Ngày 1/6, WHO công bố về đợt bùng phát sốt xuất huyết Crimean-Congo (CCHF) tại Iraq. Chỉ tính riêng 5 tháng đầu năm (1/1-22/5), các cơ quan y tế của Iraq đã thông báo về 97 ca mắc CCHF được xác nhận và 115 ca bị nghi ngờ mắc bệnh. Đặc biệt, 27 người đã tử vong.
Trước đó, cuối tháng 3, Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) phát hiện một phụ nữ tại nước này được chẩn đoán mắc bệnh sốt xuất huyết Crimean-Congo, sau chuyến du lịch đến Trung Á.
Triệu chứng sốt đột ngột
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ tử vong của bệnh này khá cao, dao động 10-40% ca nhiễm tử vong, thường vào tuần thứ hai sau khi người bệnh nhiễm virus.
Ở những bệnh nhân hồi phục, sức khỏe của họ cải thiện rõ rệt từ ngày thứ 9 hoặc 10 sau khi phát bệnh. Căn bệnh này đặc trưng bởi sự khởi phát đột ngột các triệu chứng giống cúm: Sốt, đau đầu, đau cơ, khó chịu, cứng cổ, đau lưng, đau mắt, nhạy cảm với ánh sáng.
Người bệnh cũng có thể buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng và đau họng ngay từ giai đoạn sớm, sau đó là tâm trạng bất ổn, lú lẫn. Các dấu hiệu khác gồm phát ban trong miệng và cổ họng, nhịp tim nhanh và xuất hiện hạch bạch huyết mở rộng.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Âu (ECDC), ở các trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể bị xuất huyết dưới da như sốt xuất huyết, chảy máu cam, bầm tím tại một số vị trí. Một số ít bệnh nhân có thể có biểu hiện thay đổi tâm trạng, bối rối và hung hăng.
 |
| CCHFV do virus thuộc giống Orthonairovirus (họ Nairoviridae, bộ Bunyavirales) gây ra, thường truyền qua bọ ve Hyalomma. Ảnh: Freepik. |
Bệnh đặc hữu ở một số quốc gia
Bọ ve Hyalomma là vật mang mầm bệnh chính làm lây truyền sốt xuất huyết Crimean-Congo. Theo WHO, con người cũng có thể bị lây nhiễm khi tiếp xúc các mô động vật chứa virus trong và sau khi giết mổ động vật.
ECDC đánh giá đây là bệnh sốt xuất huyết do bọ chét lây lan rộng nhất. Ước tính 3 tỷ người có nguy cơ bị nhiễm trùng trên toàn cầu. Trong đó, từ 10.000 đến 15.000 ca nhiễm trùng xảy ra hàng năm. Đặc biệt, 500 ca bệnh trong số này tử vong.
 |
| Virus gây bệnh sốt xuất huyết Crimean-Congo được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1944. Ảnh: ECDC. |
CCHFV do virus thuộc giống Orthonairovirus (họ Nairoviridae, bộ Bunyavirales). Nó được mô tả lần đầu tiên vào năm 1944 ở Crimea và được đặt tên là sốt xuất huyết Crimea.
Năm 1969, các quan chức y tế thế giới công nhận mầm bệnh gây ra sốt xuất huyết ở Crimea tương tự loại gây bệnh ở Congo vào năm 1956. Vì mối liên kết của hai địa danh, bệnh được đặt theo tên ghép như vậy.
Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu (ECDC), loài bọ ve mang mầm bệnh đã xuất hiện tại Bắc Phi và châu Á, đồng thời cũng có mặt ở Nam - Đông Âu.
Các đợt bùng phát bệnh này từng là mối đe dọa với dịch vụ y tế công cộng các nước vì virus có thể gây bùng nổ dịch, tỷ lệ tử vong cao và nhiều nơi sẽ phải chịu áp lực lên hệ thống y tế. Căn bệnh này rất khó phòng ngừa, điều trị. Hiện tại, sốt xuất huyết Crimean-Congo là bệnh đặc hữu (lưu hành) ở châu Phi, Balkan, Trung Quốc, châu Á.
Không có thuốc chữa đặc hiệu
Hiện nay chưa có thuốc kháng virus cụ thể để điều trị người bị sốt xuất huyết Crimean-Congo. Khi phát hiện người bệnh, các bác sĩ thường theo dõi sự cân bằng chất lỏng và điện giải của bệnh nhân, chức năng đa phủ tạng, tình trạng đông máu.
Trong một số trường hợp, thuốc kháng virus Ribavirin có thể được dùng sớm sau khi người bệnh khởi phát triệu chứng hoặc ngăn ngừa nhiễm trùng nặng, dự phòng sau phơi nhiễm.
Nghiên cứu trong ống nghiệm và trên động vật cũng đã cho thấy kết quả tích cực của thuốc Favipiravir. Ở nhiều quốc gia, bệnh nhân được sử dụng các globulin miễn dịch chống CCHFV.
Các tài liệu y tế nhấn mạnh việc điều trị sớm là yếu tố quyết định, giúp cứu mạng người bệnh, giảm thiểu rủi ro tử vong, hạn chế nguy cơ lây lan dịch.
