ “sản xuất” của “lò tiến sĩ” này, người dùng Facebook còn bàn tán về những đề tài được cho rằng chưa xứng tầm với luận án tiến sĩ, như: Đặc điểm giao tiếp với dân của chủ tịch UBND xã, Câu bị động trong Tiếng Anh và các phương thức dịch sang Tiếng Việt, Hành vi nịnh trong tiếng Việt, Địa vị pháp lý của Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, Hứng thú rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên cao đẳng sư phạm, Sự thích ứng với hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học mới vào nghề...

'Lò sản xuất tiến sĩ' gây xôn xao mạng xã hội Mấy ngày qua, dân mạng chia sẻ thông tin về “lò sản xuất tiến sĩ” với những đề tài nghiên cứu như "Đặc điểm giao tiếp với dân của Chủ tịch UBND xã". 19:51 21/4/2016